Author :
Abstract
Bu çalışmanın amacı, bibliyoterapi tekniğine yönelik teorik ve uygulamalı çalışmalar bağlamında Türkçe derslerinde bibliyoterapi tekniğinin uygulanabilirliğini araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda bir durum çalışması gerçekleştirilmiş ve ortaokul 5. sınıfta öğrenim görmekte olan 40 öğrenciye bibliyoterapiye yönelik mevcut çalışmalardan yola çıkılarak hazırlanmış eğitim tasarımları uygulanmıştır. Sürecin ilk adımında, katılımcıların okuma eğilimlerinin belirlenmesi amacıyla çalışma grubuna Okuma Motivasyonu Ölçeği (OMÖ) uygulanmış ve elde edilen veriler istatistiksel analiz ile çözümlenmiştir. Bibliyoterapi süreci, Türk edebiyatına ait iki çocuk kitabına yönelik olarak planlanmış; araştırmacı ve gözlemci günlüklerinden, eğitim tasarımı kapsamında hazırlanan bibliyoterapi etkinliklerinden ve Bil-İste-Öğren (BİÖ) tablolarından elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Gerçekleştirilen durum çalışması, Türkçe eğitiminde bibliyoterapinin öğrencileri okumaya teşvik edebileceğini ve onların okumaya yönelik tutumlarında olumlu değişiklikler sağlayabileceğini göstermektedir. Özellikle okuma sonrası etkinliklerinde öğrencilerin duygu ve düşüncelerini aktarmak için kullandıkları ifadeler, bibliyoterapi sürecinin etkili bir biçimde gerçekleştiği sonucuna ulaştırabilir. Bununla birlikte, bibliyoterapi temelli teorik ve uygulamalı çalışmalardan yola çıkılarak hazırlanmış eğitim tasarımlarının öğrenci etkinliğini farklı açılardan kısıtlayabildiği de görülmüştür. Bibliyoterapi sürecinin verimli bir biçimde gerçekleşmesi için öğrencilerin etkinliklere yüksek bir motivasyonla katılım sağlaması önemlidir. Bu sebeple onların rahatsız veya baskı altında hissedecekleri etkinliklerden kaçınılması gerekmektedir. Uygulama sürecinde ortaya çıkabilecek olumsuzlukların önüne geçmek için eğitim tasarımlarındaki etkinlikler, öğrencilerin bireysel farklılıkları gözetilerek düzenlenmelidir. Bunun için alternatifli etkinliklere yer verilebilir ve öğrenciler kendilerine uygun buldukları etkinliği seçmeleri için yönlendirilebilir.
Keywords
Abstract
This study investigated the applicability of the bibliotherapy technique in Turkish language courses regarding theoretical and applied studies on bibliotherapy techniques. Therefore, the case study, including an educational program design prepared based on existing bibliotherapy studies, was applied to 40 5th-grade students. The initial step involved applying the Reading Motivation Scale (RMS) to the study group to observe participant reading habits trends. Also, the bibliotherapy practice process was planned for two children's books written in Turkish. Followingly, the content analysis method was applied to the data collected from the researcher’s and observer’s diaries, bibliotherapy activities of the educational program, and Know-Want to Know-Learned (KWL). The results showed that bibliotherapy in Turkish language education could encourage students to read more while positively contributing to changing their attitudes toward reading. Likewise, students' expressions to convey their feelings and thoughts, especially in post-reading activities, revealed the effectiveness of bibliotherapy practice. Nonetheless, educational designs prepared based on previous bibliotherapy studies were observed to limit student activity differently in different cases potentially. Consequently, we suggest that high student motivation to participate in the activities is of paramount importance and likely to affect outcomes, and activities making them feel uncomfortable or under pressure should be avoided. As a result, the activities in the educational program designs should be planned considering individual differences to prevent the undesired outcomes that may arise during the implementation process. Finally, we suggest that alternative activities should be included in the instructional design, and students should be guided to choose the activity they think is suitable for them.
Keywords
- Akgün, E. ve Karaman-Benli, G. (2019). Bibliotherapy with preschool children: A case study okul öncesi dönem çocuklarla bibliyoterapi: Bir uygulama örneği. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 11(1), 100-111 doi: 10.18863/pgy.392346.
- Al Darwish, S. (2015). Literacy and children’s literature: Evidence from actual classroom practice. Journal of Education and Training Studies, 3(1), 78-83. http://dx.doi.org/10.11114/jets.v3i1.591.
- Allen, J. R. et al. (2012). The power of story: The role of bibliotherapy for the library. Children & Libraries: The Journal of the Association for Library Service to Children, 10(1), 44-49.
- Bouley, T. M. and Godfrey, P. C. (2008). Reading outside the boundaries: Children’s literature as pedagogy for building empathy and understanding of social justice in the college classroom. The Journal of Effective Teaching, 8(1), 33-41.
- Cleveland, A. S. (2011). Bibliotherapy for all: using children's literature about loss and grieving to increase awareness, develop coping skills, and build community among elementary school students. Webster University, Missouri.
