Author :
Abstract
Sövgü veya küfür, genel anlamda herhangi bir kişinin çeşitli sebeplerle muhatap olduğu ve kendi canını yakacak derecede sorun yaşadığı biri ya da birilerine karşı, yine can yakmak, intikam almak amacıyla dile getirilen kötü, incitici sözler olarak tanımlanmaktadır. Sövgünün birinci amacının muhatabın canını yakmak veya onu aşağılamak olması, zaman içinde can yakma ve incitme amaçlı söylenen sözlerin insanların hayal dünyasına göre değişmesini, çeşitlenmesini sağlamıştır. Bu çeşitlilik içinde sövgünün yöneldiği kişinin yaşı, cinsiyeti, fiziksel özellikleri gibi birçok etken sövgü sözlerinin değişmesine ve duruma göre farklı nitelikteki kişilere yönelmesine neden olmuştur. Buna ek olarak sövgünün yöneltildiği kişilerde sövgü sözlerinin içeriği de dikkat çekicidir. Zira sövülen kişilerin kutsal değerlerine, mahremiyetine veya kişiliğine olmak üzere farklı amaçlarla söylenen sövgü sözleri vardır.
Sövgü sözleri etrafında gelişen sövgü veya küfür dili üzerine Türkçede son yıllarda artan dil ve kültür incelemeleri mevcuttur. Bu çalışmaların bir bölümünün özellikle sövgü veya küfür ile argoyu karşılaştırıp sövgünün ayrı bir dil ve inceleme alanı olduğunu vurgulamaları dikkate değerdir. Hem argo hem de sövgü, genel olarak toplumlar tarafından ayıp, yasak kabul edilen, söylenmesi hoş karşılanmayan sözleri içerir. Dolayısıyla her ikisi de toplumun genel hassasiyetini çeken konular üzerinden gerçekleşir. Burada özellikle cinsel tabirler sövgü sözlerinin ana kaynağını oluşturur. Bugün Gürcistan sınırları içinde bulunan kadim Türk yurdu Borçalı’da yaşayan Karapapak / Terekeme Türklerinde görülen sövgü sözlerinin bir bölümü, sövgüye maruz kalan kişinin kendisine veya ailesine yöneliktir. Bu çalışmada, anılan yörede kadına ve erkeğe yönelik kullanılan sövgü sözleri, sövgünün hedefi ve içerdiği unsurlar açısından değerlendirilmeye çalışılacaktır.
Keywords
Abstract
Swearing or cursing is defined as the utterance of unfavourable and offending words in order to hurt or take revenge on other person(s) with who one interacts due to various reasons and experiences an offensive situation. The fact that the primary purpose of swearwords is to hurt or humiliate someone diversified these words with the imagination of their authors. In this sense, the age, sex, physical characteristics and other qualities of a target person lead to the diversification of swearwords and their articulation to persons with varying characteristics based on particular circumstances. The content of swearwords is also interesting as well as target persons. This is because there are different kinds of swearwords which aim the sacred and familial values or personality of target persons.
Recently, there have been an increasing number of linguistic and cultural studies on Turkish as regards to swearwords or curses. It is noteworthy that a part of these studies especially compare swearwords or curses with slang and emphasize that the former is a separate linguistic area and field of research. Both slang and swearwords or curses contain expressions which are generally considered ill, disgraceful and forbidden by the society. Therefore, both are pronounced on subjects which relate to the common sensitivities of people. In this sense, sexual offensives, in particular, serve as the main source of swearwords. Today, a part of the swearwords uttered by the Qaraqapaq / Tereqeme Turks of Borchaly, an ancient Turkish territory in Georgia, can be evaluated are addressed to one or his/her family member. This paper attempts to evaluate the swearwords addressed to men and women in the said region according to the target people and the content.
Keywords
- Akar, A. (2014). Türk sözlükbiliminde tanımsız bir alan: sövgü sözleri. Dil Araştırmaları, 14, 27-33.
- Alyılmaz, C. (2012). Gürcistan’daki Türkler ve Türk eserleri. Türk dünyası mimarlık ve şehircilik abideleri, Trabzon: Türk Dünyası Mühendislik Mimarlık ve Şehircilik Kurultayı Özel Yayını, 294-300.
- Alyılmaz, S. (2003). Borçalılı bilim adamı, eğitimci, şair Valeh Hacılar: hayatı-sanatı-şiirleri. Ankara: Devran Yayınları.
- Aydın, H. (2006). G.O.R.A. filmindeki argo ve küfür kullanımının mizahi işlevi. Millî Folklor, 71, 90-93.
- Bala, M. (1977). Karapapak. İslam Ansiklopedisi, 6, İstanbul: Millî Eğitim Basımevi, 330- 331.
- Çiçek, A. ve Yağbasan, M. (2019). Küfür ve argonun gündelik iletişimdeki yeri üniversite öğrencileri özelinde bir alan araştırması. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 32, 13-37.
- Ercilasun, A. B. (2002). Kars ili ağızları. Ankara: TDK Yayınları.
- Erkek, M. S. (2009). 17. yüzyılda Mardin Kadı Mahkemesine yansıyan küfür davaları. Acta Turcica, 2(1), 52-60.
- Erkek, M. S. (2016). Osmanlı toplumunda bir psikolojik şiddet ve mahremiyete saldırı aracı olarak küfür. Tarih Okulu Dergisi, 28, 223-247.
- Güneş, A. (2009). Mizah dergilerinde ve internette küfürlü sözlerin yazımları. Acta Turcica, 2(1), 61-67.
- Güneş, B. (2013). Borçalı (Gürcistan) Karapapak / Terekeme ağzı (inceleme-metinler- sözlük) (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
- Kırzıoğlu, F. (1972). Karapapaklar / Borçalı-Kazak uruğunun Kür ve Aras boylarındaki 1800 yılına bir bakış, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
- Komisyon. (2005). Türkçe sözlük. Ankara: TDK Yayınları.
- Sinanoğlu, M. (2002). Küfür. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 26, 533-536.
- Şenel, M. (2009). Küfür etmenin, lanet ve beddua okumanın çağdaş yolu: şarkı ve türküler. Turkish Studies, 4(8), 2141-2165.
- Şenel, M. (2012). Bilinçaltına dayalı etnik küfürler. Karadeniz Araştırmaları, 32, 137-154.
- Togan, Z. V. (1970). Umumî Türk tarihine giriş I. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
- Yılmaz, İ. (2019). 39 ve 41 numaralı Konya şer’iye sicillerinde küfür sözleri. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, 3 (3), 346-353.
- Doğum Tarihi: 1963
- Derleme Tarihi: 2010
