Author :
Abstract
Bu araştırmada okuma yazma öğretim sürecinde öğretmenlere alternatif bir yöntem sunmak üzere ‘Özne Temelli Dil Öğretim Yöntemi’ geliştirilmiştir. Yöntemin amacı hikâye desteğiyle elde edilen kelimeyi çözümleyerek sese ulaşmak, bireşim çalışmalarıyla hece-kelime ve cümle oluşumlarını inceleyerek okuma ve yazma öğretimini gerçekleştirmektir. Bu yöntem ile öğretim ‘okuma-yazmaya hazırlık, okumaya-yazmaya geçiş, serbest okuma-yazma’ olmak üzere üç aşamada gerçekleştirilir. Yöntemin hazırlık aşamasında, çocukların sözcük dağarcığını geliştirecek uygulamalara yer verilerek, dinleme, konuşma, görsel okuma ve görsel sunu becerileri geliştirilmeye çalışılır. Düzenli ve düzensiz çizgi çalışmaları, boyama, kesme, yırtma yapıştırma gibi çocukların el-parmak kaslarını geliştiren uygulamalarla okumaya ve yazmaya hazırlık çalışmaları tamamlanır. Okumaya ve yazmaya geçiş aşamasında ise çocukların isimlerinin yazılı olduğu kelime kartlarından yararlanılarak, hikâyeler eşliğinde çözümlenecek kelimelere ulaşılır. Buna göre her bir isim öyküsü olan bir kelime, aynı zamanda hedef sese ulaştıracak bir araçtır. Bu amaç için öğretmen sınıftaki çocukların isimlerinden de yararlanabilir. Bu kelimeler okutulup-yazdırılmadan önce, her kelime (özne) hikâyeleştirilerek somutlaştırılır. Konuşmalar tamamlandığında yazılış/okunuşuna dikkat çekilerek, seslerine vurgu yapılarak “Ali” kelimesi okutulup-yazdırılır. Bir sonraki aşamada kelime “A-l-i” şeklinde çözümlenerek seslerine ulaşılır. Öğrenilen kelimenin çözümlenmesi sonucu, sese ulaşıldıkça ve seslerle heceler elde edildikçe, kelimeler ve cümleler oluşturulur. Bu süreçte kullanmak üzere; öğretilecek kelimeler için bir “kelime panosu” ve çözümlenecek sesler için “ses tablosu” ve heceleri asmak için “hece tablosu” hazırlanır. Kelimeler öğretildikçe, “kelime panosu” na, çözümle devam ettikçe sesler “ses tablosu”na, heceler elde edildikçe heceler “hece tablosuna” asılır. Bireşim yoluyla kelime ve cümleler oluşturulurken, çocuklarla birlikte okuma ve yazma metinleri hazırlanır ve bu metinler yazdırılır. Son aşamada, çözümleme ve bireşim çalışmaları tamamlanarak serbest okuma ve yazma aşamasına geçildiğinde ise çocukların okuma ve yazma becerileri gözden geçirilir. Bu düzeyde basit metinler ve hikâyelerle başlanarak, Türkçenin öğrenme alanlarına yönelik etkinlikler gerçekleştirilerek temel beceriler desteklenerek/geliştirilir.
Keywords
Abstract
In this study, the ‘Subject-Based Language Teaching Method’ is developed to present an alternative method to teachers in the process of teaching literacy. The aim of this method is to reach the sounds by means of analysing the words gained through the stories, to develop reading and writing skills by analysing syllable-word and sentence forms by means of synthesis studies. Teaching with this method will be carried out in three stages as ‘preparation for reading-writing, transition phase of reading-writing and independent reading-writing’. In the preparation phase of this method, it is tried to develop listening, speaking, visual reading and visual presentation skills of children with the inclusion of the practices which will widen their vocabularies. By using the practices like continuous and non-continuous line drawing, painting, cutting, tearing and pasting, which develop the hand-finger muscles of children, the preparatory works are completed. In the transition phase of reading and writing, the words which will be analysed with stories are gained with the aid of vocabulary cards on which the names of children are written. Therefor, each word that has a name story is also a medium to reach the target sound. The teacher might use the names of the children in the classroom. Before the these words are read and written, every word (subject) is embodied by making a story of it. When the act of speaking is completed, the word “Ali” is read and written by the spelling/pronunciation is being emphasised and the sounds are being remarked. In the next phase, the sounds are gained after the word is analysed as “A-l-i”. As a result of the analysis of the learned word, and after the sounds are reached, the syllables are gained, the words and the sentences are formed. Within all these phases, a “vocabulary board” for the words that will be taught, a “sound board” for the sounds that will be taught and a “syllables board” in order to hang the syllables are prepared. As long as the words are taught, the analysis is carried out and the syllables are gained; they are hung to the “vocabulary board”, “sound board” and “syllables board” seperately. When the words and the sentences are formed by synthesis, the reading and writing texts are prepared with children and these texts are written by them. In the last phase, after the analyses and synthesis practices are completed and when it is the leisure reading and writing time, the reading and writing skills of children are examined. At this level, starting with simple texts and stories, the basic skills are supported and developed through the organization of practices on the basis of learning domains of Turkish.
Keywords
- Adalı, O. (1983). Anadili olarak Türkçe öğretimi üstüne. Türk Dili, s. 379.
- Akyol, H. (2001). Türkçe ilkokuma yazma öğretimi. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık
- Akyol, H. ve Temur, T. (2008). Ses temelli cümle yöntemi ve cümle yöntemi ile okuma yazma öğrenen öğrencilerin okuma becerilerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 79-95.
- Alberto, P. A., Fredrick, L., Hughes, M., McIntosh, L. ve Cihak, D. (2007). Components of visual literacy: Teaching logos. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 22(4), 234-243.
