Author :
Abstract
Bu makalenin amacı; edebiyatın estetikle olan ilişkisini ve Yeni Türk Edebiyatındaki estetik algının değişimini ortaya koymaya çalışmaktır. Çalışmada estetik değerler güzel, hakikat, hoş, yararlı, yüce ve ilişkileri üzerinde durulmuştur. Edebi bir metin okunurken, dinlenirken “Metinde hangi estetik değerler nasıl dikkate alınmalıdır?” sorusunun cevabı aranmıştır. Estetik değerlere farklı yaklaşımlar incelenmiş bir edebi metne hangi açılardan bakılması gerektiği derlemelerle ortaya konulmuştur. Güzele ve iyiye yönlenebilme, estetik bir bakış açısına sahip olmak, düşünürlerin bakış açısı ile ele alınmıştır. Estetik değerlerle, güzelle, iyi olanla edebi bir metnin örtüşmesi sağlanmaya çalışılmıştır. Estetik ve estetik değerler çağlar boyunca sanatla ilişkili olduğu için önce sanat faaliyetine açıklık getirilmiş sonrasında estetik konusu irdelenmiştir. Sanat ve estetiğin birbiri ile olan ilişkisi anlatıldıktan sonra sanat ve estetik ayrı ayrı anlatılmış, estetik değerler üzerinde çalışma ağırlık kazanmıştır. Son bölümde edebiyatımızda meydana gelen estetik algı değişimi yazılan nazariyat kitapları ışığında verilmiştir. Edebiyatımızda estetik algı değişimi Tal’im-i Edebiyat, Istılahat-ı Edebiyye, Nazariyyat-ı Edebiyye, Edebiyat ve Nazariyyat-ı Edebiyye kitapları açısından irdelenmiştir. Sanat, estetik ve estetik değerlerin geçmişten günümüze kadar yapılan tanımları üzerinde durulmuştur. Estetik değerler hakkında bilgiler, özellikle güzelin tarifi üzerine fikirler, ünlü filozofların bu alanla ilgili çalışmaları ile birlikte verilmiştir. Estetiğin temel kavramları olan güzel, doğru (hakikat), fayda, yüce, iyi, gibi kavramların açıklaması yapılmıştır.
Keywords
Abstract
The aim of this article is to verify the relationship of the literature with aesthetics. In this study, it was mainly focused on the terms about aesthetics values, beau ideal, truth, pretty, beneficial and supreme. The answer of “which aesthetics values are to be considered while reading and listening of a literary text and how?” was searched. The different point of views to the aesthetics values were analyzed and in which aspects to a literary text had to be looked was propounded via compilations. To be able to incline to the beau ideal and decent and to have an aesthetics perspective were come up with the help of the philosophers’ view points. It was tried to correspond to a literary text with aesthetics values, beau ideal and decent. Firstly, the render of an art work was clarified because of the reason that aesthetics and aesthetics values were concerned about the art down the ages and then, the aesthetics theme was probed. After telling the relationship of art and aesthetics with each other, art and aesthetics were studied separately. Later, the research gained importance on aesthetics values. It was emphasized the definitions of the art, aesthetics and aesthetics values from past to present. The knowledge about the aesthetics values, especially the ideas on the definitions of beau idea, was given with the studies of the philosophers who had made researched on this subject. It was made a statement of the beau idea, truth, beneficial, supreme, pretty and fine which are the main primary resource of the aesthetics.
Keywords
- Arat, Necla (2006). Etik ve Estetik Değerler. İstanbul: Say Yayınları.
- Arat, Necla (2006). Etik ve Estetik Değerler. İstanbul: Say Yayınları.
- Arvasi. S. Ahmet (2009). Diyalektiğimiz ve Estetiğimiz. İstanbul: Bilge Oğuz Yayınları. Arvasi. S. Ahmet (2009). Kendini Arayan İnsan. İstanbul: Bilge Oğuz Yayınları.
- Ayvazoğlu, Beşir (2013). Aşk Estetiği. İstanbul: Kapı Yayınları.
- Bozkurt, Nejat (2013). Sanat ve Estetik Kuramları. Ankara: Sentez Yayıncılık.Ercilasun, B.(1998). Servet-i Fünun’da Edebi Tenkit. İstanbul: MEB Yayınları. Erkul, Vedat (1996). Sanat ve İnsan. İstanbul: Timaş Yayınları.
- Karakaya, N.(2016). Bir Ders Kitabı Olarak Ahmet Reşit Rey’in Nazariyyat-ı Edebiyyesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi.
- Kısakürek, N. Fazıl (2009). Çile. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Komisyon (2013). Estetik II. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Naci, M.(19--). Istılahat-ı Edebiyye: Edebiyat terimleri. Ankara: Akabe Yayınları. Özkale, D. Ali (2000). Sanat ve İnsan. Adana: Özgün Yayıncılık.
- Par, A. Hikmet (1984). Osmanlıca-Türkçe Sözlük. İstanbul: Yelken Matbaası. Rey, A. R. (1912). Nazariyyat-ı Edebiyye. İstanbul: Hilal Matbaası.
- Şaş, N.(2005). Ahmet Reşit Rey'in Nazariyât-ı Edebiyyesi Üzerine Bir İnceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi.
- Şuayb, A.(2005). Hayat ve Kitaplar. Erzurum:Salkım Söğüt Yayınları.
- Tolstoy, L. N.(2007)Sanat Nedir? (M. Beyhan, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.
- Topçuoğlu, H.(2003) Ders Kitaplarında Dil ve Edebiyat Öğretimi. TÜBAR-XIII, 373-406 Tunalı, İsmail (1998). Estetik. İstanbul: Remzi Kitapevi.
- Yetiş, K.(1996). Talim-i Edebiyat’ın Retorik ve Edebiyat Nazariyatı Sahasında Getirdiği Yenilikler. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
- Yetişken, Hülya (2009). Estetiğin ABC’si. İstanbul: Say Yayınları.
- Wellek, R., Varren, A.(1993) Edebiyat Teorisi. (Ö. F. Huyugüzel, Çev.). İzmir: Akademi Kitabevi
