Author :
Abstract
Çeviri süreci üzerine çeviri kuramlarından, stratejilerinden ve kimi çeviribilim öncülerinin fikirlerinden yararlanılıp incelemeler yapılmış olsa da, bir çevirmenin çeviri sürecinde karakterlerle özdeşleşmesinin çeviriye yansımaları ve çevirmenin bu süreçteki ruh hali, duygusal zekâsı gibi psikolojik durumları üzerinde çok fazla durulmamıştır. Dolayısıyla çevirmenin psikolojik durumu çeviri çalışmalarında önem arz eden ve üzerinde durulması gereken bir konu olarak ortaya çıkmaktadır. Bilhassa karakterlerinin kendine özgü dil ve ruhsal özellikleri olan bir yazın eseri söz konusu olduğunda, çeviribilim alanında çevirmen psikolojisine farklı bakış açıları getirecek örneklemlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu düşünceden yola çıkarak adı yeraltı edebiyatı ve Beat kuşağıyla anılan Philippe Djian’ın Betty Blue adlı kült romanının efsanevi karakteri Betty’nin ruh hali ve ifadelerinin böylesi bir çalışma için uygun bir örneklem olduğu düşünülmektedir. Böylece bu çalışmada, kişilik yapısı incelemelerinde öncü bir kuramcı olan Carl Gustav Jung’un Psikolojik Tipleri’ne ve kişilik üzerine kullandığı kavramlara göre çevirmenin psikolojisini ön plana çıkaracak Betty’nin davranışları ve ifadeleri belirlenecektir. Bu ifade ve davranışların Fransızcadan Türkçeye çeviri süreçlerindeki çevirmen psikolojisinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca çeviri sürecinde karakterin ruh haliyle özdeşleşebilecek derecede güçlü bir duygusal zekâya sahip olan çevirmenlerin, çeviri sürecinde aldıkları kararlara psikoloji kuramları çerçevesinde çeviribilimsel bir inceleme sunmak hedeflenmektedir.
Keywords
Abstract
Although there are studies on translation process within the framework of translation theories, strategies and the ideas of some avant-gardes of translation studies, the reflections of a translator's identification with characters in translation process and the psychological states of translator such as the mood and the emotional intelligence in this process have not been emphasized much. Therefore, the psychological state of translator emerges as an important and a worth-stressing issue in translation studies. In particular, when it comes to a literary work having unique language and characters with spiritual characteristics, samples in studies are needed to bring different perspectives to translator psychology in field of translation studies field. Based on this idea, the mood and expressions of Betty Blue, legendary character of cult novel of Philippe Djian, known as underground literature and Beat generation writer, is considered to be a suitable sample for such a study. Thus, in this study, Betty's behaviors and expressions that will highlight the translator psychology according to Carl Gustav Jung's Psychological Types and his notions on personality, avant-garde theoretician in personality structure studies, will be determined. Then, we aim to analyze the translator psychology in translation process of these expressions and behaviors from French to Turkish. In addition, we would like to present a translational analysis within the framework of psychological theories to the decisions taken by translators who have a strong emotional intelligence that can identify with characters mood in translation process.
Keywords
- Broch, H. (1985). Çevirinin felsefesi ve tekniği üzerine bazı notlar. (T. Kurultay, Çev.). A.Cemal (Ed.), Dün ve bugün çeviri dizisi 2 içinde (s.110-117). İstanbul: Kent.
- Boulanger, P. P. (2009). Quand la psychanalyse entre dans la traduction. Meta,54(4),733- 752.
- Djian, P. (2019). 37°2 le matin. Paris: J’ai lu.
- Djian, P. (2013). Betty Blue. (A. Ekmekçi, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Ece, A. (2016). Çevirmenin yazar ve kahraman olarak portresi. İstanbul: Çeviribilim Yayınları.
- Fordham, F. (2019). Jung psikolojisinin ana hatları. (A. Yalçıner, Çev.). İstanbul: Say
- Geçtan, E. (1998). Psikanaliz ve Sonrası. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Goleman, D. (2018). Duygusal zekâ neden IQ’dan daha önemlidir? (B. S. Yüksel, Çev.). İstanbul: Varlık Yayınları.
- Hall. C. S. ve Nordby V. J. (2016). Jung psikolojisinin ana çizgileri. (E.Gürol, Çev.). İstanbul: Cem Yayınevi.
- Hançerlioğlu, O. (1993). Ruhbilim sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- İnanç, B. Y. ve Yerlikaya, E. E. (2018) Kişilik kuramları. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
- Jung, C. G. (2019). Psikolojide tipler. (N. Nirven, Çev.). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
- Kurultay, T. (1985). Çeviri yöntemi üzerine düşünceleriyle F. Schleiermacher. (A.Cemal (Ed.), Dün ve bugün çeviri dizisi 1 içinde (s.191-208). İstanbul: Kent.
- Larbaud, V. (1989). Çevirmenin terazileri. (A. Derman, Çev.). Metis Çeviri Dergisi. 9(Güz),28- 29.
- Peraldi. F. (1982). Psychanalyse et traduction. Meta,27(1).
- Rifat.M. (2008). Yıkmanın ve yeniden yaratmanın üretici süreci olarak çeviri. M.Rifat (Ed.), Çeviri Seçkisi I-çeviriyi düşünenler içinde (s.111-113). İstanbul: Sel.
- Saraç, T. (2015). Fransızca-Türkçe sözlük. İstanbul: Saraç Yayınları.
- Saydam, M. S. (2017). Ara’f’ dalık-lar-insanın halleri ve eylemleri: psikomitolojik çözümleme. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Yalçın, P. (2015). Çeviri stratejileri: kuram ve uygulama. Ankara: Grafiker Yayınları.
