TÜRKİYE VE HOLLANDA’DAKİ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN E-KİTAP OKUMA ALIŞKANLIKLARINA KARŞILAŞTIRMALI BİR BAKIŞ
Author :
Abstract
Herhangi bir konuda yazılmış, basılı veya yazılı kâğıt yaprakların bütünü olarak tanımlayabileceğimiz kitap olgusu teknolojinin de gelişmesiyle günümüzde büyük bir değişim içindedir. Artık kâğıt tabanlı kitaplara karşın elektronik kitaplarda her geçen gün yaygınlaşmaktadır. Teknoloji ile bütünleşen kitapların, okuma alışkanlıklarını da etkilemesi araştırmacıların yeni çalışma konularından birisi olarak görülmektedir. Bu kapsamda eldeki araştırmanın amacı Kırıkkale ve Fontys Üniversitesi öğrencilerinin e-kitap okuma alışkanlıklarına ilişkin görüş ve düşüncelerini tespit etmek olarak belirlenmiştir. Bu amaç doğrultusunda araştırma genel tarama modelinde olup betimsel nitelik taşımaktadır. Araştırmanın evrenini 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Türkiye’de “Kırıkkale Üniversitesi” ve Hollanda’da “Fontys Üniversitesi” öğrenim görmekte olan üniversite öğrencileri oluşturmaktadır. Örnekleme Kırıkkale Üniversitesinden 264 ve Fontys Üniversitesinden ise 105 olmak üzere toplam 369 öğrenci katılmıştır. Araştırmanın verilerinin toplanmasında araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler, nitel araştırmalarda sıklıkla kullanılan içerik analizi yöntemi ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonucuna göre Kırıkkale Üniversitesinde öğrenim gören öğrencilerin Fontys Üniversitesi öğrencilerine kıyasla e-kitaba ilişkin olumlu düşünceye sahip oldukları tespit edilmiştir. Ayrıca Kırıkkale Üniversitesinde e-kitap aracına sahip olan ve kullanan öğrenci sayısının Fontys Üniversitesine göre daha fazla olduğu sonucuna da ulaşılmıştır. Genel olarak ise iki üniversitede de öğrenim gören öğrencilerin benzer olarak kitap okuma alışkanlıklarını basılı kitaplar üzerinden devam ettirdikleri, e-kitap okuma alışkanlığına sahip olmadıkları görülmektedir.
Keywords
Abstract
The phenomenon of a book, which can be defined as the whole of printed or written paper sheets on any subject, is in a significant change today with technology development. Despite paper-based books, electronic books are becoming widespread day by day. One of the researchers' newest study subjects is how the books that integrate with technology also affect reading habits. In this context, the researcher's purpose has been determined to identify the visibilities and thoughts of Kırıkkale and Fontys University students on e-book reading habits. For this purpose, the research is in general survey model and has a descriptive nature. The study population consisted of university students receiving education in "Kırıkkale University" in Turkey and "Fontys University" in the Netherlands during the 2020-2021 academic year. A total of 369 students, 264 from Kırıkkale University and 105 from Fontys University were included in the sample. A semi-structured interview form developed by the researchers was used to collect the research data. The obtained data were evaluated by the content analysis method, which is frequently used in qualitative studies. As a result of the study, it was determined that the students studied at Kırıkkale University had positive opinions on e-books compared to the students at Fontys University. It was concluded that the number of students who had and used e-book devices was higher in Kırıkkale University than in Fontys University. It was generally seen that students at both universities similarly maintained their reading habits through printed books and did not have e-book reading habits.
Keywords
- Aksaçlıoğlu, A. G. ve Yılmaz, B. (2007). Öğrencilerin televizyon izlemeleri ve bilgisayar kullanmalarının okuma alışkanlıkları üzerine etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 21(1), 3-28.
