TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ KİTAP OKUMA ALIŞKANLIKLARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ
Author :
Abstract
Okumak en etkili ve en kolay öğrenme yöntemlerinden biridir. Gelişmiş ülkelerdeki okuma oranı az gelişmiş ülkelere oranla fazladır. Bu durumun ekonomik nedenlerle ilgisi olduğu gibi; toplumun kültürü, alışkanlıkları ve eğitim sistemiyle de ilgisi çoktur. Okullarda kitap okumayı sevdirme ve okuma alışkanlığı kazandırmada en etkin rol öğretmenlere aittir. Bu bağlamda, Türkçe öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlıklarının incelenmesi ve ne tür değişkenlerden etkilendiklerinin saptanması bir gerekliliktir. Çalışmanın amacı Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediğini tespit etmektir. Araştırmanın örneklemi 2012-2013 eğitim-öğretim yılının bahar döneminde Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Ana Bilim Dalı 1, 2, 3 ve 4. sınıflarda öğrenim gören 142 öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırma betimsel araştırma yöntemine dayalı tarama modeliyle gerçekleştirilmiştir. Kitap okuma alışkanlığı kazanmış olması beklenen öğretmen adayı gençlerin bu konudaki yaklaşımları betimsel araştırma yöntemi kullanılarak; elde edilen verilerin analizi ise Gömleksiz (2004a) tarafından geliştirilen Kitap Okuma Alışkanlığına İlişkin Bir Tutum Ölçeği (KOAİTÖ) kullanılarak hazırlanmıştır. 21’i olumlu, 9’u olumsuz toplam 30 maddeden meydana gelen ölçek; “sevgi”, “alışkanlık”, “gereklilik”, “istek”, “etki” ve “yarar” olarak adlandırılan altı faktörden oluşmaktadır. Çalışmada; kız ve erkek öğretmen adaylarının bu altı faktörden hangilerine göre kitap okudukları ve sınıf düzeylerine göre değişikliklerin olup olmadığı tespit edilmek istenmiş ve her iki açıdan da anlamlı farklılıklar olduğu sonucuna varılmıştır.
Keywords
Abstract
Reading is one of the most effective and easiest method of learning. In developed countries reading rate is higher than undeveloped countries. This case is related with economic reasons and is also related with society's culture, habits and education system. In schools, acquiring the habit of reading to students belongs to teachers, who are they must be the most effective in this role. The purpose of this study is to determine if Turkish teachers’ and pre-service Turkish teachers’ attitudes towards reading habit show difference depending on various variables. The data were gathered from, 1st, 2nd, 3rd, and 4th graders studying total 142 students at the Department of Turkish Education in Atatürk Education Faculty at Marmara University in 2012-2013 the spring semester of the academic year. Research was carried out by scanning model based on the descriptive research method. Approaches of teacher candidates, which are expected to have the habit of reading books, on this issue searched by using descriptive methods. The analysis of obtained data prepared using by KOAİTO, which is developed by Gömleksiz (2004a) and means A Study on Reading Habits Attitude Scale. The scale consist of 21 positive and 9 negative, total 30 items which are compose from six factor named as Love, habit, should, will, impact and benefit. Research wants to be identified which factors are effective on reading books for girl and boy teacher candidates, and also wants to detect if the grade level is also effective on subject. As a result, in both respects it was remarked that there are significant differences.
Keywords
- Aşıcı, M. (2005). Okul Çağında Dil Etkinlikleri “İlköğretim Yıllarında Okuryazarlık”. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
- Akçamete, G. (1989). Üniversite öğrencilerinin okumalarının değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 22(2), 735-736.
- Arı, E.; Demir, M.K. (2013). İlköğretim bölümü öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 116-128.
- Arslan, Y.; Çelik Z.; Çelik E. (2009). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 26, 113-124).
- Aslantürk, E. ve Saracaloğlu, A. S. (2010). Sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmeni adaylarının okuma ilgi ve alışkanlıklarının karşılaştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 155–176.
- Applegate, A. J., Applegate, M.D. (2004). The peter effect: reading habits of preservice teachers, The Reading Teacher, 57 (6), 554-563.
- Ataklı, A. (2000). Türkiye’de sınıf öğretmenlerinin okuma alışkanlığı üzerine görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 20-28.
- Balcı, A. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma, yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: PegemA Yayıncılık.
- Bamberger, R.; Çev: Çapar, B. (1990). Okuma alışkanlığını geliştirme. Kültür Bakanlığı, Özkan Matbaacılık: Ankara.
- Batur, Z., Gülveren, H. ve Bek, H. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma: Uşak eğitim fakültesi örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (1), 32-49.
- Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi, teknikler ve örnek çalışmalar. İzmir: Siyasal Kitabevi.
- Bogdan, R.C., Biklen, S. K. (2003). Qualitative research for education: An introduction to theorie sand methods (4th Edition). Boston, MA: Allynand Bacon.
