TÜRK KÜLTÜRÜNDE RÜYA VE BATTAL GAZİ DESTANI’NDA İŞLEVLERİ

Author:

Year-Number: 2015-6
Yayımlanma Tarihi: null
Language : null
Konu : TÜRK HALKBİLİMİ
abortion clinics in ny abortion clinics in richmond va anti abortion facts
Number of pages: 73-93
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

Rüya bir kimsenin uyku sırasında zihninden geçen hayal dizisidir. Psikoloji, din, felsefe ve tarih gibi birçok bilim dalının ilgi alanına giren rüya konusu, farklı disiplinlerde uzmanlaşan birçok bilim adamı tarafından ele alınmış ve rüya ile ilgili olarak farklı tanımlamalar yapılmıştır. Rüya ilk çağlardan itibaren insanları meşgul eden bir konu olmuş, insanlar onları yorumlayarak manalar çıkarmaya çalışmışlardır. Birçok kültürde rüyada yaşananların uyanıkken yaşananlar kadar net ve gerçek olduğu var sayılır. Geleneksel sembollerle ifade edilen rüyalar, toplum kültürünün uzantıları durumundadır. Rüyalardaki semboller bizzat bireyin yaşadığı olaylar olabileceği gibi sözlü anlatılarla şekillenen geçmişin izlerini de taşıyabilirler. Bu bağlamda rüyalar, psikolojik boyut yanında, kültürel değer ve sembolleri de içine alan toplumsal bir olgu olarak da değer kazanırlar. Türk mitolojisinde rüya motifinin çok önemli bir yeri vardır. Rüyaya, Türk edebiyatında, İslamiyet’ten önce ve İslamiyet’ten sonra çok büyük değer verilmiştir. Türk edebiyatında efsanelerde, menkıbelerde, destanlarda, halk hikâyelerinde, âşıklık geleneğinde rüya çok önemli bir yere sahiptir. Rüya motifi, Türk destanlarında yapıyı oluşturan önemli motiflerden biridir. Rüyalar, destanların yapısında olayların ortaya çıkışından gelişip tamamlanmasına kadar önemli roller üstlenir. Destanların farklı bölümlerinde yer alan rüyalar, bölümün içeriğine göre birbirinden farklı özelliklere sahiptirler. Destanın yapısına uygun olan ve sembolik olarak ortaya çıkan bu rüyalar, aynı zamanda destanın sanat değerini artırır. Çalışmamızda öncelikle rüyaların Türk kültüründe bulunduğu yer üzerinde durulmuş, daha sonra Battal Gazi Destanı’nda rüyaların işlevleri incelenmiştir. İnceleme sonucunda rüya motifinin Battal Gazi Destanı’ndaki olaylar zincirinin önemli halkalarını oluşturduğu, görülen rüyaların “rahmanîrüyalar” sınıfına girdiği ve müjdelemek, korkutmak, uyarmak, haber vermek gibi fonksiyonları üstlendikleri görülmüştür.

Keywords

Abstract

Dreams are the daydream lines of a person which passes through the mind during the sleeping. The subject of dream, related with a lot of field like psychology, religion, phylosophy and history, they were handled by scientists which are majored in different disciplines and different describings were made. Dreams were subject which people interested in from the first centuries people interpreted them and they gave different meanings to dreams. In many cultures accepted that the events, which are lived in dreams, as obvious and real as the lifes being awaken. The dreams that are explained with traditional symbols are the public culture’s extentions. The symbols in dreams maybe the events that individual’s lived in person also they may carry the past’s prints, which are shaped with verbal telling. In this structure, dreams besides psychological dimension gain value as a sociable fact that include cultural value and symbols. Dream motif has an important place in Turkish mytology. In Turkish literature dreams were gained too much value before and after İslamic faith. Dreams have important place in Turkish literature, epics, myth, legends, folk tales and acyclic tradition. Dream motif is one of the most important motif which forms the structure in Turkish epics. Dreams have important roles in epic’s structure from the beginning of the events, to grow up and untill the completion. Dreams which are located in different parts of epics have different specialities according to contents of part. This dreams, suitable for the legends structure and appear as symbolic, increase the epic’s art value. In our works, first we emphasized the place of dream in Turkish culture and then, functions of dreams are examined in Battal Gazi Epic. In conclusion of the examination dream motif forms the important circles of events series, dreams which are seen, classed as rahmani dreams, and seen that they were accepted functions such as to herald, to scare, to warn and to report.

Keywords