Author :
Abstract
Anadili ve Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde terim kullanımında birlik olmaması yıllardır süregelen bir sorundur. Bu sorunun, ders kitaplarında terimin doğrudan adını vermek ya da işlevini verip adından söz etmemek şeklinde iki farklı yaklaşım olarak ortaya çıktığı söylenebilir. Ancak bu iki farklı yaklaşım, öğretimde birliğe engel olmakta ya da bir dille yeni karşılaşan bireyler için kafa karışıklığına neden olmaktadır. Mevcut sorunu ortaya koymak, bu soruna çözüm bulabilmek amacıyla bu araştırmada, Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan ders kitaplarındaki dilbilgisi terimleri incelenmiş, bunların nasıl kullanıldığı belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada bu amaçla; Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi için kullanılan, doğrudan öğretim yaklaşımını benimsemiş ve amaçlı örnekleme yöntemi ile belirlenmiş üç yayınevine ait temel düzey (A1-A2) ders kitaplarındaki terimler “ses bilgisi, biçim ve sözcük bilgisi, sözdizimi ve anlam bilgisi” ana başlıkları altında incelenmiştir. Ders kitaplarının incelenmesinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak yayınevlerinin, terimleri ders kitaplarında verirken izleyecekleri yaklaşım konusunda bir uzlaşıda olmadıkları görülmüştür. Yayınevleri bazı terimleri adlarıyla bazı terimleriyse adlarını belirtmeden işlevleriyle vermiştir. Bu durum yayınevlerinin sadece birbirleriyle değil kendi içlerinde de tutarlı olmadıklarını göstermektedir. Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde işlevsel dil öğretim yaklaşımının benimsendiği düşünülürse terim adlarının doğrudan verilmesi değil işlevlerinin verilmesi daha etkili bir öğretim sağlayacaktır, denilebilir.
Keywords
Abstract
Lack of unity in terms of the use of terms in teaching mother tongue and Turkish as a foreign language has been an ongoing problem for years. In textbooks, it can be said that there are two different approaches to giving the direct name of the term or to give its function but not to mention its name. However, these two different approaches cause no unity in teaching or confusion for individuals who are new to a language. In order to find a solution to this problem and to reveal the current problem, in this study, the names of grammatical terms in the textbooks used in teaching Turkish as a foreign language were examined, and it was tried to determine how they are used. The terms in the basic level (A1-A2) textbooks of three publishers that adopt the direct teaching approach determined by the purposeful sampling method used in the field are examined under the main titles of 'phonetics, vocabulary-morphology, syntax and semantics'. Content analysis method was used to analyze the textbooks. As a result, it has been observed that publishers do not agree on the approach they take while giving the terms in the textbooks. Publishers gave some terms with their names and some terms with their functions. This shows that publishers are not only in disagreement with each other, but also among themselves. Considering that the functional language teaching approach is adopted in teaching Turkish as a foreign language, it can be said that giving the functions of the terms will be more effective teaching instead of giving the direct names.
Keywords
- Alkan, S. C. (2016). Türkçe akademik yazımda çeviri ve terim sorunları. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 45 (1), 78-79.
- Börekçi, M. ve Tepeli, Y. (2013). İşlevsel dilbilim yaklaşımıyla Türkçede sözcük türleri üzerine. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2 (7), 93-102.
- Bulut, M. (2014). Dil bilgisi öğretiminde yaşanan kavram kargaşasının Türkçe öğretimine etkisi. Turkish Studies, 9 (12), 43-55.
- Demir, C. (2006). Türkçe dil bilgisinde terminoloji sorunu. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 2006/1, 81-100.
- Doyumğaç, İ. (2017). Yabancılar için Türkçe ders kitaplarında dil bilgisi öğretimi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adıyaman.
- Durmuş, M. (2013). Türkçenin yabancılara öğretimi: sorunlar, çözüm önerileri ve yabancılara Türkçe öğretiminin geleceğiyle ilgili görüşler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı, 6 (11), 207-
- Erdem, İ. (2007). İlköğretim II. kademede dil bilgisi öğretiminin sorunları üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Gürlek, M. ve Şen, M. (2014). Türk dili çalışmalarında terim sorunu: bir durum çalışması. The Journal of Academic Social Science Studies, 29, 189-200, http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2536
- Güven, A. Z. (2013). Dil bilgisi konularının öğretim sorunları. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2 (6), 1-10.
- İstanbul Üniversitesi Türkçe öğretim seti A1-A2. (2012). Kültür Sanat Basımevi.
- Kahraman, T. (2015). Dilbilgisi öğretiminde tanım sorunu ve ad tanımı. Turkish Studies, 10 (3), 553-562.
- Karatay, H. ve Kaya, S. (2019a). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde dilbilgisi için çerçeve program. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 7 (2), 1-59.
- Karatay, H. ve Kaya, S. (2019b). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde bağlaçlar için çerçeve program. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 7 (4), 1-23.
- Özbay, M. (2006). Özel öğretim yöntemleri II. Ankara: Öncü Kitap.
- Özel, S. (2010). Yabancılara Türkçe öğreten resmî kurumlarda dil bilgisi öğretimi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Sarıtosun, N. (1994). Türkiye Türkçesinde bilim dili ve terim sorunu. İÜ İletişim Fakültesi düzenlenen VIII. Dilbilim Kurultayı. Adresinden erişildi: http://www.avnioztopcu.com/dersbelgeligi/dil/bilim.htm.
- Solmaz, M. (2010). Ortaöğretim dil bilgisi kitapları üzerine dil bilimi açısından bir değerlendirme (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri
- Ankara Üniversitesi TÖMER (2014). Yeni Hitit yabancılar için Türkçe ders kitabı 1 (A1 ve A2 temel düzey). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
- Yunus Emre Enstitüsü Yedi İklim Türkçe (2015). Yedi iklim Türkçe ders kitabı A1, A2. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Matbaacılık ve Ticaret İşletmesi.
- Yumru, D. (2010). Terim üret(me)me sorunu. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (39), 10-19.
- Zülfikar, H. (1991). Terim sorunları ve terim yapma yolları (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
