Author:
Abstract
Bir metnin bağdaşık olmasını sağlayan birden fazla etken vardır. Bu etkenler okur, yazar ve metin arasındaki ilişki ve üçünün etkileşimi doğrultusunda bir metnin bağdaşık olmasını sağlar. Metin, okur-yazar-metin üçlüsünün birlikte hareket ederek okurun anlama ulaşmasını sağlayan bilişsel bir yapıdır ve metni anlamlandırmak okurun zihinsel olarak sürekli faal olmasını gerektiren bir süreçtir. Bu zihinsel süreçte yazarın metinde dilsel olarak kodladığı bazı düzenekler bulunmaktadır. Okuyucunun metni anlamlandırabilmesi için metindeki dil bilgisel araçlara ve bu araçların içinde bulunduğu söylem bağlamına bakması gerekmektedir. Dil bilgisel araçlar bağdaşıklığı kodlamak için kullanılmakta ve okuyucunun zihnindeki bazı zihinsel süreçleri tetiklemektedirler Bu çalışmada bir bağlaşıklık bağının varlığının okurun metinde bağdaşıklığa ulaşma sürecine nasıl katkıda bulunduğu açıklanmaya çalışılmıştır. Hoey (1991), sözcüksel bağlaşıklığın metnin düzenlenmesine önemli katkısının olduğunu ileri sürmektedir. Hoey (1991)’e göre tümceler birbirleriyle sözcüksel yineleme yoluyla bağlantı kurarlar ve asal olarak adlandırılan bazı tümceler diğerlerine göre bilgi akışının sürdürülmesine daha çok katkıda bulunurlar. Yanal olarak adlandırılan diğer tümceler ise bilgi akışıyla bir bağlantısı ve ilgisi olmayan tümcelerdir, bilgi değerleri düşüktür. Bu tür tümcelerin metinden çıkarılması durumunda bile metnin bağdaşıklığı bozulmayacak ve daha sıkı örülmüş, kısaltılmış metinler elde edilecektir. Bu çalışmanın amacı, bağlaşıklığın bağdaşıklığa katkısını ve bağlaşıklık ve bağdaşıklığın sağlanmasında yinelemenin nasıl işlev gördüğünü ortaya koymaktadır. Çalışmanın veri tabanını Birgün gazetesinden alınmış “Cesetler Sahipsiz Kaldı” başlıklı gazete köşe yazısı oluşturmaktadır. Yapılan çözümleme sonucunda haber metnindeki sözcüklerin bağlantıları ve sıklık dereceleri tespit edilmiş ve gösterilmiştir.
Keywords
Abstract
There are several factors which provide the text to be coherent in accordance with the relation between the reader, writer, and text and their interaction. Text is a cognitive construct which helps readers to comprehend the meaning with the cooperation of reader-writer-text. Comprehending the meaning of the text is a process which demands readers to be mentally active continuously. During this mental process there are some codes that the writer encoded linguistically. Readers need to look at the linguistic tools and the context to comprehend the text. The linguistic tools are used to encode the coherence and trigger some processes mentally for readers. This study tries to indicate how cohesion bond contributes the process of achieving the coherence. Hoey asserts that lexical cohesion contributes to structure the text. According to Hoey, sentences link up by means of lexical repetition and some sentences which are called central contribute more to continue the flow of information. Other sentences called marginal don’t have a connection with the flow of information. Their information value is low compared to the central ones. The coherence of the text will not be damaged even if these sentences are taken out from the text. The target of this study is to reveal the contribution of cohesion to coherence and how repetition works to obtain cohesion and coherence. The database is the article named “Cesetler Sahipsiz Kaldı” in Birgün newspaper. As a result of the analysis, the links and the degree of frequency have been identified and shown.