TÜRKÇE ÇALIŞMA KİTAPLARINDAKİ ETKİNLİKLERİN OKUDUĞU/DİNLEDİĞİ METNİ ANLAMA VE ÇÖZÜMLEME KAZANIMLARIYLA ÖRTÜŞME DÜZEYİ
Author :
Abstract
Anlama becerileri, okuma ve dinleme becerilerini kapsar. Türkçe derslerindeki okuma ve dinleme metinlerine yönelik etkinliklerde çeşitli kazanımları gerçekleştirmeye yönelik olarak öğrencilerin okuduklarını/dinlediklerini anlamasına ve çözümlemesine çalışılır. Türkçe Dersi (6, 7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı’nda okuma ve dinleme becerilerine ait amaçlardan biri de “metni anlama ve çözümleme” olarak belirlenmiştir. Her iki dil becerisinde de bu amaç altındaki kazanımlar, bu dil becerilerine yönelik toplam kazanımların yarısından fazlasını oluşturmaktadır. Bu durum, çalışma kitaplarındaki etkinliklerde bu kazanımlara yer verilmesini zorunlu kılmaktadır. Bu araştırmada Türkçe dersi öğrenci çalışma kitaplarındaki etkinliklerin okuduğu/dinlediği metni anlama ve çözümleme kazanımlarıyla örtüşme düzeyinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Doküman incelemesi ile gerçekleştirilen araştırmanın örneklemini ortaokul 6, 7 ve 8. Sınıflardan ikişer olmak üzere toplam altı adet öğretmen kılavuz kitabı oluşturmuştur. Kılavuz kitaplar hem etkinlikleri hem de etkinlik yönergelerini içerdikleri için tercih edilmişlerdir. Araştırmada okuduğu/dinlediği metni anlama ve çözümleme kazanımlarına yer veren etkinlik sayıları, bu kazanımların sınıflara ve çalışma kitaplarına göre dağılımı, etkinliklerde en çok ve en az kullanılan kazanımlar çeşitli tablo ve grafikler ile sunulmuştur. Çalışmanın bulgularına göre okuduğu/dinlediği metni anlama ve çözümleme kazanımlarının diğer okuma/dinleme kazanımlarına oranla etkinliklerde daha fazla kullanıldığı, bazı kitaplarda bu kazanımlara yönelik etkinliklere yer verilmediği, metinlerdeki kelime ve kelime gruplarının anlamlarını bulmaya yönelik kazanımın etkinliklerde en fazla kullanılan kazanım olduğu belirlenmiştir.
Keywords
Abstract
Comprehension skill encompasses reading and listening skills. Activities towards reading and listening texts in Turkish language courses aim to help students comprehend and analyze what they have read/listened by means of getting them achieve various acquisitions. One of the objectives of listening and reading skills is reported as comprehending and analyzing the text in the Curricula of Turkish Language Course (6th, 7th and 8th grades). Acquisitions specified under the title of this objective constitute more than half of the total acquisitions towards language skills in both reading and listening skills. This requires activities in the workbooks to give place to such acquisitions. This research aims to detect the overlapping level between activities in Turkish language workbooks and acquisitions of comprehending and analyzing the text that students have read/listened. The research is conducted through document review. Research sample includes a total of six teacher's guidebooks being two books from secondary school 6th, 7th and 8th grades. Guidebooks are preferred since they both include activities and activity instructions. Various tables and graphs are used in this research to present the number of activities including the acquisitions of comprehending and analyzing the read/listened text, distribution of these acquisitions by grades and workbooks, the most and least used acquisitions in the activities. According to the findings of the research, it was found that acquisitions of comprehending and analyzing the read/listened text are used more in the activities compared to other listening/reading acquisitions, some books do not include activities towards these acquisitions, acquisition towards finding the meanings of words or phrases in texts is the most commonly used acquisition.
Keywords
- Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2004). Yazılı ve sözlü anlatım-Kompozisyon sanatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Akyol, H., Yıldırım, K., Ateş, S., Çetinkaya, Ç. ve Rasinski, T.V. (2014). Okumayı değerlendirme. Ankara: Pegem Yayınları.
- Alperen, N. (1991). Türkçe (Güzel konuşma, okuma ve yazma) öğretim rehberi. İstanbul: MEB Yayınları.
- Arhan, S., Başar, S. ve Demirel, T. (2014). İlköğretim Türkçe 8 öğretmen kılavuz kitabı, Ankara: MEB Yayınları.
- Arı, G. (2013). Konuşma öğretimi. İçinde C. Yıldız (Ed.), Yeni öğretim programına göre kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi (s. 161-187). Ankara: Pegem Yayınları.
- Aydın, İ. (2013). İlköğretim Türkçe 8. Sınıf öğrenci çalışma kitabının „duygular‟ temasında yer alan etkinliklere metindilbilimsel bir yaklaşım. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32 (1), 25-55.
- Aydın-Yılmaz, Z. (2007). Sınıf öğretmenlerine Türkçe öğretimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Calp, M. (2010). Özel eğitim alanı olarak Türkçe öğretimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Cansız- Aktaş, M. (2015). Nitel veri toplama araçları. İçinde M. Metin (Ed.), Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (ss. 337-371). Ankara: Pegem Yayınları.
