Author :
Abstract
Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda yer alan dinlemeye yönelik yöntemlerden biri de eleştirel dinlemedir. Eleştirel dinleme öğrenciyi sürece dâhil etmesinden dolayı öğrenci merkezli bir yöntemdir. Öğrencinin eğitim sürecinde aktif rol oynaması ve kendi doğrularına ulaşma hedefi eleştirel dinlemenin temel amaçlarındandır.Bu çalışmada, öğretmen adaylarının eleştirel dinlemeye yönelik tutumlarını ölçmek için Likert tipi maddelerden oluşan geçerli ve güvenilir bir tutum ölçeği geliştirme amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Dumlupınar Üniversitesinde öğretmenlik eğitimi alan 200 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışma grubunda yer alan öğrencilerin 120’si kız, 80’i erkektir. Ölçeğin Kaiser-Meyer-Olkin(KMO) değeri ,793 Bartlett’s Küresellik Testi değeri ise (?2=957,551; sd=190 p<.,000) bulunmuştur. Öğrencilerden, daha önce uzman görüşü alınıp ön deneme uygulaması yapılmış ölçek maddelerini cevaplamaları istenmiştir. Ölçek maddeleri araştırmacı tarafından ilgili alan yazın taranarak ve uzman görüşlerine başvurularak hazırlanmıştır. 80 maddeden oluşan ölçeğin ilk hali, uzman görüşleri sonucunda 39 maddeye indirilmiştir. Maddelerin 32’si olumlu, 7’si olumsuz yargı içermektedir. Ölçeğin olumsuz yargı içeren maddeleri ters puanlanmaktadır. Ölçeğin iç tutarlılığının hesaplanmasında kullanılan Cronbach’s Alpha güvenirlik kat sayısı ,816 olarak bulunmuştur. Faktör analizi sonucu ölçeğin üç alt boyuta ayrıldığı görülmüştür. Analizler sonucu elde edilen bu bulgularla ölçeğin geçerli, güvenilir olduğu söylenebilir. Ölçek, öğretmen adaylarının eleştirel dinleme tutumların ölçülmesinde kullanılabilir.
Keywords
Abstract
One of the methods for listening is critical listening, in Turkish course curriculum. Critical listening is a student-centered method as it involves students to the process. The active role of students and the aim of finding their own truths are the main purposes of critical listening.The aim of this study is to develop a valid and reliable attitude scale consisting of Likert type scale items for measuring the attitude against critical listening. The study group includes 200 of Dumlupınar University Teaching Department students, studied in 2015-2016 academic year. The group consists of 120 female and 80 male students. Kaiser-Meyer-Olkin(KMO) value of the scale was found as 793, and Bartlett’s test of sphericity value is found as (x2=957,551; sd=190 p<.,000). The students were asked for the answers of scale items which are applied as pre-trials and asked for experts’ opinions. Scale items were prepared by researcher by scanning the literature and taking experts’ opinions. 80 items of first scale was reduced to 39 according to the advices of experts. 32 of the items include positive judgments, while 7 of them include negative ones. The items which include negative judgments have given points inversely. Cronbach’s Alpha reliability which is used for calculating the internal consistency of the scale was found as 816. As the result of factor analysis, it is observed that the scale has divided into 3 sub-dimensions. The findings show that the scale is valid and reliable. The scale can be used for measuring the critical listening attitudes of teacher candidates.
Keywords
- Alkın, S. (2012). İlköğretim Öğretmenlerinin ‘Eleştirel Düşünmeyi Destekleme Davranışlarının’ Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
- Alkın Şahin, S., Tunca, N., & Ulubey, Ö. (2014). Öğretmen Adaylarının Eğitim İnançları İle Eleştirel Düşünme Eğilimleri Arasındaki İlişki. İlköğretim Online, 13(4), 14731492.
- Alper, A. (2010). Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimleri. Eğitim ve Bilim, 35 (158), 14-27.
- Balcı, A. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeleri. (5. baskı). Ankara: Pegema Yayınevi.
- Bryman, A. ve Cramer, D. (1999). Quantitative Data Analysis with SPSS Release 8 for Windows. Londonand New York: Taylor and Francis e-Library, Routledge.