- Alan, Y. (2020). Türkiye’deki üniversite öğrencilerinin kitap okuma profilleri. Söylem Filoloji Dergisi, 5(1), 278-303.
- American Library Association-ALA (1978). Book reading and library usage: a study of habits and perceptions, ALA, New Jersey.
- Azizoğlu, N.İ. ve Okur, A. (2018). Türkçe öğretmeni adaylarının okumaya yönelik metaforik algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 121.
- Baccıno, T. (2012). La question de la lecture à l’écran. colloques consacrés aux tablettes numériques à l’école, Ecritech À Nice Les. 5- 6 Avril, France.
- Balcı, Ş. ve Gülnar, B. (2009). Üniversite öğrencileri arasında internet bağımlılığı ve internet bağımlılarının profili. Selçuk İletişim, 6(1), 5-22.
- Başaran, M. (2014). 4. Sınıf seviyesinde ekrandan ve kâğıttan okumanın okuduğunu anlama, okuma hızı ve metne karşı geliştirilen tutum üzerindeki etkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 248-268.
- Baştuğ, M. ve Keskin, H.K. (2012). Okuma becerilerinin okuma ortamı açısından karşılaştırılması: Ekran mı kâğıt mı? Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(3), 73-83.
- Bircan, İ. ve Tekin, M. (1989). Türkiye'de okuma alışkanlığının azalması sorunu ve çözüm yolları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22(1), 393-410.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Chou, I. C. (2014). Investigating EFL students’ e-book reading attitudes in first and second language. US-China Foreign Language, 12(1), 64-74.
- Çalışır, G. (2015). Kişilerarası iletişimde kullanılan bir araç olarak sosyal medya: Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi öğrencilerine yönelik bir araştırma. EJournal of New World Sciences Academy, 10(3), 115-144.
- Çelik, T. (2015). Öğrencilerin e-kitap okuma tutumlarının incelenmesi. Turkish Studies, 10(3), 271-284.
- Dağtaş, A. (2013). Öğretmenlerin basılı sayfa ve ekrandan okuma tercihleri ile eğitimde elektronik metin kullanımına yönelik görüşleri. Turkish Studies, 8(3), 137-161.
- Day, R. (2001). Reading the future. Popular Mechanics, 178(4), 82-85.
- Dehaene, S. (2011). Beyin nasıl okur? Okumanın bilimi ve evrimi. (O. Karakaş, Çev.) İstanbul: Alfa Basım Yayım.
- Deloitte. (2015), Global Mobil Kullanıcı Anketi (GMCS). Erişim Tarihi: 12.02.2020, https://www2.deloitte.com/tr/tr.html.
- Dockrell, S., Earle, D. & Galvin, R. (2010). Computer-related posture and discomfort in primary school children: theeffects of a school-based ergonomic ıntervention. Computers&Education, 55(1), 276- 284.
- Duran, E. ve Alevli, O. (2014). Öğrenci görüşleri: Dijital metin mi basılı metin mi? International Journal of Language Academy, 2(2), 110-126.
- Duran, E. ve Dolaylar Özkul, İ. (2015). Ekran okuryazarlığının gelişimi ve geleceğine yönelik tahminler. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 281-296.
- Duran, E. ve Ertuğrul, B. (2012). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin elektronik ders kitaplarına yönelik görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 347-365.
- Durualp, E., Çiçekoğlu, P. ve Durualp, E. (2013). Sekizinci sınıf öğrencilerinin kitap okumaya yönelik tutumlarının internet ve kitap okuma alışkanlıkları açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2(1), 115-132.
- Dündar, B. (2011). Kitap nesnesi nesne olarak kitap. İstanbul: Akın Nalça Kitapları.
- Dyson, M.C. & Haselgrove, M. (2001). “Thein fluence of reading speed and linelength on the effectiveness of reading from screen”. [Ekrandan okumada satır uzunluğunun ve okuma hızının etkisi]. International Journal of HumanComputerStudies, 54(4), 585-612.
