SAMED BEHRENGİ'NİN KÜÇÜK KARA BALIK ADLI KİTABININ ÖZERK BENLİKLİ ÇOCUK VE GENÇ YETİŞTİRME SÜRECİNDEKİ ÖNEMİ
Author :
Abstract
Kişilik, erken çocukluk dönemlerinden başlayarak uzun bir süreçte gelişir. Bu süreçte, özerk benlikli çocuk ve genç yetiştirmede nitelikli çocuk edebiyatı kitaplarının etkili bir uyaran olarak kullanılmasının yararlı olacağı söylenebilir. İlk çocukluk döneminden başlayarak çocukların, insan ve yaşam gerçekliğine ilişkin bireysel değerler oluşturmalarında, çocuk kitaplarının önemli bir işlevi vardır. İnsan kişiliğinin biçimlendiği çocukluk döneminde, öykünme, en etkili ve hızlı öğrenme yoludur. Bu nedenle özerk benlikli kahramanların olduğu kitapların çocuklarla buluşturulması çok önemlidir. Bu nitelikteki kitapların, çocuk ve gencin özerk benlikli birey olarak yetişmesinde katkı sağlayacağı söylenebilir. Betimsel bir araştırma olarak gerçekleştirilen bu çalışmanın amacı, çocuk ve gençlerde özerk benlik gelişimine katkılar sağlayacağı düşünülen çocuk edebiyatı kitaplarından Küçük Kara Balık'ın bu süreçteki önemini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle benlik, özerklik, özerk ve kul benlik kavramları açıklanmış, daha sonra özerk benlik gelişiminde çocuk edebiyatının işlevi üzerinde durulmuştur. Kitap, benlik kavramı sınıflandırmasına göre çözümlenmiştir. Benliğin özerk benlik ve kul benlik olmak üzere iki alt basamağı bulunmaktadır. Yapılan çözümlemeye göre Küçük Kara Balık adlı kahramanın özerk benlikli birey olduğu sonucuna varılmıştır. Çevresinin ve annesinin baskılarına karşın özgürce eylemlerde bulunmuştur. Soran, sorgulayan, araştıran, girişimde bulunmaktan çekinmeyen bir karakterdir. Çocuk ve gençlerin özdeşim kurabileceği ve ona öykünebileceği niteliklere sahiptir. Küçük Kara Balık adlı kitabın sanatsal bir uyaran olarak çocuk ve gencin özerk benlik gelişimine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Keywords
Abstract
Personality develops starting from early childhood over a long period of time. In this process, it could be beneficial to use the qualified children's literature books as an effective stimulus in developing child and young’s individual autonomous. Starting from early childhood, children's books have an important function in creating individual values related to children, people and life. In childhood, in which human personality is formed, emulation is the most effective and fastest way of learning. For this reason, it is very important that in the books with autonomous self-heroes are bridged to children. It can be said that these qualitative books will contribute to the development of child and young’s individual autonomous. The aim of this study, as a descriptive research, is to determine the importance of Little Black Fish, which is one of the books of children's literature, which are accepted to provide the contributions to develop the individual autonomous in child and young. For this aim, firstly the concepts of individuality, autonomy, individual autonomous and self-reliant individual are explained; then the function of child literature in self-autonomy is elaborated. The book has been analyzed according to the classification of the concept of individuality. There are two sub-orders of self as individual autonomous” and self-reliant individual. According to the analysis, the hero named Little Black Fish was the individual autonomous one. He has acted freely against the pressures of his mother and his social environment. It is a character, who does not hesitate to question, inquire, investigate, and to attempt. It has qualities that children and young can identify and emulate with him. The book named Little Black Fish as an artistic stimulus is thought to contribute to the development of the child and young’s individual autonomous.
Keywords
- Adler, A. (2012). Bireysel psikoloji. (C. Çelebi, Çev.). Balıkesir: Altınpost Yayıncılık.
- Aslan, C. (2016). Özerk benlikli birey yetiştirme sürecinde çağdaş dil ve edebiyat öğretimi ortamlarının (Türkçe / Türk dili ve edebiyatı) önemi. İlköğretim Online, 15(3), 723741.
- Aykaç, M. (2011). Özerk benlik duygusunun gelişimi sürecinde çocuk ve edebiyat ilişkisi. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu içinde (1049-1056). Ankara Üniversitesi.
