Author:
Abstract
Cumhuriyet Döneminde çeviri çalışmaları, 1940 yılından itibaren devlet desteğiyle sistematik bir şekilde yoğunlaştırılmış ve tercüme eylemi bir “medeniyet ve kültür davası” olarak yorumlanmıştır. Yücel, Cumhuriyetin bir kültür rejimi olduğu, Cumhuriyet sistemi ile gerçekleştirilen yeniliklerin sağlam temellere oturtulabilmesi için önce milletin ruhunun ve zihninin bu yenilikleri anlamaya ve kabul edip sürdürmeye hazır hale getirilmesi gerektiği, bunun da çevirilerle Türkçeye aktarılıp “millileştirilen” klasikler yardımıyla olabileceğine, çeviri yoluyla Türkçeye aktarılan bir eserin “Türk eseri” olacağına ve millilik vasfı kazanacağına inanır (Yücel, 1993: s.56). Bu düşünceler doğrultusunda, Birinci Türk Neşriyat Kongresinde tercüme eylemi masaya yatırılıp incelenmiş ve çevrilecek eserler belirlenmiştir. Ardından Tercüme Bürosu kurulmuştur. Büro sayesinde de çeviri çalışmalarında daha da artış olmuş ve nitelikli hale gelmiştir. Yani tercüme işleri belirli bir çatı altında toplanmış, çevrilmesine karar verilen eserlerin çevirmenlere paylaştırılmış, çevirilerin denetlenmesi ve yayın işlerinin sağlıklı bir şekilde yürütülmesini sağlayacak sistemli ve planlı bir çalışma sağlanmıştır (Gürçağlar, 2003: 49-51).Bu çalışmada Cumhuriyet döneminde gerçekleşen çeviri çalışmalarının süreci ve bu sürecin kurumsallık ve çeviri kuramları açısından değerlendirilmesi yapılacaktır. Bu değerlendirme yapılırken de çeviri çalışmalarına neden ihtiyaç duyulduğu, çeviri çalışmalarının amacı ve işleyişi ve bu çevirilerin uygulama alanları başka bir değişle kullanım sahalarının neresi olduğu, çeviri çalışmalarında devlet eliyle kurumsallığa neden ihtiyaç duyulduğu ve bu çalışmalara tam bir kurumsallık tanımı içerisinde yerinin neresi olduğu tartışılacak, daha sonra da bu çalışmalardaki çeviri kuramlarının izleri aranacaktır.
Keywords
Abstract
Translation activities in the Republican Period were systematically intensified with the support of the government in 1940 and interpretation action was seen as a civilization and culture case. For Yücel, the Republic is a cultural regime and that the innovations realized with the Republic system can be put on a solid basis by firstly recognizing that the spirit and mind of the nation must be made ready for understanding and accepting these innovations and this can also be done by translation and after translation translated works will become a Turkish artifact and gain national character (Yücel, 1993: p.56). In line with these considerations, the translation action in the First Turkish Publishing Congress was invested and the works to be translated were determined. Then the Translation Bureau was established. Thanks to the Bureau, translation work also increased and became qualified. In other words, the translation work was gathered under a certain roof, and the works decided to be translated were distributed to the translators, and systematic and planned work was provided to ensure that the translations were audited and broadcast works were carried out in a healthy manner (Gürçağlar, 2003: 49-51).In this study, translation studies which took place during the Republican period will be evaluated in terms of process, institutionalism and translation theories. While this assessment is being made, it is to be argued why translation study is needed, the purpose and functioning and the application areas of these translations, in other words the fields of use, the reason why the government was needed to make an organisation like this and how these studies are in the definition of institutionalism and then in these studies the traces of the translation theories will be sought.