- Cornett, C. E. and Cornett, C. F. (1980). Bibliotherapy: The right book at the right time. Bloomington: Phi Delta Kappa Educational Foundation.
- Dursun, A. (2022). Bibliyoterapi konusunda Türkiye’de yayınlanan tezlerin çeşitli değişkenler ve terapötik kullanım açısından incelenmesi. Humanistic Perspective, 4(2), 373-390. doi: 10.47793/hp.1110803
- Flanagan, K. S., Hoek, K. K. V., Shelton, A., Kelly, S. L., Morrison, C. M. and Young, A. M. (2013). Coping with bullying: What answers does children’s literature provide? School Psychology International, 34(6), 691-706. doi: 10.1177/0143034313479691.
- Forgan, J. W. (2002). Using bibliotherapy to teach problem solving. Intervention in School and Clinic, 38(2), 75-82.
- Forgan, J. W. (2003). Teaching problem solving through children’s literature. USA: Greenwood Publishing Group, Connecticut.
- Göknil, C. (2019). Ormandaki arkadaş. İstanbul: Can Sanat Yayınları.
- Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Huck, S. W. (2012). Reading statistics and research (6th Ed.). Boston, MA: Pearson Allyn & Bacon.
- İlter, B. (2015). Bı̇blı̇yoterapı̇ teknı̇ğı̇nı̇n üstün yeteneklı̇ çocukların mükemmelı̇yetçı̇lı ̇k düzeylerı̇ne etkı̇sı̇. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fatı̇h Sultan Mehmet Vakıf U ̈nı̇versı̇tesı̇ Sosyal Bı̇lı̇mler Enstı̇tüsü Psı̇kolojı̇ Anabı̇lı̇m Dalı, İstanbul.
- Justman, S. (2010). Bibliotherapy: Literature as exploration reconsidered. Acad. Quest., 23, 125-135.
- Karakaşlı, K. (2018). Uçan kız Volante. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
- Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
- Kurt, T. (2018). Bibliyoterapi yönteminin üstün zekâlı ve yetenekli çocukların empati düzeyine etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Leana-Taşcılar, M. (2017). Bibliyoterapi programının üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin öz saygı düzeylerine etkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(37), 73-96. doi: 10.31795/baunsobed.645183.
- Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma. S. Turan (Çev. Ed.), Ankara: Nobel.
- Mertens, D. M. (2010). Research and evaluation in education and psychology. USA: SAGE.
- Millî Eğitim Bakanlığı (2019). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar), Ankara. Erişim Adresi: https://mufredat.meb.gov.tr/Program Detay.aspx?PID=663.
- Ogle, D. M. (1986). K-W-L: A teaching model that develops active reading of expository text. Reading Teacher, 39(6), 564-570. https://doi.org/10.1598/RT.39.6.11.
- Özbek, Ö. Y. & Taneri, P. O. (2022). İlkokullar için akran zorbalığı önleme modülünün tanıtımı. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 5587. doi: 10.54558/jiss.995077
- Pallant, J. (2001). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS for Windows version 10. Buckingham: Open University Press.
- Pardeck, J. T. (2013). Using books in clinical social work practice a guide to bibliotherapy. New York: Routledge.
- Prater, M. A., Johnstun, M. L., Dyches, T. T. and Johnstun, M. R. (2006). Using children books as bibliotherapy for at-risk students: A guide for teachers. Preventing School Failure, 50(4), 5-10.
- Regan, K. and Page, P. (2008). “Character” building: Using literature to connect with youth. Reclaiming Children & Youth, 16(4), 37-43.
- Sakin, A. ve Yıldırım, M. (2022). Annelerinin bibliyoterapi uygulamasının 4-6 yaş çocukların öz-düzenleme becerisi üzerindeki etkisi. Temel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 44-59. doi: 10.55008/te-ad.1038335
- Sandor, M. K. (1991). Nursing Interventions for Adolescents in Single-Parent Families: A Problem-Solving Bibliotherapy Approach. (Doctor of Philosophy). The University of Texas at Austin.
- Wang, J. H., & Guthrie, T. J. (2004). Modeling the effect of intrinsic motivation, extrinsic motivation, amount of reading, and past reading achievement on text comprehension between U.S. and Chinese students. Reading Research Quarterly, 39, 2, 162-186.
- Wigfield, A., & Guthrie, J. T. (1997). Relations of children’s motivation for reading to the amount and breadth of their reading. Journal of Educational Psychology, 89, 420–
- Yalçınkaya, F. N. ve Yücel, S. (2022). Bibliyoterapi temelli grupla psikolojik danışma uygulamasının psikolojik danışman adaylarının farklılıklara saygı düzeylerine etkisinin incelenmesi. International Journal of Current Approaches in Language, Education and Social Sciences, 4(1), 54-69.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yıldız, M. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Yılmaz, E. B. (2002). Bibliyoterapinin aileleriyle çatışma içinde olan gençlerin çatışma düzeylerine etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı, Ankara.