- Elkatmış, M. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma ilgi ve alışkanlıkları. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(3), 1223-1240.
- Elkatmış, M. (2018). Sınıf öğretmenlerinin ekran okumaya yönelik görüşleri. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (KÜSBD, 8(1), 203-222.
- Ercan, A.N. ve Ateş, M. (2015). Ekrandan okuma ile kâğıttan okumanın anlama düzeyi açısından karşılaştırılması. Turkish Studies. 10(7), 395-406.
- Erten P. (2019). Z kuşağının dijital teknolojiye yönelik tutumları. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10(1), 190- 202.
- Esgin, A. ve Karadağ, Ö. (2000). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlıkları. Popüler Bilim, 25(175), 19-20.
- Faghıhmıyardan, M. R. (2016). Tablet bilgisayar, akıllı cep telefon kullanımının gözlerin refraksiyon durumuna ve konforuna etkileri (Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi). İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı, İstanbul.
- Gee, J. P. (2000). New people in new worlds: Networks, the new capitalism and schools. In B. Cope & M. Kalantzis (Eds.), Multiliteracies: Literacy learning and the design of social futures (pp. 43-68). London: Routledge.
- Güneş, F. (2009). Ekran okumada verimlilik. Kalkınmada Anahtar Verimlilik Gazetesi, Milli Prodüktivite Merkezi Aylık Yayın Organı, 248, 26-28.
- Güneş, F. (2010). Öğrencilerde ekran okuma ve ekranik düşünme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 1-20.
- Güneş, F. (2013). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Pegem Akademi.
- Hava, K. ve Aydoğdu, Ş. (2014, Şubat). Educational E-Book Design. Proceedings of INTCESS14- International Conference on Education and Social Sciences Proceedings, İstanbul.
- Hughes-Hassel, S. & Lutz, C. (2006). What do you want totell us about reading? A survey of the habits and attitudes of urban middle school students towardlei sure reading. Young Adult Library Services, 4(2), 39-45.
- İnsani Gelişme Raporu. (2015). İnsani Gelişme İçin Çalışma. New York: Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı. Erişim Tarihi: 18.06.2020, http://www.hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2019_overview_-_turkish.pdf.
- Jeong, H. (2012). A comparison of the ınfluence of electronic books and paper books on reading comprehension, eye fatique, and perception. The Electronic Library, 30(3),
- Kuru, O. (2018). Sınıf öğretmenliği 3. sınıf öğrencilerinin kâğıttan ve ekrandan okuma becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (INUJFE), 19(2), 36-52.
- Kuru, O., Kaşkaya, A. ve Calp, Ş. (2017). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin kâğıttan ve ekrandan okuduğunu anlama becerilerinin sınanması; öğretmen ve öğrenci görüşleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 70-84.
- Maden, S. ve Maden, A. (2016). Ortaöğretim öğrencilerinin ekran okumaya yönelik tutumları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(3), 1305-1319.
- Mercin, L. ve Ay, R. (2015, Kasım). E-kitap tasarımında grafik tasarımın rolü. Uluslararası Güzel Sanatlar Sempozyumunda sunulan bildiri, Konya.
- Mercin, L. ve Ay, R. (2017). E-kitap tasarımlarındaki yazılım problemlerinin irdelenmesi. Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 10(20), 537- 550.
- Odabaş H., Odabaş, Z. Y. ve Polat, C. (2008). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: Ankara Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 9(2), 431-465.
- Odabaş, H., Odabaş, Z. Y. ve Sevmez, H. (2018). Üniversite öğrencilerinde dijital/e-kitap okuma kültürü: Selçuk Üniversitesi örneği. Ankara Üniversitesi Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi Dergisi, 58(1), 139-171.
- OKUYAY. (2019). Türkiye Okuma Kültürü Araştırması. Erişim Tarihi: 30.12.2020, http://okuyayplatformu.com/en/homepage/.
