TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE AKIL METAFORLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Author:

Year-Number: 2019-27
Yayımlanma Tarihi: null
Language : null
Konu : dilbilim, Türk dili
Number of pages: 340-359
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye Türkçesinde içerisinde akıl sözcüğü geçen deyimler (akla sığmamak, akıl süzgecinden geçirmek, aklı almamak, aklı durmak, aklı kesmek gibi) incelenerek, akıl kavramının nasıl görselleştirildiği ve bunun sonucunda da nasıl metaforlaştırıldığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın veri tabanında toplam 102 adet deyim bulunmaktadır. Bunların büyük bölümü (93 adedi) Türk Dil Kurumu’nun web sayfasında on-line kullanıma açık olan Güncel Türkçe Sözlük’ün taranmasıyla belirlenmiştir (erişim tarihi: 30.07.2018). Çalışmanın kuramsal tabanını Zaltman-Zaltman (2017) oluşturmaktadır. Buna göre, çalışmada, kişisel gözlem yöntemiyle, ilk olarak her bir deyimle elde edilen alt metaforik önermeler çıkarılmış, ardından bu alt önermeler belirli üst çerçevelere (yüzey metaforlar, metaforik temalar ve derin metaforlar) yerleştirilmiştir.

Keywords

Abstract

In this work, idioms with the word akıl in Turkish (akla sığmamak, akıl süzgecinden geçirmek, aklı almamak, aklı durmak, aklı kesmek etc.) have been examined and this study also aimed to explain how mental concepts have been visualized and accordingly metaphorised. There are a total of 102 idioms in the database of the study. Most of them (93 units) were determined by scanning of Güncel Türkçe Sözlük which is on-line use on the web page of Türk Dil Kurumu (date of access: 30.07.2018). Zaltman-Zaltman (2017) constitutes the theoretical basis of the study. Accordingly, in the study, by personal observation method, the sub-metaphorical proposals first obtained with each statement were extracted, then these sub-proposals were placed on specific upper frames (surface metaphors and deep metaphors).

Keywords