Author :
Abstract
Türk edebiyatında Ahmet Mithat Efendi çizgisinin takipçisi olan Mahmut Yesari, yaşama biçimini ve hayatın kendine sunduklarını zaman-mekân düzleminde açımlayarak eserleri aracılığıyla yansıtan bir sanatçıdır. Yazınını geçim kaynağı yapan Yesari, eserlerinde sosyal değişikliklerin şahıslar üzerinde meydana getirebileceği dönüşümlere yer verir; sosyolojik ve psikolojik göndermeler aracılığıyla yaşadığı devirle bireyin düşün dünyasını bütün halinde sunar. Yapıtlarında bireyin kendisiyle ve toplumla çatışmalarını metnin dünyasına yansıtan sanatkâr, bireye sinen toplumu, toplumda var olma çabası gösteren bireyi anlatır. Özgürlük ve çağdaşlaşmayı özünden kopuş olarak değerlendiren kişilerin yozlaşmaya, yabancılaşmaya sürüklenişini; kendinden kopanla bozulmanın, çürümenin yok ediciliğinde çaresiz kalanların yaşadığı çatışmayı metinleştirir. Mahmut Yesari’nin üç kardeşin hayata tutunma mücadelesini konu edindiği Tipi Dindi’de yaşamla ölüm iç içe geçer. Babanın fiziksel ölümüyle başlayan süreçte kardeşlerin yaşadığı psikolojik ölümler onları zamanından önce olgunlaştırır. Bir ailenin önce psikolojik sonra da fiziksel olarak yok oluşunu; başkişi Macit ile kardeşlerinin dramatik yaşamını, hayata tutunma çabalarını konu edinen romanda, kardeşlerin iç çatışmalarına, tükenişlerine paralel olarak labirentleşen ve daralan hayatları anlatılır. Bireyin dünya içinde kendine yer edinme süreci, başaramadığı durumlarda yaşadığı yalnızlık ve bu yalnızlığın yansımaları aktarılır. Eserde başkişi Macit ve kardeşlerinin babalarının ölümünden sonraki yaşamlarını şekillendirme çabaları söz konusudur. Çalışmada sosyal adaletin işlemeyişi sonucu kardeşlerin toplumun kendilerine dayattığı yalnızlığı yaşamak zorunda kalışları ve yalnızlıklarına pasif isyanları incelenecektir.
Keywords
Abstract
Mahmut Yesari, follower of the tradition defined by Ahmet Mithat Efendi’s line in Turkish literature, is a writer who reflected on his way of life and what life had given to him on the level of time-space. Yesari, having earned his living by writing, wrote in his works about the transformations imposed by social changes on the individual; made sociological, psychological references to present the mind and time of the individual as a whole. Yesari, who reflects the conflicts of the individual with himself and society in his works, describes the society that permeates the individual, the individual who strives to exist in society. He suggests that freedom and modernization are breakaways from the self and describes the individual’s drift towards degeneration, alienation, the conflict experienced by the desperate in deterioration. Life and death are intertwined in The Blizzard Died Away, in which Yesari deals with the struggle of three brothers to hold on to life. In the process that begins with the death of the father, the psychological deaths experienced by siblings mature them prematurely. Narrating the psychological and then physical destruction of family and the dramatic life of Macit and his siblings' struggle to hold on to life, in the The Blizzard Died Away, the labyrinthine, narrowing lives of the siblings are told in parallel with their internal conflicts. The process of finding a place for himself in world, the loneliness he experiences when cannot succeed, and the reflections of this loneliness are conveyed. In the novel, there are efforts to shape the lives of protagonist Macit and his brothers after their father's death. In study, as a result of the failure of social justice, the brothers' having to live with the loneliness imposed on them by society; their passive rebellion against their loneliness will be examined.
Keywords
- Doğan, A. (2009). Büyük Türkçe sözlük, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Eliuz Ü. (2020). Yoldaki yolculuk: anlatıda zaman. Route Educational& Social Science Journal, 7(6), 170-195.
- Enginün, İ. (2007). Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Geçtan, E. (1999). Varoluş ve psikiyatri. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Gezgin, H. S. (1999). Edebi portreler. (Haz. Beşir Ayvazoğlu). İstanbul: Timaş Yayınları.
- Gülensoy, T. (2007). Türkiye Türkçesindeki Türkçe sözcüklerin köken bilgisi sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Öksüz, E. (2011). Mahmut Yesari’nin romanlarında yapı ve izlek. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
- Özbudun, S., Markus, G. ve Demirer, T. (2008). Yabancılaşma ve…, Ankara: Ütopya Yayınevi.
- Randall, W. L. (1995). Bizi ‘biz’ yapan hikâyeler: kendimizi yaratmak üzerine bir deneme. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Safa, P. (1999). Yazarlar, sanatçılar, meşhurlar. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Sazyek, H.(2008). Abdulhak Şinasi Hisar’ın romanlarında özel yabancılaşma. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Toker, Ş. (1996). Romancı yönüyle Mahmut Yesari. İzmir: E.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları.
- Türk Dil Kurumu. (2005). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Yesari, M. (1974). Tipi dindi. İstanbul: Toker Yayınları.