- Çeçen, M. A. ve Kurnaz, H. (2015). Ortaokul Türkçe dersi öğrenci çalışma kitaplarındaki değerlendirme soruları üzerine bir araştırma. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, Hüseyin Hüsnü Tekışık Özel Sayısı 1(1), 109-132.
- Çiçek, M. ve Alcellat, N. (2015). 8. sınıf Türkçe çalışma kitabındaki okuma etkinliklerinin okuma kazanımları ile ilişkisi. International Journal of Languages‟ Education and Teaching, UDES Özel Sayı, 1605-1614.
- Çiftçi, Ö. (2007). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin Türkçe öğretim programında belirtilen okuduğunu anlamayla ilgili kazanımlara ulaşma düzeyinin belirlenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Çomak, G. (2009). İlköğretim kurumlarının 6. Sınıflarında okutulan yeni müfredata uygun Türkçe ders kitaplarının şekil ve içeriği, öğretmen kılavuz kitaplarında önerilen sorular üzerine bir inceleme. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
- Demir, T. (2010). Türkçe öğretiminde anlama ve zihinde yeniden yapılandırma. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27, 201-223.
- Dilidüzgün, Ş. (2010). Türkçe derslerinde metin etkinliklerinin okuma-anlama kazanımlarını gerçekleştirme yeterliği- Bir öykü örneği. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (1), 13-30.
- Durukan, E. (2011). 7. sınıf Türkçe dersi öğrenci çalışma ve öğretmen kılavuz kitaplarının Türkçe programının okuma hedef/kazanımlarına göre değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (19), 420-428.
- Erdal, N. (2016). İlköğretim Türkçe 6 öğretmen kılavuz kitabı, Ankara: Dörtel Yayıncılık.
- Göçer, A. (2007). Bir öğrenme alanı olarak anlama eğitimi ve Türkçe öğretimindeki yeri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23 (2), 17-39.
- Göğüş, B. (1978). Orta dereceli okullarımızda Türkçe ve yazın eğitimi. Ankara: Gül Yayınevi.
- Gülmez, B. (2010). İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan öykülerin okuma kazanımları bakımından değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
- Güneş, F. (2009). Hızlı okuma ve anlamı yapılandırma. Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Güneş, F. (2012). Öğrencilerin sözlü anlama becerilerini geliştirme. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 16 (2), 10-30.
- Güneş, F. (2014a). Türkçe öğretimi- Yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Pegem Yayınları.
- Güneş, F. (2014b). Anlama modelleri. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 9, 59-74.
- Güngör, A. (2005). Altıncı, yedinci ve sekizinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama stratejilerini kullanma düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 101-108.
- Hanedar, R. T. (2011). 8. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları ve okuduğunu anlama becerileri üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
- Kaplan, Ş. ve Yıldırım-Şen, G. (2014). İlköğretim Türkçe 8 öğretmen kılavuz kitabı, Ankara: Yıldırım Yayınları.
- Kavcar, C., Oğuzkan, F. ve Hasırcı, S. (2016). Türkçe öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Komisyon. (2013). İlköğretim Türkçe 6 öğretmen kılavuz kitabı, Ankara: MEB Yayınları.
- Komisyon. (2013). İlköğretim Türkçe 7 öğretmen kılavuz kitabı, Ankara: MEB Yayınları.
- Luma, S. (2002). İlköğretim okulu yedinci sınıf öğrencilerinin okuma beceri ve alışkanlıklarını geliştirmeye yönelik uygulamalı bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
- MEB. (2006). Türkçe dersi (6, 7, 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
- Onan, B. (2005). İlköğretim ikinci kademe Türkçe öğretiminde dil yapılarının anlama becerilerini (okuma/dinleme) geliştirmedeki rolü. (Yayımlanmamış doktora tezi).Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Özarslan, A. (2012). 9. sınıf öğrencilerinin 6-8. sınıflar Türkçe öğretim programındaki “okuduğu metni anlama ve çözümleme” kazanımlarına ulaşma düzeyleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
- Özbay, M. (2005). Bir dil becerisi olarak dinleme eğitimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Şahbaz-Dağlıoğlu, E. (2014). İlköğretim Türkçe 7 öğretmen kılavuz kitabı, Ankara: Cem
- Şeflek-Kovacıoğlu, N. (2006). İlköğretim ikinci sınıflarda aile çevresi ve çocuğun okumaya karşı tutumu ile okuduğunu anlama becerisi arasındaki ilişkiler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
- Temizkan, M. (2016). Türkçe dersi öğrenci çalışma kitaplarındaki okuma etkinliklerinin metin yapısı açısından değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(1), 31-52.
- Yangın, B. (1999). İlköğretimde Türkçe öğretimi: İlköğretimde etkili öğretme ve öğrenme öğretmen el kitabı- Modül 4. Ankara: MEB Yayınları.
- Yenen-Avcı, Y. (2016). Açık öğretim ortaokulu ile örgün eğitim kurumlarında okutulan Türkçe ders kitaplarının karşılaştırılması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5 (1), 153- 160.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
