Author:
Abstract
Geçmiş araştırmalar insanların bir metin ya da söylemi işletirken bilişsel önyargılarının olduğunu ileriye sürmüştür. Bu araştırmalar, insanların nedensel ya da devamlılık sağlayan söylem ilişkilerinin ödünleyici ya da devamlılık sağlamayan söylem ilişkilerine göre anlamlarının daha kolay çıkarılabildiklerini ileriye sürmüşlerdir. Bu karşılaştırmalı deneysel araştırma, İngilizce ve Türkçe dillerini kıyaslayarak bu hususu biraz daha araştırmayı amaçlamaktadır. Bu araştırmada yer alan 14 katılımcı iki gruba ayrılmıştır. Gruplardan bir tanesi İngilizce uyarıcılara maruz kalırken diğer grup Türkçe uyarıcılara maruz kalmıştır. Bu çalışmada katılımcıların verilen söylemleri okuma esnasında bu söylemleri tamamlamaları amaçlanmıştır. Bu yöntem sayesinde, katılımcıların örtük işletim sistemlerinin ölçümü amaçlanmıştır. Çalışmada kullanılan deneysel ögeleri doğrulamak amacıyla bir pilot çalışma yapılmıştır. Çalışmanın sonuçları hem İngilizce hem de Türkçe dillerinde söylemlerin devamını işletirken nedensel ya da devamlılık sağlayan bağlaçların ödünleyici ya da devamlılık sağlamayan bağlaçlara göre daha yüksek oranda tercih edildiği görülmüştür. Ayrıca, Üniform Bilgi Yoğunluğu Hipotezi doğrultusunda hem İngilizce hem Türkçe ’de, ödünleyici ya da devamlılık sağlamayan bağlaçlara kıyasla nedensel ya da devamlılık sağlayan bağlaçların daha fazla örtük bir şekilde işletildiği görülmüştür.
Keywords
Abstract
Previous research claims that humans have cognitive bias when they process texts or utterances incrementally. They suggest that humans more easily infer causal and continuous relations rather than concessive or discontinuous discourse relations. This contrastive experimental study aims to further investigate this issue by comparing two different languages; English and Turkish. The 14 participants in this study were divided into two experimental groups. While one group was exposed to English-stimuli, the other experimental group was exposed to Turkish-stimuli. It was aimed for the participants to complete or continue the given discourse at the moment of reading. Through this procedure their active implicit processing was aimed to be measured. A pilot study was done prior to the treatment to validate the experimental items which was used in the study. The results of the study indicate that there was a higher preference towards causal or continuous connectives in processing upcoming discourse in both English and Turkish languages. It was also found that in relation to the Uniform Information Density Hypothesis, causal or continuous discourse connectives were expressed implicitly more frequently in comparison to concessive connectives in both English and Turkish languages.