- Özdemirci, F. (1990). Niçin Az Okuyoruz Kamuoyu Araştırması Sonuçlandı. Türk Kütüphaneciliği, 4(3), 154-155.
- Öztürk, E. ve Can, I. (2013). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin elektronik kitap okumaya ilişkin görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17(1), 137-153.
- Rukancı, F. ve Anameriç, H. (2003). E-kitap teknolojisi ve kullanımı. Türk Kütüphaneciliği, 17(2), 147-166.
- Sağlamtunç, T. (1990). Türkiye'de üniversite kütüphanecilik bölümlerinin 4. sınıf öğrencilerinin özgür (boş) zaman ders dışı okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 4(1), 3-21.
- Saracaloğlu, A.S., Bozkurt, N. ve Serin, O. (2003). Üniversite öğrencilerinin okuma ilgileri ve alışkanlıklarını etkileyen faktörler. Eğitim Araştırmaları, 4(12), 149-157
- Sarıkaya, B. (2018). Basılı kitap mı, e-kitap mı? Türkçe öğretmeni adayları ne düşünüyor? Turkish Studies Educational Sciences, 13(19), 1567-1582.
- Singh, M & Matsui, Y. (2018). What drives e-book use: a comparative study of paper- based boks and e-books in Japan. International Journal of Business & Information, 13(4), 505-534.
- Snyder, I. (1998). Pageto screen: Taking literacy into the electronic era. London: Sage.
- Soyuçok, M. ve Mazman Akar, S.G. (2018). Ortaokul öğrencilerinin ekran okumaya karşı tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 3(2),
- T24 Bağımsız İnternet Gazetesi. (2017). Türk insanının ihtiyaç listesinde kitap okumak 235'inci sırada! Erişim Tarihi: 11.05.2020, https://t24.com.tr/haber/turkinsaninin-ihtiyac-listesinde-kitap-okumak-235inci-sirada,390173
- Taşkesenlioğlu, L. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin okuma alışkanlıkları. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi. 5(9). 1-10.
- Testart-Vaillant, P. & Bettayeb, K. (2009). La lecture change, nos cerveaux aussi: e-book, ınternet, smart phone, Science et Vie, n°1104, September 2009, 42-57.
- TÜİK, (2007). Türkiye’de hanelerde cep telefonu sahipliği. Erişim Tarihi: 19.03.2020, https://www.tuik.gov.tr/.
- Türk Dil Kurumu. (1998). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Ulusoy, K. (2016). Sosyal bilgiler öğretiminde değer aktarımı ve e-okuma “ekran okuma”. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(1), 401-418.
- Vural, Z. ve Bat, M. (2010). Yeni bir iletişim ortamı olarak sosyal medya: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesine yönelik bir araştırma. Journal of Yasar University, 20(5), 3348‐3382.
- Yaman H. ve Dağtaş, A. (2013). Ekrandan okumanın okuduğunu anlamaya etkisi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları,1(2), 64-79.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
- Yıldırım, Ö., Baydaş, Ö. ve Göktaş, Y. (2017). E-kitap ve tabletlerin liselerde kullanımına yönelik öğretmen görüşleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3),
- Yılmaz, B. (1993). Okuma alışkanlığında halk kütüphanelerinin rolü. Ankara: Kültür Bakanlığı.
- Yılmaz, B. (1995). Okuma sosyolojisi: Ankara'da oturanların okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 9(3), 325-336.
- Yılmaz, B. (2004). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıklarında ebeveynlerin duyarlılığı. Bilgi Dünyası, 5(2), 115-136.
- Yılmaz, E. (2016). Dijital kültürün okuma alışkanlığına etkisi. Hece Dergisi, 20(234-235- 236), 355-366.
- Žıvkovıć, D. (2008). Elektronik kitaplar: Evrim mi devrim mi? Bilgi Dünyası, 9(1), 1-19.