- Demirel, Ö. (2006). Türkçe ve sınıf öğretmenleri için Türkçe eğitimi. Ankara: PegemA
- Dökmen, Ü. (1990). Lise ve üniversite öğrencilerinin okuma becerileri, ilgileri, okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıkları. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 23 (2), 394
- Dökmen, Ü. (1994) Okuma becerisi, ilgisi ve alışkanlığı üzerine psikososyal bir araştırma, İstanbul: MEB Yayıncılık.
- Esgin, A., Karadağ, O. (2000). Üniversite öğrencilerinde okuma alışkanlığı. Popüler Bilim Dergisi. 82, 19-23.
- Filiz, K. (2004). Gazi Üniversitesi beden eğitimi ve spor yüksekokulunda okuyan öğrencilerin meslekle ilgili okuma ve araştırma alışkanlıkları, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24 (2), 231–242.
- Göğüş, B. (1993). İlköğretim okullarında Türkçe öğretimi ve sorunları, Türkçe öğretimine genel bir bakış. Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
- Gömleksiz, M. N. (2004a). Kitap okuma alışkanlığına ilişkin bir tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (2), 185-195.
- Gömleksiz, M.N. (2004b). Geleceğin öğretmenlerinin kitap okumaya ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi (Fırat üniversitesi örneği). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (1), 1-21.
- Karakuş, N. (2012). Türkçe öğretiminde kaynak metin kullanımı. Ankara: PegemA
- Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Karasar, N.(2011). Araştırmalarda rapor hazırlama. Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Kavcar, C., Oğuzkan, F. ve Sever, S. (1998). Türkçe öğretimi. Ankara: Engin Yayıncılık.
- Konan, N.; Oğuz, V. (2013). Öğretmenlerin okuma alışkanlıkları. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (1), 105-119.
- Kurulgan, M. ve Çekerol, G. S. (2008). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (2), 237-258.
- Mavi, H. F., Çetin, B. (2009). Beden eğitimi öğretmen adaylarının kitap okumaya ilişkin görüş ve tutumlarının değerlendirilmesi. C.B.Ü. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4 (1), 1-11.
- Odabaş, H.; Odabaş, Y.; Polat, C. (2008). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: Ankara Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 9 (2), 431-465.
- ODTÜ (2000). ODTÜ Kitap Fuarında Bir Anket Çalışması, www.po.edu.tr/Duyuru/insan/9.htm18k, Haziran 10.
- Özbay, M. (2006). Okuma eğitiminde çevre faktörü. EJER, 24, 161-170.
- Özbay, M. (2007). Türkçe özel öğretim yöntemleri II. Ankara: Öncü Kitabevi.
- Özbay, M; Bağcı, H; Uyar Y. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 9 (15), 117-136.
- Sağlamtunç, T. (1990). Türkiye’de üniversite kütüphanecilik bölümlerinin 4. sınıf öğrencilerinin özgür (boş) zaman ders dışı okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 4, 3-21.
- Saracaloğlu, A.S., Bozkurt, N. ve Serin, O. (2003). Üniversite öğrencilerinin okuma ilgileri ve okuma alışkanlıklarını etkileyen faktörler, Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(12), 149–157.
- Saracaloğlu, A. S., Yenice, N. ve Karasakaloğlu, N. (2006). Öğretmen Adaylarının iletişim ve problem çözme becerileri ile okuma ilgi ve alışkanlıkları arasındaki ilişki, III. Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Sempozyumu, 4-5 Mayıs 2006, Çanakkale, 1-23.
- Sever, S. (1997). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Sever, S. (2007). Çocuk ve edebiyat. Ankara: Kök Yayıncılık.
- Susar Kırmızı, F. (2008). Okuma (105-139). İçinde, Arslan vd. Etkinliklerle türkçe öğretimi. Bursa: Ekin Kitabevi.
- Susar Kırmızı, F. (2012). Öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlığına yönelik tutum ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies, 7 (3), 2353-2366.
- Şirin, M. R. (2007). Çocuk edebiyatı kültürü. Ankara: Kök Yayıncılık.
- Tosunoğlu, M. (2002). Türkçe öğretiminde okuma alışkanlığı ve çocukların okuma eğilimleri. Türk Dili, (609), 547-563.
- Yalman M.; Özkan E. ve Kutluca T. (2013). Eğitim fakültesi öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları üzerine betimsel bir araştırma: Dicle üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 14 (2) 291-305.
- Yalınkılıç, K. (2007) Türkçe öğretmen adaylarının okumaya ilişkin tutum ve görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1), 225-241.
- Yavuzer, H. (2004). Okul Çağı Çocuğu, İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yılmaz, B. (a2007). Okuma Kültürü ve Okullarda Uygulama Sorunları Toplantısı: Okuma Alışkanlığı ve Öğretmen. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Yılmaz, B., Köse, E. ve Korkut, S. (2009). Hacettepe üniversitesi ve Bilkent üniversitesi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği. 23 (1), 22-51.
- Yılmaz, Z. (b2007). Okuma kültürü ve okullarda uygulama sorunları toplantısı: Türkçenin öğretiminde yeni yaklaşımlar bağlamında okuma alışkanlığının kazandırılması. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
