8. SINIF TÜRKÇE DERS KİTABINDAKİ METİNLERİN DERS KİTAPLARINA ALINACAK METİNLERİN NİTELİKLERİ (DKAMN) BAĞLAMINDA ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ
Author :
Abstract
Türkçe dersi öğretim programının genel ve özel amaçları doğrultusunda kazandırılmak istenen beceri ve değerler, Türkçe ders kitaplarında yer alan metinler ve bu metinlere bağlı etkinlikler vasıtasıyla kazandırılır. Metinlerin sınıf içerisinde işlenme sürecinde doğrudan sürece dâhil olan iki önemli unsur vardır: öğretmen ve öğrenci. Alanında uzun süre akademik eğitim gören, metin işleme sürecinde metin ve öğrenci ile doğrudan etkileşime giren öğretmenlerin metinlere yönelik algıları metinlerin niteliklerini yansıtması bakımından son derece önemlidir. Buna bağlı olarak bu araştırmanın amacı Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu 8. Sınıf Türkçe Ders Kitabı’nda yer alan metinlerin niteliklerini “Ders Kitaplarına Alınacak Metinlerin Nitelikleri” (DKAMN) bağlamında öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirmektir. Araştırmanın amacına bağlı olarak Kocaeli ilinin farklı ilçelerinde görev yapmakta olan 12 Türkçe öğretmeni ile odak grup görüşmeleri gerçekleştirilmiştir. Dörder kişiden üç farklı odak grup görüşmesinin gerçekleştirildiği araştırmada katılımcılara yedi soru sorulmuştur. Nitel araştırma desenlerinden temel nitel desenin benimsendiği araştırmada veriler araştırmacı tarafından kodlanmış ve betimlenmiştir. Betimlenen veriler güvenirlik açısından iki farklı uzman tarafından farklı zamanlarda ve bağımsız olarak incelenmiştir. Araştırma sonucunda yazar ve eser seçiminde çeşitliliğe önem verildiği, tanınmış yazarların tercih edildiği, edebi bakımdan nitelikli eserlerin seçildiği, çeviri eserlerin nitelikli çevirilere sahip olduğu, kısaltmaların Program’daki (2019) kurallara uygun olduğu, biyografilerde sanatsal hayatın ön plana çıkarıldığı belirlenmiştir. Bununla birlikte ders kitaplarında Türk Dünyası ve Balkan edebiyatlarına sınırlı düzeyde yer verildiği, kısaltılmış metinlerin ve biyografilerin tür özelliklerini yansıtmada yetersiz kaldığı gibi olumsuz sonuçlara da ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
The skills and values desired to be acquired following the general and specific purposes of the Turkish lesson curriculum are taught via the texts in the Turkish textbooks and the activities related to these texts. Two crucial elements are directly involved in processing texts in the classroom: teacher and student. Therefore, this research aims to evaluate the qualities of the texts in the 8th Grade Turkish Textbook of Secondary School and Imam Hatip Secondary Schools in the context of "Qualifications of Texts to be Included in Textbooks" in parallel with the views of teachers. Depending on the purpose of the research, focus group interviews were conducted with 12 Turkish teachers working in different districts of Kocaeli. In the study, in which the basic qualitative research that is one of the qualitative research designs was adopted, the data were coded and described by the researcher. The described data were analyzed by two different experts independently and at different times in terms of reliability. As a result of the research, it has been determined that diversity is given importance in the selection of authors and works, well-known authors are preferred, literary works which are highly qualified are selected, translated works have qualified in translation, and abbreviations are used in accordance with the rules in the Program (2019), and artistic life is emphasized in biographies. However, the Turkish World and Balkan literature were given a limited place in the textbooks, and some other negative results like the abbreviated texts and biographies were insufficient to reflect the genre characteristics.
Keywords
- Akdeniz, S. (2019). Ortaokul Türkçe ders kitaplarının Türk ve dünya edebiyatını temsil kabiliyeti açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(2), 1119-1136.
- Avcı, Ş. (2011). Türkçe ders kitaplarındaki dünya edebiyatı metinlerinin içerik açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
- Demirel, Ö. (2010). Eğitim Sözlüğü (4. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
- Ekiz, D. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri: Yaklaşım, yöntem ve teknikler. Ankara: Anı Yayıncılık.
- İşeri̇, K. (2007). Altıncı sınıf Türkçe ders kitabının ilköğretim Türkçe programının amaçlarına uygunluğunun değerlendirilmesi. Dil Dergisi, (136), 58-74.
- Küçükahmet, L. (2011). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, Çev.). Ankara: Nobel.
- Meydan, E. (2021). Ortaokul (5, 6, 7, 8) Türkçe ders kitaplarındaki edebî metinlerin değerler eğitimi açısından yeterliliği üzerine bir inceleme. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 4 (4) , 23-36.
- Millî Eğitim Bakanlığı. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara.
- Özbay, M. (2003). Öğretmen görüşlerine göre ilköğretim okullarında Türkçe öğretimi. Gölge Ofset Matbaacılık.
- Türkben, T. (2019). Türkçe ders kitaplarındaki öyküleyici metinlerin yapısal ve eğitsel ilkeler açısından incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(3), 2027-2056. doi:10.15869/itobiad.583630
- Uz Erşahin, I. (2009). Türkçe ders kitaplarında yer alan çocuk edebiyatı metinlerinin çağdaş çocuk edebiyatı ilkeleri açısından değerlendirilmesi ve eğitsel öneriler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Yalınkılıç, K. (2011). Bir öğretim aracı olarak ders kitabı. H. Ülper ve G. Arı (Ed.), Türkçe ders kitabı çözümlemeleri içinde (s.1-20) . Ankara: Pegem Akademi.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yücelşen, N. (2014). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan “düzenlenmiş” ve “kısaltılmış” yazınsal metinlerin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
