Çeviri Stratejileri ve İşlemleri Açısından Emile Zola’nın ‘’Thérèse Raquin’’ Adlı Romanının İncelenmesi
Author :
Abstract
Ünlü Fransız yazarı Emile Zola, hayatı boyunca gerçeği bulmayı kendine ideal edinmiştir. Bu idealin ışığında, edebiyat dünyasının en ölümsüz yapıtlarını vermiştir. 1867’de yayınlanan “Thérèse Raquin” yazarın ilk romanıdır. Roman, değişik dönemlerde farklı çevrimenler tarafından Fransızca aslından dilimize çevrilmiştir. Romanın birden fazla çevirilerinin olması çok yönlü ve çok amaçlı bir araştırma düzlemine imkân sağlamaktadır. Bu bağlamda, çalışmamız Toury’nin Erek Odaklı Çeviri Yaklaşımı ışığında farklı yıllarda ve farklı çevirmenler tarafından yapılmış olan eserlerin kuram ve strateji bakımından incelenmesini amaçlamaktadır. Bu çerçevede, çalışmamızda Emile Zola’nın ‘’Thérèse Raquin’’ adlı romanı ‘’kabul edilebilirlik’’ ve ‘’yeterlilik’’ normları açısından incelenmiş, ayrıca kullanılan stratejiler ve çeviri işlemleri üzerinde durulmuştur. Toury, iki yeni kavramdan söz etmektedir. Bunlar “yeterlilik” ve “kabul edilebilirlik”tir. “Yeterlilik” kavramından kastettiği kaynak metne sadık kalınması, “kabul edilebilirlik” kavramından kastettiği ise hedef yani erek dilin ilke ve kurallarına uygunluğudur. Asıl amaç, her durumda bir “eşdeğerlik” sağlamaktır. Araştırmanın bulgular kısmında, “Thérèse Raquin” adlı eserin çözümlemesi gerçekleştirilmiştir. Çalışmada elde edilen bulgulara göre, üç farklı çevirmenin, çeviri metinlerinde ödünç alma, çıkarma, değiştirme yerlileştirme ve ekleme stratejilerinden yararlandıkları ortaya konulmuştur. Çeviriler arasında doğal olarak farklılıklar olduğu gözlemlenmiştir.
Keywords
Abstract
The famous French writer Emile Zola has made it her ideal to find the truth all her life. In the light of this ideal, he gave the most immortal works of the literary world. Thérèse Raquin, published in 1867, is her first novel. The novel has been translated from French into Turkish by different translators in different periods. The fact that the novel has multiple translations provides a versatile and multi-purpose research platform. In this context, our study aims to examine the works made by different translators in terms of theory and strategy in the light of Toury's Target Oriented Translation Approach. In this context, Emile Zola's novel Thérèse Raquin ’was examined in terms of’ like acceptability ’’ and ’’ adequacy ’norms, and the strategies and translation processes used were emphasized. Toury speaks of two new concepts. These are “competence” and “acceptability” The term “competence” means adherence to the source text, and the term “acceptability means the conformity of the target language with the principles and rules. The main objective is to provide an “equivalence” in each case. In the findings part of the research, the analysis of “Thérèse Raquin” was performed. According to the findings of the study, it was revealed that three different translators benefited from borrowing, subtraction, replacement, localization and insertion strategies in translation texts. Naturally, there were differences between the translations.
Keywords
- Aksoy, N.B. (2002). Geçmişten Günümüze Yazın Çevirisi. Ankara. İmge Kitabevi, 45-49.
- Baykan, A. (2005). Sosyal-Kültürel Faktörlerin Çevirideki Rolü. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 177-197.
- Bengi Öner, I. (2001). Çeviri Kuramlarını Düşünürken. İstanbul. Sel Yayıncılık.
- Çavuş. G. (2005). Kaynak Odaklı ve Erek Odaklı Çeviri Yaklaşımlarında Eşdeğerlik Sorunu. Yüksek Lisans Tezi. Mersin.
- Ersan, Y. (2000). Çeviri Sorunu ve Yaşar Kemal’in ‘’Binboğalar Efsanesi’’ Çevirisi Üzerine Kuramsal ve Uygulamalı Bir Eleştiri, Tömer Çeviri Dergisi. Sayı:21.
- Eruz, F. S. (2003). Çeviriden Çeviribilime. İstanbul. Multilingual Yabancı Dil Yayınları, 51- 52.
- Göktürk, A. (1994). Çeviri, Dillerin Dili. İstanbul. Yapı Kredi Yayınları.
- Gürçağlar, Ş. (2011). Çevirinin ABC’si, İstanbul: Say Yayınları.
- Odacıoğlu, M. (2017). Çeviribilimde Yerelleştirme Paradigmasına Doğru. Ankara: Gece Kitaplığı.
- Rifat, M. (2004). Çeviri Seçkisi II, Çeviri(Bilim) Nedir?, Başkasının Bakışı, İstanbul: Dünya Yayıncılık.
- Suçin, M.H. (2013). Öteki Dilde Var Olmak. Ankara: Say Yayınları.
- Türk Dil Kurumu, (2000). Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Toury, Gideon (1995). Descriptive Translation studies and Beyond Amsterdam: John Benjamins Publishing House.
- Vardar, B. (1982). Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri. Ankara: Tdk Yayınları: 492.
- Yalçın, P. (2015). Çeviri Stratejileri Kuram ve Uygulama. Ankara: Grafiker Yayınları
- Yazıcı, M. (2005). Çeviribilimin Temel Kavram Ve Kuramları. İstanbul: Multilingual.
- Yazıcı, M. (2010). Çeviribilimin Temel Kavram ve Kuramları. Multilingual. İstanbul, 130- 134.
- Yücel, F. (2007b). Tarihsel ve Kuramsal Açıdan Çeviri Edimi. Ankara: Dost Kitabevi.
- Zola, E. (2002). Thérèse Raquin. Paris. Petits Classiques Larousse.
- Zola, E. (1998). Thérèse Raquin (Samih Tiryakioğlu, çev.). İstanbul. Varlık Yayınları.
- Zola, E. (2006). Thérèse Raquin (Selin Ceyhan, çev.). İstanbul. Oda Yayınları.
- Zola, E. (2012). Thérèse Raquin (Sima Baktaş, çev.). İstanbul. Kent Yayınları.