- Büyüköztürk, Ş. (2014). Deneysel Desenler. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Devellis, R. F. (2014). “Ölçek Geliştirme”. Kuram ve Uygulamalar (Çeviri Editörü: Tarık Totan). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Eggen, P. D. (2006). Strategies and Models for Teachers: Teaching Content and Thinking Skills. Boston: Pearson/Allyn and Bacon.
- Emir, S. (2012). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (1), 34-57.
- Erkuş, A. (2012). Psikolojide Ölçme ve Ölçek Geliştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- İnceoğlu, M. (2010). Tutum, Algı, İletişim. İstanbul: Beykent Üniversitesi Yayınları.
- İşeri, K. ve Ünal, E. (2010). Yazma Eğilimi Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlanması. Eğitim ve Bilim. 35 (155), 104-117.
- Karakuş Tayşi, E. ve Özbay, M. (2016). Ortaokul Öğrencileri İçin Dinlemeye Yönelik
- Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
- Korkmaz, Ö. (2009). Öğretmenlerin Eleştirel Düşünme Eğilim ve Düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (1), 1-13.
- Kürüm, D. (2002). Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Gücü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eskişehir.
- Mackay, I. (1997). Dinleme Becerisi (Çev.: Aksu Bora ve Onur Cançolak). Ankara: İlkkaynak Kültür ve Sanat Ürünleri.
- MEB. (2005). Türkçe Dersi (6-8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- MEB. (2006). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (6-7-8. Sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Basımevi.
- Melanlıoğlu, D. (2013). Ortaokul Öğrencileri İçin Dinleme Kaygısı Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 851-876.
- Melanlıoğlu, D. ve Karakuş Tayşi, E. (2013). Türkçe Öğretim Programındaki Dinleme Kazanımlarının Ölçme Değerlendirme Yöntemleri Bakımından Sınıflandırılması. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi. 2(6), 23-32.
- Özbay, M. (2007). Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri I. Ankara: Öncü Kitap.
- Özbay, M. (2009). Anlama Teknikleri II: Dinleme Eğitimi. Ankara: Öncü Kitap.
- Özbay, M., Bağcı, H. ve Uyar, Y. (2008). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Okuma Alışkanlığına Yönelik Tutumlarının Çeşitli değişkenlere göre Değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.9(15), 117–136.
- Özbay, M. ve Uyar, Y. (2009) İlköğretim İkinci Kademe Öğrencileri İçin Okumaya Yönelik Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. E-Journal of New World Science Academy, 4(2), 632-651.
- Özbay, M. (2010). “Türkçe Öğretiminde İhmal Edilmiş Bir Alan: Dinleme Eğitimi”. Türkçe Öğretimi Yazıları. Ankara: Öncü Kitap. 191-201.
- Özbay, M. ve Melanlıoğlu, D. (2012). Türkçe Öğretim Programlarının Dinleme Becerisi Bakımından Değerlendirilmesi. Turkish Studies, 7/1, 87-97.
- Özgüven, İ. E.(1994). Psikolojik Testler. Ankara: Yeni Doğuş Matbaası.
- Sallabaş, M.E. (2013). Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenenler İçin Konuşma Öz Yeterlik Ölçeği: Geçerlilik Ve Güvenirlilik Çalışması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 36, 261-270.
- Sevim, O. (2012). Öğretmen Adaylarına Yönelik Konuşma Kaygısı Ölçeği: Bir Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Turkish Studies, 7(2), 927-937.
- Şeker, H. ve Gençdoğan B. (2014). Psikolojide ve Eğitimde Ölçme Aracı Geliştirme. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Şen, Ü. (2009). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Düşünme Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken, 1 (2), 69-89.
- Şengül, C. ve Üstündağ, T. (2009). Fizik Öğretmenlerinin Eleştirel Düşünme Eğilimi Düzeyleri ve Düzenledikleri Etkinliklerde Eleştirel Düşünmenin Yeri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 237-248.
- Tavşancıl, E. (2005). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Noel Yayınevi.
- Tezbaşaran, A. (1997). Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
- Topçuoğlu Ünal, F. ve Köse, M. (2014). Türkçe Dersine Yönelik Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Bir Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 233-249.
- Yalınkılıç, K. (2007). Türkçe Öğretmen Adaylarının Okumaya İlişkin Tutum ve Görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1), 225-241.
- Yıldız, D.C ve Yavuz, M. (2012). Etkili Konuşma Ölçeği: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. Turkish Studies. 7(2), 319-334.
- Zayif, K. (2008). Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bolu
