FRANSIZCA-TÜRKÇE SÖZLÜKLERDEKİ ATASÖZÜ VE DEYİM ÇEVİRİLERİNİN MONA BAKER’IN ÇEVİRİ STRATEJİLERİ BAĞLAMINDA İNCELENMESİ
Author:
Abstract
Atasözü ve deyimler geçmişten günümüze aktarılan genellikle anonim olan kalıplaşmış ifadelerdir. Her dilin ve kültürün kendine özgü atasözü ve deyimleri vardır. Bu ifadeler her dilde sıklıkla kullanılmaktadır. Atasözü ve deyimleri diğer bir dile anlam kaybı olmadan aktarmak ve aynı duyguyu hedef dilde de yaşatabilmek oldukça güçtür. Atasözü ve deyimlerin çeviri sürecinde farklı stratejiler kullanılarak anlamlarının hedef dilde de aynı şekilde yansıtılması hedeflenmektedir. Bu durum çalışmanın çıkış noktasını oluşturmaktadır. Bu çalışmada Kaya Öztaş’ın Fransızca Türkçe Deyimler Sözlüğü, Suna Timur Ağıldere’nin Fransızca-Türkçe/Türkçe-Fransızca Deyimler Sözlüğü, Kaya Öztaş’ın Türkçe-Fransızca/Fransızca-Türkçe Atasözleri Sözlüğü, O.A.Gürün’ün Fransızca Deyimler Sözlüğü ve Tahsin Saraç’ın Fransızca-Türkçe Büyük Sözlüğünden rastgele seçilen atasözü ve deyim örnekleri ile Türkçe çevirileri karşılıklı çözümleme ile analiz edilmiştir. Atasözü ve deyim çeviri örnekleri Mona Baker’in benzer anlam ve benzer biçim (tam eşdeğerlik), benzer anlam ve farklı biçim (kısmi eşdeğerlik), açımlama ve çıkarma stratejileri çerçevesinde incelenmiştir. Çalışmamızda, atasözü ve deyimlerin çevirilerindeki eşdeğerlik ve farklılıkların Mona Baker’ın çeviri stratejileri çerçevesinde incelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada elde edilen bulgular sonucunda, en sık olarak açımlama stratejisinin kullanıldığı görülmüştür. Bir dile veya kültüre ait olan atasözü ve deyimleri diğer bir dile aynı anlam ve biçimle aktarmak oldukça zordur. Bu sebeple, incelenen atasözü ve deyim örneklerinde biçimsel değişiklikler yapılarak hedef dilde en iyi anlam oluşturulmaya çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
Proverbs and idioms are stereotypical expressions that are generally anonymous and transferred from the past to the present. Proverbs and idioms are a part of every language and culture. These expressions are frequently used in every language. It is extremely difficult to transfer proverbs and idioms to another language without loss of meaning and to keep the same feeling in the target language. It is aimed to reflect the meanings of proverbs and idioms in the target language in the same way by using different strategies in the translation process. This situation constitutes the starting point of the study. In this study, the examples of proverbs and idioms chosen randomly from the Kaya Öztaş's French Turkish Idioms Dictionary, Suna Timut Ağıldere's French-Turkish/Turkish-French Idioms Dictionary, Kaya Öztaş's Turkish-French/French-Turkish Proverbs Dictionary, O.A. Gür's French Idioms Dictionary and Tahsin Saraç's French-Turkish Great Dictionary and their Turkish translations were analyzed by mutual analysis. The translations examples of proverbs and idioms were analyzed in the context of Mona Baker's strategies of using an idiom of similar meaning and similar form (full equivalence), using an idiom of similar meaning but dissimilar form (partial equivalence), translation by paraphrase and translation by omission. In our study, it is aimed to analyze the equivalence and differences in translations of proverbs and idioms as part of Mona Baker's translation strategies. As a result of the findings obtained in the study, it was seen that translation by paraphrase strategy was used most frequently. It is extremely difficult to transfer proverbs and idioms belonging to one language or culture to another language with the same meaning and form. For this reason, it was tried to create the best meaning in the target language by making formal changes in the examples of proverbs and idioms analyzed.