Author :
Abstract
Bu araştırmada Miyase Sertbarut’un Kapiland’ın Kobayları adlı ilkgençlik romanının nitel araştırma yöntemlerinden biri olan eleştirel söylem çözümlemesi bağlamında incelenmesi amaçlanmıştır. Dilsel yapılar arasındaki güç unsurlarını/ilişkilerini; söylemi kullanarak bu güç/baskının nasıl oluşturulduğunu ve güç/baskı uygulanan gruba etkilerini ortaya çıkarmayı temel alan eleştirel söylem çözümlemesi bağlamında çalışmada araştırma kapsamına alınan ve içerisinde 7-17 yaş arasındaki çocuk ve gençlere uygulanan bir güç ve bu güç ya da baskının aileler ve öğrenciler üzerindeki etkisine ve değişime geçmiş-şimdi-gelecek ekseninde değinilen roman; içerik ve stratejilerin belirlenip söylemdeki dilsel yapılanmanın (biçimsel, yapısal, sözcüksel) çözümlenmesi gibi üç aşaması olan Viyana Okulu temsilcilerinin (Wodak, de Cillia, Matouschek, Januschiek ve Liebhart) yöntemi temel alınarak çözümlenmiştir. Araştırma sürecinde, örneklem olarak seçilen bu yapıttaki söylemler belirlenirken hem romandaki kişilerin hem de yazarın söylemleri dikkate alınmış ve araştırmanın bulgular bölümünde bu söylemler alıntılanmıştır. Aynı zamanda söz konusu yapıtta içerikle birlikte kişilerin de ön planda tutulması ve gruplar arasındaki güç yarışının kişiler üzerindeki ruhsal etkisinin de işlenmesi nedeniyle eleştirel söylem çözümlemesi ile birlikte toplumruhbilimsel betimlemelere de yer verilerek elde edilen bulgular ışığında değerlendirme yapılıp önerilerde bulunulmuştur. Okuma metinlerinin eleştirel/sorgulayıcı düşünmeyi geliştirmede bir araç olarak kullanıldığı görüşünden hareketle yapılacak bu çözümleme ile ana dili öğrencilerine derin yapının sezdirilmesi aşamasında Türkçe eğitimine katkı sağlanacağı ve bu noktada Türkçe öğretmenlerine yardımcı olunacağı da düşünülmektedir.
Keywords
Abstract
The aim of the study is to investigate the novel “Kapiland’ın Kobayları” written by Miyase Sertbarut by using critical discourse analysis which is one of the qualitative research method. This method can be defined as an approach that determine power factors/relationship within discursive structure, how to create force/power by using discourse and their effects to group(s) applied pressure/power. The based model on analysis is Vienna School (Wodak, de Cillia, Matouschek, Januschiek ve Liebhart)’s approach. Depending on this model, the novel were analyzed in terms of contents, strategies and means and forms of realisation. Also was made socio-psychological descriptions. Finally, the findings of the study were presented, evaluated and recommendations were made accordingly. Reading texts play an important role in improving critical thinking skill. Hence it is expected that the research will contribute to teaching Turkish in the step of deep structure made clear.
Keywords
- Bukhari, N. H. S. and Xiaoyang W. (2013). Critical discourse analysis and educational research. IOSR Journal of Research & Method in Education (IOSR-JRME) e-ISSN: 2320–7388, p-ISSN: 2320–737X Volume 3, Issue 1 (Sep. –Oct. 2013), PP 09-17 www.iosrjournals.org.
- Büyükkantarcıoğlu, N. (2000). Görsel basında dil kullanımı yoluyla kadın kimliği oluşturma. Ankara Üniversitesi TÖMER Dil Dergisi, S. 92, s.7-18.
- Büyükkantarcıoğlu, N. (2001). Eleştirel söylem çözümlemesi ve toplumruhbilim bağlamında bir metin incelemesi: İnci Aral’ın gölgede kırk derece adlı öyküsü, I. Dil, Yazın, Deyişbilim Sempozyumu, Denizli.
- Büyükkantarcıoğlu, N. (2006). Söylemden ideolojiye: Eleştirel söylem çözümlemesi. İçinde Kocaman, A. (Y. Haz.), Dilbilim: Temel Kavramlar, Sorunlar, Tartışmalar (s.101-116). Ankara: Dil Derneği Yayınları.
- Chatman, S. (2008). Öykü ve söylem (Çev. Yaren, Ö.). Ankara: De Ki Basım Yayım Ltd. Şti. (Özgün çalışma, 1978).
- Dilidüzgün, S. (2004). İletişim odaklı Türkçe derslerinde çocuk kitapları. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
- Dilidüzgün, S. (2008). Türkiye’de edebiyat öğretimi ve edebiyat öğretiminde çağdaş yönelimler. İçinde İpşiroğlu, Z. (Y. Haz.), Çağdaş Türk Yazını (s. 231-243). İstanbul: Toros Kitaplığı.
- Doğruer, S. (2010). Critical Discourse analysis and second language education. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi, Edirne.
- Günay, D. (2013). Söylem çözümlemesi. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
- Huckin, T., Andrus, J. and Clary-Lemon, J. (2012). Critical discourse analysis and rhetoric and composition. http://www.ncte.org/library/NCTEFiles/Resources/Journals/CCC/0641sep2012/CCC0641Critical.pdf adresinden elde edildi.
- Karahan, F. (2005). Toplumruhbilimsel betimlemeler ve eleştirel söylem çözümlemesi bağlamında “gelinim olur musun?” adlı yarışmadaki dedikodu nitelikli konuşmalara yönelik bir inceleme. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 22, S.1, s.125-154.
- Karahan, F., Duman, D. ve Sarıbaş, T. (2001). Dilden ideolojiye: Popüler bilimsel makalelerin eleştirel söylem çözümlemesi. I. Dil, Yazın, Deyişbilim Sempozyumu, Denizli.
- MEB (2006). İlköğretim Türkçe Öğretim Programı ve Kılavuzu (6, 7, 8. Sınıflar). Ankara.
- Özüdoğru, Ş. (2014). “Nitel araştırmanın iletişim araştırmalarında rol ve önemi üzerine bir deneme”, Global Media Journal: TR, Edition 4 (8).
- Punch, K. F. (2011). Sosyal araştırmalara giriş: Nicel ve nitel yaklaşımlar, Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Rogers, R. (2004). An Introduction to critical discourse analysis in education. İçinde Rogers, R. (Ed.), An Intrıduction to Critical Discourse Analysis in Education. London: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
- Sertbarut, M. (2007). Kapiland’ın kobayları, İzmir: Tudem Yayınları.
- Sever, S. (2012). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
- Solak, Ö. (2011). Küçük Ağa romanının eleştirel söylem çözümlemesi. Akademik Bakış Dergisi, S. 26, s.1-14.
- Wodak, R., de Cillia, R., Reisigl, M. & Liebhart, K. (2009). The discursive construction on national ıdentity. Edinburgh: Edinburgh University Press.
