Author :
Abstract
Eski Anadolu devrinde umumiyetle kısa sureler ya da tefsirler yazılmıştır. Özellikle küçük sure tefsirleri çoğunluktadır. Fatiha suresi, Kur'an'ın başında yer alan, nüzul sırasına göre de ilk inen tam sure olduğu belirtilen bir suredir. Kur'an'ın özü, özeti, aslı, esası olarak isimlendirilmiş ve böyle değerlendirilmiştir. Namazların her rekatında okunması farz veya vacip addedilmiştir. Fazilet ve önemine işaret eden, esrarı ve faziletlerine dikkat çeken çok sayıda hadis vardır. Bu yüzden Fatiha suresi en çok tefsir edilen surelerdendir. Fatiha suresinin önemini faziletlerini halkın öğrenmesi amacıyla tefsir edilmiştir.Bu yüzden birçok Fatiha tefsiri vardır. Tefsirin muhtevasında Fatiha'nın yedi ayetinin olduğundan, cehennemlerin sayısının da yedi olduğundan, cennetlerin sayısının sekiz olduğundan, Fatiha’nın isimlerinden, Miraç olayı ve namazı terkedenin akıbetinden, Fatiha suresinin fazileti ve kaleme yazdırılmasından, Fatiha suresinin ve namazın öneminden, Rum Kayseri ile âlim arasındaki yazışmadan, Fatiha suresinin verilmesinin İblis'te yarattığı derin hüzünden, Fatiha Suresinde geçen kelime ve ibarelere yüklenen sayısal değerlerden bahsedilmektedir. Biz bu makalemizde; Eski Anadolu Türkçesi döneminde yazıldığını tahmin ettiğimiz mensur Fatiha suresi tefsirinin A. R. İzzet Koyunoğlu Şehir Müzesi ve Kütüphanesi’nde 10082 arşiv numarasıyla kayıtlı eserin 1b-9a 6. satırına kadar ve 14a-14b varakları arasında yer alan nüshasını ilim dünyasına tanıtmaya ve eserdeki ikili şekilleri, karışık imlanın tespitini, arkaik kelimeleri ve kapalı e mevzusuna örnekleriyle değinmeye ve dil incelemesi yapmaya çalıştık.
Keywords
Abstract
In the old Anatolian period, short suras or exegesis were usually written. Especially the small sura exegesis are in the majority. Sura Fatiha is a sura at the beginning of the Qur'an, which is also sent first in the order of apoplexy. Fatiha, the essence, summary, and origin of the Qur'an have been named and evaluated. The recitation of prayers in each rak'at is considered fard or wajib. Many hadith indicates the virtue and importance of sura Fatiha and draw attention to its mystery and virtues. In order for the people to learn the importance of sura Fatiha, this sura has been exegesis. Therefore, sura Fatiha is one of the most exegetical suras. In the exegesis content, the sura has seven verses, the number of the hell is seven, and the number of the heavens is eight. The names of sura Fatiha, the miraj event, and the fate of those who abandon prayers, the virtue and the way of writing of the sura Fatiha; the importance of the sura Fatiha and the prayer, the correspondence between Rum Kayseri and the scholar; the deep sorrow caused by the sending of sura Fatiha in Iblis, the numerical values attributed to the words and phrases in sura Fatiha are mentioned. In this article, we assume that the exegesis of sura prose Fatiha, which was written in the old Anatolian Turkish period, 1b-9a 6. of the work registered at A.R. Izzet Koyunoglu City Museum and Library with archive number 10082, before the line and between pages 14a-14b, were tried to introduce the copy to the world of science and the binary forms in work, the detection of mixed spelling, archaic words and the closed subject of ‘‘e’’ with examples and conduct a language study.
Keywords
- Ata, A. (1998). Nehcü’l-Ferâdis (III Dizin) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Develi, H. (1998). Ağız özellikleri taşıyan bir eski Türkiye Türkçesi Metni: Fatiha Tefsiri. İlmi Araştırmalar Dergisi, 0 (6), 63-81.
- Devellioğlu, F. (2013). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lûgat. İstanbul; Aydın Yayınevi.
- Ergin, M. (1972). Türk dilbilgisi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul: Edebiyat Fakültesi Yayınları.
- Hacıeminoğlu, N. (1996). Karahanlı Türkçesi grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Korkmaz, Z. (1995). Türk dili üzerine araştırmalar. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Ölker, P. (2008). Beylikler Dönemi bir mülk suresi (Tebâreke) tefsiri üzerinde dil incelemesi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi,165-176.
- Sami, Ş. (2009). Kamus-ı Türkî, İstanbul: Kapı Yayınları.
- Tabaklar, Ö. (2003). Anadolu sahasında yazılmış bir sure tefsiri. İlmi Araştırmalar Dergisi, 16.
- Timurtaş, F. K. (1994). Eski Türkiye Türkçesi XV. yüzyıl (gramer-metin-sözlük). İstanbul: Enderun Kitabevi.
- Togan, Z. V. (1959-1960). "Londra ve Tahran'daki İslȃmî yazmaların bazılarına dair. İslȃmî Tetkikler Enstitüsü Dergisi, III.
- Topaloğlu, A. (1976). Muhammed Bin Hamza, XV. yüzyıl başlarında yapılmış “satır-arası” Kur’an Tercümesi C.I (giriş ve metin). İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Ünlü, S. (2004). Karahanlı Türkçesi satır arası Kur'an tercümesi TİEM 73, giriş-metin- inceleme-analitik dizin. Doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Üşenmez, E. (2010). Karahanlı Türkçesi sözlüğü, İstanbul: Doğu Kitabevi.