- Behrengi, S. (2016). Küçük kara balık. (H. Hüsrevşahi, Çev.). İstanbul: Can Çocuk Yayınları.
- Darling, N. ve Steinberg, L. (1993). Parenting style as context: An integrative model. Psychological Bulletin, 113, 487-496.
- Fromm, E. (1996). Özgürlükten kaçış. (Ş. Yeğin, Çev.). İstanbul: Payel Yayınevi.
- Gasset, O. Y. (1999). İnsan ve herkes. (N. G. Işık, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
- Gül, A. (2010). Benlik düzenleme odakları, otantiklik ve ilişkisel / özerk benlik ketlenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Mersin Üniversitesi. Mersin.
- Heine, S.J. (2005). Constructing good selves in Japan and North America. R. M. Sorrentino, D. Cohen, J. M. Olson ve M. P. Zanna (Ed.), Culture and social behaviour içinde (95-116). New Jersey: USA.
- İpşiroğlu, Z. (2008). Çağdaş çocuk ve gençlik yazınının Türkiye'deki işlevi, gelişimi ve konumu. Z. İpşiroğlu (Haz.). Çağdaş Türk yazını (s. 171-192). İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
- Jung, C. G. (1996). Bilinç ve bilinçaltının işlevi. (E. Büyükinal, Çev.). İstanbul: Say
- Kağıtçıbaşı, Ç. (1996). Özerk-ilişkisel benlik: Yeni bir sentez. Türk Psikoloji Dergisi, 11(37), 36-43.
- Kağıtçıbaşı, Ç. (1998). Kültürel psikoloji: Kültür bağlamında insan ve aile. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Kağıtçıbaşı, Ç. (2010). Benlik, aile ve insan gelişimi: Kültürel psikoloji. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
- Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Kavcar, C. (1999). Edebiyat ve eğitim. Ankara: Engin.
- Kuçuradi, I. (2009). Uludağ konuşmaları. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
- Martin, J. (2005). Perspectival self in interaction with others: Re-reading G.H.Mead’s
- Morsünbül, Ü. (2012). Özerklik ve ruh sağlığına etkisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(2), 260-278.
- Özdemir, Y. (2009). Ergenlik döneminde benlik kurgusu gelişiminin anababanın çocuk yetiştirme stilleri açısından incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi. Ankara.
- Özdemir, Y. (2012). Ergenlerin öznel iyi oluşlarının özerk, ilişkisel ve özerk-ilişkisel benlik kurguları açısından incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(38), 188-198.
- Özdemir, Y. ve İlhan, T. (2013). Benlik kurguları ve öznel iyi oluş: otantik olmanın aracılık rolü. International Journal of Social Science, 6(2), 593-611.
- Öztürk, O. (2013). Özerk benlik, kul benlik. İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
- Ryan, R. M. ve Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55, 68–78.
- Yumru, D. (2012). Özerk benlik duygusu ve çocuk edebiyatı. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 37-46.
- Sever, S. (2013a). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. İzmir: Tudem Yayınevi.
- Sever, S. (2013b). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem Yayınevi.
- Steinberg, L., Lamborn, S. D., Darling, N., Mounts, N. S. ve Dornbusch, S. M. (1994). Over-time changes in adjustment and competence among adolescents from authoritative, authoritarian, indulgent, and neglectful families. Child Development, 65(3), 754-770.
- Şahin, V. (2010). Oğuz Atay’ın anlatılarında ben, öteki ve benlik. Türk Dili, XVIII(697), 23- 31.
- Şahin, V. (2014). Ferit Edgü’nün “Yolcu” adlı küçürek öyküsünde yurtsuzluk itkisi. The Journal of Academic Social Science, 2(2), 1-10.
- Taylor, S. E., Peplau, L. A. ve Sears, D. O. (2015). Sosyal psikoloji. (A. Dönmez, Çev.). İstanbul: İmge Kitabevi Yayınları.
- Uçar, M. E. (2016). Beliren yetişkinlikte tamamlama ihtiyacı, benlik biçimleri ve kimlik stilleri arasındaki ilişkiler. Journal of Human Sciences, 13(1), 2170-2185.
- Uygur, N. (1998). Edmund husserl’de başkasının ben’i sorunu. İstanbul: Yapı Kredi.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
