Author :
Abstract
Biçimbilimsel sınıflandırmalar çerçevesinde değerlendirildiğinde eklemeli yapılarıyla birbirlerine oldukça yakın olan Sümerce ve Türkçe’nin sözdizimsel yapıları itibarı ile ne tür bir ilişki içerisinde oldukları pek bilinmemektedir. Ural-Altay dil ailesinin Altay kolu içinde yer alan Türkçe, bilindiği üzere eklemeli bir dildir. Bu bağlamda yapısal olarak bakıldığında yalınlayan dillerden (Vietnam dili), bükünlü dillerden (Rusça, Sanskritçe) ve tek heceli dillerden (Eskimo dilleri) farklı bir işleyişe sahiptir. Türkçede sözdizimsel işleyiş eklerle sağlanır. Aynı şekilde yeni sözcük türetmek için de eklerden yararlanılır. Sümerce eklemeli bir yapıya sahip olsa da, herhangi bir dil ailesinde gösterilmemektedir. Sümercenin yapısına baktığımızda ise eklemeli bir dil olmasının yanı sıra eklerin hem sözcük türetmede hem de sözdizimsel işleyişi sağlamada kullanıldığı göze çarpar. Bu bağlamda Türkçe ile yapısal benzerliklerinin olması ilgi çekicidir. Türkçe ve Sümerce tümcelerde özne, nesne ve yüklem sırasının takip edildiği açıkça gözlenmektedir. Bu temel sözdizimsel özellik iki dil için ortaktır. Ancak bu tür benzerlikler iki dilin birbirleriyle ilişkisini açıklamak için yeterli değildir. Canlı bir yapıya sahip olan diller artzamanlı olarak birtakım değişikliklere uğradığı gibi farklı baskılamalarla yapısını dahi değiştirebilmektedir. Değişiklikler, dillerin kendi içerisinde olabildiği gibi farklı dillerin birbirini etkilemesiyle de olabilir. Söz konusu çalışmada iki dilin sözdizimsel özelliklerini ortaya çıkarmak ve denklikleri tespit edebilmek amacıyla çeşitli örnek tümce çözümlemelerine yer verilmiştir.
Keywords
Abstract
When it is evaluated at the aspect of morphological classification in the terms of their syntactic structures, Turkish and Sumerian, which are quite close to each other within their agglutinative structures, it is little known about what kind of relationship they are in. Turkish is an agglutinative language. As it is known Turkish located in the Altay branch of the Ural-Altaic language family. As syntactical aspect Turkish differs from isolating languages like Vietnamese, inflected languages like Russian and Sanskrit and monosyllabic languages like Eskimo languages. Turkish uses the affixes for syntactic process. In the same way Turkish use the affixes to derive new words too. Sumerian is not indicated in any language family although his agglutinative structure. If we look at the structure of Sumerian we can say it is an agglutinative language. The affixes can be used to derive new words as well as in the syntactic process. In this context, the structural similarities of Sumerian and Turkish are very interesting. In Turkish and Sumerian phrases, we can clearly see the subject- object- predicate order. These basic syntactical features are common to both languages. However, such similarities are not sufficient to describe the relationship between the two languages with each other. Languages undergo some diachronic changes and in the same time can change also his own structures with different factors. We bring up in our study the syntactical features the two languages and in order to show the equivalence have given varied example of sentence analysis.
Keywords
- Bethesda, MD: CDL Press, 1997.
- Bilgin, Muhittin, Anlamdan anlatıma Türkçemiz, Ankara, 2006.
- Bozkurt, Fuat, Türklerin dili, Konya, 2010.
- Ediskun, Haydar, Sesbilgisi-Biçimbilgisi-Cümle bilgisi, Türk Dilbilgisi, Remzi Kitapevi, İstanbul, 2010.
- Edzard, D.O., Inscriptions of Gudea on cylinders. Edition: Gudea and his dynasty (RIM E3/1),Toronto 1997.
- Falkenstein, Adam, Das Potentialis-und Irrealissufix -e-še des Sumerischen, In Indogermanische Forschungen 60, 1952.
- Falkenstein, Adam, Das Sumerische, Handbuch der Orientalistik, Leiden, 1959.
- Foxvog, Daniel A., Introduction To Sumerian Grammar, Lecturer In Assyriology (Retired) University Of California At Berkeley, 2011.
- Grayson, A. K., The royal inscriptions of Mesopotamia. Early periods, Toronto, 1987
- Jagersma, Bram, A Descriptive Grammar of Sumerian, Faculty of the Humanities, Leiden University, 2010.
- Kemal, Yaşar, Allah’ın askerleri, Yapıkredi Yayınları, 2006, s.214.
- Ludwig, Marie-Christine. Untersuchungen zu den Hymnen des Išme-Dagan von Isin. SANTAG 2. Wiesbaden: Harrassowitz, 1990.
- Özkan, Mustafa-Sevinçli, Veysi, Türkiye Türkçesi söz dizimi (Kelime Çözümlemeli), Akademik Kitaplar, İstanbul, 2011.
- Pettinato, G., Waetzoldt, Hartmut, Materiali per il vocabolario neosumerico, Roma 1974.
- Römer, Willem H.Ph., Das sumerische Kurzepos "Gilgamesh and Akka". Alter Orient und Altes Testament 290, I. Neukirchen-Vluyn: Neukirchener Verlag, 1980.
- Sladek, William R., Inanna's descent to the netherworld. Inanna's Descent to the Netherworld, Johns Hopkins University, 1974.
- Touzalin, M., L’administration palatiale a l’époque de la troisième dynastie d’Ur, 1982.
