Author :
Abstract
Diller, arkalarında kalan ve bilinmeyene uzanan bin yılların izlerini bugünkü görüntülerinin altında saklarlar. Bu izleri görülür kılmak için, esneme, büzülme, hece düşmesi gibi biçimbilimsel; genişleme, daralma, değişme gibi anlambilimsel dalgalanmalara uğramıştır. Bilinmeyen çağlardan yola çıkıp, öncül kök biçimbirimden yürüyerek günümüze ulaşan kök ve ek biçimbirimler, biçimbilim ve sözdizimsel ilkelerle sorgulanarak art zamanlı bakış açısıyla hem geçmiş evreleri hem de bugünkü işlev ve görünümü hakkında bilgi verebilmektedir. Bu başlık altında Türkçenin anlaşılmasında kökenbilim ve biçimbilimsel çözümlemelerin katkısı sorgulanmıştır. Sözcüklerdeki biçimbilimsel damganın görülebilir ve ölçülebilir olabilmesini sağlayan çözümleme yöntemleri ile yaklaşılan biçimbirimler, kökenbilim ve yapı açısından sorgulanmış ve yapısal olarak ait olduğu dil araştırılarak Türkçenin anlaşılabilirliği amaçlanmıştır. Türkçenin bugününü sorgulamak için, sözcüklerin yapı ve dokularında sakladığı biçimbilimsel gelişim evrelerini derin biçimbilim yöntemiyle ortaya çıkarmanın olabilirliği ilkesi gözetilmiştir. Buna göre kök biçimbirim ile ondan yürüyen türetimler arasında doku ve yapı birliği sürmektedir. Türkçedeki her türetim öbeğinin bir kök yapıya dayandığı bilinmekle birlikte, kökte ses(li) değişmelerinin ve biçimsel esnemelerin sözcüklerin izini sürmede sorunlara yol açtığı gözlenmiştir. Bu araştırma tarihsel dilbilim yaklaşımı, artzamanlı bakış ve derin biçimbilimsel çözümlemelerle Türkçeye özgü biçimbilimsel damgayı görülebilir kılarak Türkçenin anlaşılmasına yardımcı olmayı amaçlamaktadır.
Keywords
Abstract
Languages hide, under their current images, the traces of a thousand years extending into the unknown and left behind. To make visible these traces, we should look to morphological and semantic fluctuations as stretch, shrink, falling syllable, expansion, contraction and change. Starting out from an unknown era, walking from the premise root morpheme and still existing today, free and bound morphemes, questioned the principles of morphology and syntax, can provide information, taking advantage of the diachronic perspective, about both the current function and appearance beside historical stages. Under this heading, etymology and morphological analysis’s contribution has been questioned to understand Turkish’ structure. Morphemes queried with analysis methods providing to make visible and measurable the morphological mark in words have been questioned language which belongs structurally in terms of etymology and structure and aimed intelligibility of Turkish language.To query the Turkish’s today, was respected the possibility of principle that word keep in the structure and texture morphological stages of development with deep morphology method. According to this, between the root morpheme and its derivations, texture and structure union is ongoing. Although known to be based on a root structure of each derivation block in Turkish, roots sounds change in the track of words and flexing of formal been observed to cause problems. By historical linguistics approach, diachronic perspective and deep morphological analysis, this research can make visible morphological stamp special to Turkish and aims to assist in the understanding of Turkish.
Keywords
- Dor, R. (1976). Orature du Nord-Est afghan. Paris: Éditions Peeters.
- Etimoloji Türkçe. (2016, Ağustos 10.08.2016). Etimoloji Türkçe: http://www.etimolojiturkce.com/kelime/subay adresinden alındı
- Meillet, A. (1982). Linguistique historique et linguistique générale. Paris: Edition Champion.
- Nişanyan Sözlüğü. (2016, Ağustos 10.08.2016). Nişanyan Sözlüğü: http://www.nisanyansozluk.com/?k=karakol&x=0&y=0 adresinden alındı
- Sarıca, M. (2011). Türkçe ve Hint-Avrupa Dillerinde Evrensel Biçimbirimler. İ. Y. (Editör) içinde, 3. Dünya Dili Türkçe Sempozyumu (s. 801-809.). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Kanyılmaz Matbaası.
- Sarıca, M. (2015, 8 24). Dillerde Yapısal Kimliğin Belirlenmesi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, s. 1817-1832. doi:http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8218, ANKARA-TURKEY
- TDK. (2016, Temmuz 24). Türk Lehçeleri Sözlüğü: http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_lehceler&arama=lehceler&guid=TDK.LH C.576d18c8940002.40688459 adresinden alındı
- TDK. (2016, Ağustos 08.08.2016). BÜYÜK TÜRKÇE SÖZLÜK: http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.57a 83dcc154fd9.05218346 adresinden alındı
- TDK Güncel Türkçe Sözlük. (2016, Ağustos 10.08.2016). Güncel Türkçe Sözlük: http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.57aa45 afe14e42.90537071 adresinden alındı