- Arslan, M. (2006). Ses temelli cümle yöntemi ve uygulanması. İlköğretim Eğitimci Dergisi, 4, s.25-31
- Bilge, F. 2003). Gestalt ve insancıl yaklaşımda öğrenme B. Yeşilyaprak (Ed.), Gelişim ve öğrenme psikolojisi (ss. 222-249 )içinde (3. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık
- Binbaşıoğlu, C. (1999). Cumhuriyet döneminde ilkokul programları. 75. Yılda Eğitim Dergisi, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, s.145-170
- Binbaşıoğlu, C. (2004). İlkokuma ve yazma öğretimi (5. Baskı). Ankara: Nobel Yayın.
- Browder, D. Ve Snell, M. E. (2000). Teaching functional academics. M. E. Snell ve F. Brown (Ed.), Instruction of students with severe disabilities (5. Baskı). New Jersey, NJ: Prentica Hall Pearson Education.
- Büyükkaragöz, S., Muşta, M. C., Yılmaz, H. ve Pilten, Ö. (2007). Öğretmenlik mesleğine giriş. Konya: Mikro Basım.
- Cemaloğlu, N. (2000). İlkokuma yazma öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Conners, F. A. (2003). Reading skills and cognitive abilities of individuals with mental retardation. L. Abbeduto (Ed.), Language and communication in mental retardation (s. 191-229)içinde. London, UK: Academic Press.
- Çelenk, S. (2005). İlkokuma yazma programı ve öğretimi (5. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık
- Çilenti, K.(1991). Eğitim teknolojisi ve öğretim (4. Baskı). Ankara: Kadıoğlu Matbaası
- Deliveli, K. (2006). Yeni Türkçe programı ve dil becerilerinin kazanılması ve geliştirilmesinde yöntem sorunu. Çağdaş Eğitim Dergisi, 31(332), ss. 26-32.
- Demircan, Ö. (1980). Yabancı dil öğretimi açısından İngilizcenin “Vurgulama” düzeni (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu, İstanbul.
- Dikmen, S. (2003). İlk okuma yazma öğretimi öğretmen rehberi. Ankara: Pelikan Yayıncılık
- Erden, M. ve Altun, S. (2006). Öğrenme stilleri. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
- Ferah, A. (2009). Türkçe ilk okuma yazma göstergelerinin irdelenmesi. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, XCVII (688), ss.348-362.
- Gelişli, Y. (2005). Türkiye’de ilköğretimin gelişimi. Ankara: Sistem Ofset
- Güleryüz, H. (1991). Programlanmış ilkokuma yazma öğretimi öğretmen el kitabı. Ankara: Semih Eğitim Kültür Yayınları
- Güneş, F. (1997). İlkokumaya başlıyorum. Ankara: Ocak Yayınları
- Güneş, F. (2000a). Uygulamalı okuma-yazma öğretimi. Ankara: Ocak Yayınları
- Güneş, F. (2000b). Okuma-yazma öğretimi ve beyin teknolojisi (2. Baskı) Ankara: Ocak Yayınları
- Güneş, F. (2011). Dil öğretim yaklaşımları ve Türkçe öğretimindeki uygulamalar,.Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), s. 123 - 148
- Keskinkılıç, K. (2002). İlkokuma yazma öğretimi. Ankara: Nobel Yayın.
- Küçükkaragöz, H. (2003). Bilişsel gelişim ve dil gelişimi. B. Yeşilyaprak (Ed.), Gelişim ve öğrenme psikolojisi (s76-107) içinde. Ankara: Pegem A.
- Mukale, J. C. (2007). Approaches to English language teaching. India, IN: Dicovery Publishing Hause
- Nagaraj, G. (2005). English language teaching: Approaches, methods, techniques. Hyderabad. IN: Orient Longman Private.
- Öz, F. (2005). Uygulamaları ilkokuma yazma öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık
- Özcan, E. (2003). 1948-1968 İlkokul Türkçe programlarında ilkokuma yazma öğretiminde çözümleme yöntemi (Karşılaştırmalı Çalışma) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
- Öztürk, B. ve Kısaç, İ. (2003). Bilgiyi işleme modeli. B. Yeşilyaprak (Ed.), Gelişim ve öğrenme Psikolojisi içinde (3. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Sağırlı, M. (2006). Ses temelli cümle yönteminin ilk okuma-yazma öğretimi süreç ve etkinlikler üzerindeki başarısının uygulama öğretmenleri tarafından değerlendirilmesi. A. Konrot (Ed.), Ulusal sınıf öğretmenliği kongresi (s.269-287) içinde (Cilt 2). Ankara: Kök Yayıncılık.
- Senemoğlu, N. (2007). Gelişim öğrenme ve öğretim. Ankara: Gönül Yayıncılık
- Subaşı, G. (2005). Bilgiyi işleme kuramı A. Ulusoy (Ed.), Gelişim ve öğrenme içinde (4. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık
- Sönmez, V.(2007). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık
- Tunçel, H. (2014). Türkçenin yabancı dil olarak öğretilmesinde yöntem seçimine ilişkin bir durum çalışması: Farklı yöntemler üzerinden geçmiş zaman öğretimi. Turkish Studies, 9(6), s. 1023-1042.
- Ünver, G. (2005). Gestalt kuramı. A. Ulusoy (Ed.), Gelişim ve öğrenme içinde (4. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık, 245-258
- Ülgen, G. (1997). Eğitim psikolojisi. İstanbul: Alkım Yayınevi
- Yapıcı, Ş. ve Yapıcı, M. (2005). Gelişim ve öğrenme psikolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık
- Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
