KUTADGU BİLİG VE DİVÂNÜ LÜGATİ’T-TÜRK’TE OYUNLA İLGİLİ KAVRAMLAR VE TERİMLER

Author:

Year-Number: 2014-5
Yayımlanma Tarihi: null
Language : null
Konu : Oyun, Türk dili
Number of pages: 49-67
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

Oyun bir milletin kültür çeşitliliğinin yansımasıdır. Oyunlar milletlerin yaşamlarının en özgür ve en doğal şekilde dışa vurumudur. Sözlü ve yazılı edebiyatın içerisinde gizli kalmış birçok unsurun ortaya çıkarılmasında, toplumların gelenek ve göreneklerinin incelenmesinde oyunlar önemli ipuçlarıdır. Tarihin en karanlık dönemlerinden günümüze kadar oyun kavramı güncelliğini korumuştur. Türk kültürü içinde özellikle İslamiyet’ten önceki dönemlere baktığımızda sosyal statü olarak önemli bir yere sahip olan Şaman’larda oynama ve taklit etme yeteneklerini görmekteyiz. Türk kültüründe oyunla ilgili kavramları içeren pek çok yazılı kaynak da vardır. Bunlar içinde en önemli iki kaynak Kutadgu Bilig ve Divanü Lügati’t Türk’tür. Bu çalışmada oyun kavramının tarihi hakkında bilgi verilmiş, bu kavramın geçmişte ve günümüzde hangi anlamlarda kullanıldığı incelenmiştir. Çalışmanın amacına yönelik olarak Türk kültüründe oyun kavramına verilen anlamlar üzerinde durulmuştur. Türk dil ve kültür tarihinin önemli iki kaynağı Kutadgu Bilig ve Divanü Lügati’t Türk’te oyunla ilgili kavram ve terimler tespit edilmiş, bunlara hangi anlamlar verildiği belirlenmiştir. Bu çalışma tarama modelinde olup, Kutadgu Bilig ve Divanü Lügati’t Türk adlı eserler doküman analizi yöntemiyle incelenmiştir. Sonuç olarak Türk dili ve kültürü tarihimizin iki büyük yapıtı olan Kutadgu Bilig ve Divanü Lügati’t Türk’te oyunlarla ilgili kelimelerin varlığı araştırılmış, elde edilen veriler sözlüksel bir sistem içerisinde sıralanmış, anlam gruplarına göre sınıflanmış, özellikle Divanü Lügati’t Türk’te bulunan çocuk oyunlarının Türklerin sosyal, kültürel ve ekonomik hayatları içerisinde yeri ve ilişkisi tespit edilmiştir.

Keywords

Abstract

A play is a reflection of a nation's cultural diversity. Plays are the most natural and independent expression of national lives. Plays are crucial clues on the investigation of societies' customs and on revelaing several factors which are disguised in the oral and written literature. The concept of play has preserved its timely nature from the darkest periods of history to the present time. Especially when we look at the Turkish culture during the former periods before Islam, we can see playing and imitating skills have an important place as a social status in the Shaman. In Turkish culture there are many written sources concerning the terms about plays. Among them the most important ones are Kutadgu Bilig and Divanu Lugati't Turk. This study provides information about the history of the concep of play and the past and present meanings of this concept are explained. The concepts and terms about plays and their relevant meanings have been identified in the Kutadgu Bilig and Divanu Lugati't Turk, the two important works of the Turkish language and culture. This study is designed in the form of literature survey and the two works, Kutadgu Bilig and Divanu Lugatit Turk are studied through document analysis method. As a result the words about play have been investigated and the data have been organised in a lexical system and classified according to the meaning groups. It has been revealed that especially children's plays in Divanu Lugati't Turk have a place in and a connection to Turks' social, cultural and economical lives.

Keywords