YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE VE ALMANCA ÖĞRETİMİ TEMEL DÜZEY DERS KİTAPLARINDA DİNLEME ETKİNLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI: YEDİ İKLİM VE MENSCHEN ÖRNEĞİ
Author :
Abstract
Yabancı dil öğretiminde dinleme, okuma, konuşma ve yazma olmak üzere dört temel dil becerisinin kazandırılması hedeflenmektedir. Bunlardan biri olan dinleme, iletişimsel dilin temel parçası olmasına rağmen diğer dil becerilerine kıyasla ihmal edilen ve üzerine en az çalışma yapılan beceri alanıdır. Bu çalışmada, yabancı dil öğretiminde temel kaynak olarak kullanılan ders kitaplarında dinleme becerisinin nasıl kazandırıldığının ortaya konması amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmıştır. Çalışma kapsamında, yabancı dil olarak Türkçenin ve Almancanın öğretilmesinde kullanılan Yedi İklim ve Menschen öğretim setlerinin temel düzey (A1-A2) ders kitaplarındaki dinleme etkinlikleri karşılaştırmalı olarak incelenmiş; dinleme eğitiminin nasıl gerçekleştirildiği ve Diller için Avrupa Ortak Başvuru Metni’ne uygunluğu değerlendirilmiştir. Bu amaç doğrultusunda, dinlemeyle ilişkili olduğu belirlenen toplam 542 tane etkinlik incelenmiştir. Bunlardan 101 tanesi Yedi İklim; 441 tanesi Menschen kitaplarında yer almaktadır. Bu kitaplarda dinlemenin, önemli ve öncelikli bir beceri alanı olarak öğrencilere kazandırılmaya çalışıldığı belirlenmiştir. Her iki kitap setinde yer alan dinleme etkinliklerinin farklı düzeylerde olmakla birlikte AOBM’ye uygunluk gösterdiği tespit edilmiştir. Yine her iki kitap setinde de dinleme becerisinin, diğer beceri alanlarıyla farklı derecelerde entegre edildiği kaydedilmiştir. Öte yandan, Menschen kitaplarında yer alan dinleme etkinliklerinin; sayı, çeşitlilik, farklı dinleme aşamalarına uygunluk açısından Yedi İklim’e göre daha başarılı olduğu saptanmıştır. Yedi İklim kitaplarında, dinleme etkinliklerinin sayıca daha az olduğu, birbiriyle benzer etkinlik türlerinin öne çıktığı ve dinleme öncesi aşamanın ihmal edildiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak, Menschen kitaplarındaki dinleme etkinliklerinin nitelik, nicelik, beceri alanlarının entegrasyonu ve uluslararası kriterlere uygunluk açısından daha başarılı bir profil çizdiği belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda, kitaplarda yer alan dinleme etkinlikleriyle ilgili belirlenen eksiklikler, olumlu/olumsuz yönler ve geliştirilebilir özellikler ortaya konmuştur. Bununla birlikte mevcut eksikliklerin yer yer küçük revizyonlarla giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda çeşitli önerilerde bulunulmuştur.
Keywords
Abstract
In foreign language education, it is aimed at developing four basic skills that are listening, reading, speaking and writing. Although listening is a fundamental part of communicative language teaching, it is often neglected. Indeed it is studied the least compared to other language skills. This study aims to reveal how listening skills are taught in the coursebooks used as the primary source in foreign language education. The study uses document analysis, one of the qualitative research methods. Within the scope of the study, the listening activities are examined comparatively in basic level (A1-A2) coursebooks of “Yedi Iklim” and “Menschen”, used for teaching Turkish and German as foreign languages. The study also evaluates how the listening practice was carried out and its compliance with the Common European Framework of Reference for Languages. For this purpose, a total of 542 activities related to listening were examined. 101 of them appear in Yedi Iklim, while 441 of them appear in Menschen books. Listening activities in both books sets comply with the CEFR, although at different levels. Yet, listening activities of Menschen books have been confirmed to be more successful than Yedi Iklim's in terms of number, variety, and convenience for different levels. It has been determined that the listening activities are fewer in number, similar activity types stand out, and the pre-listening stage is neglected in Yedi Iklim books. Consequently, the listening activities in Menschen books drew a more successful profile in terms of quality, quantity, and skill integration and compliance with international criteria. The study reveals the deficiencies, positive and negative aspects and features that can be developed further in the mentioned books. However, current deficiencies can be eliminated with some minor revisions. Various suggestions were made in line with the results obtained.
Keywords
- Ak, D. (2011). İkinci dil öğretim kaynaklarında yer alan anlama etkinliklerinin karşılaştırılması (Yeni Hitit ve New Headway örneklemi) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
- Burley-Allen, M. (1995). Listening: The forgotten skill. New York: John Wiley&Sons.
- Council of Europe. (2001). Common European framework of references for languages: Learning, teaching, assessment (CEFR). Strasbourg: Cambridge University Press.
- Council of Europe. (2020). Common European framework of reference for languages: Learning, teaching, assessment- Companion volume. Strasbourg: Council of Europe.
- Dilidüzgün, Ş. (2018). Dinleme eğitimi. M. Durmuş ve A. Okur (Ed.), Yabancılara Türkçe öğretimi el kitabı (ss. 259-276). Ankara: Grafiker Yayınları.
- Doğan, Y. (2014). Dinleme eğitimi: Kuram, uygulama, ölçme ve değerlendirme. A. Güzel ve H. Karatay (Ed.), Türkçe öğretimi el kitabı (ss. 151-180). Ankara: Pegem Akademi.
- Flowerdew, J. ve Miller, L. (2005). Second language listening: Theory and practice. (J. Richards, Ed.) New York: Cambridge University Press.
- Flowerdew, J. ve Miller, L. (2010). Listening in a second language. A. Wolvin (Ed.), Listening and human communication in the 21st Century (ss. 158-177). WileyBlackwell.
- Geçim, H. (2022).Yabancı dil olarak Türkçe eğitiminde kullanılan ders kitaplarındaki dinleme etkinliklerinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
- Goss, B. (1982). Listening as information processing. Communication Quarterly, 30(4), s. 304-307.
- Gün, M., Yalçın, Ç. ve Memiş, M. (2017). İki farklı dilin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan temel seviye ders kitaplarının dinleme etkinlikleri bakımından karşılaştırılması. International Journal of Language Academy, 5(7), 387-403.
- Hueber Verlag. (tarih yok). Menschen für alle, die im Unterricht mehr bewegen möchten. Erişim Tarihi: 05.10.2021. https://www.hueber.de/menschen.
- Jalongo, M. R. (1995). Promoting active listening in the classroom. Childhood Education, 72(1), 13-18.
- Kalaycı, D., Durukan, E. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe ve İngilizce ders kitaplarının öğrenme alanları bakımından karşılaştırılması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(4), 2162-2177.
- Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
- Macháčková, E. (2009). Teaching listening (Yayımlanmamış Lisans Tezi). Masaryk University, Pedagogical Faculty, Brno.
- Morley, J. (2001). Aural comprehension instruction: Principles and practices. M. Celce- Murcia (Ed.), Teaching English as a second or foreign Language (ss. 66-85). Heinle&Heinle.
- Nunan, D. (1997). Approaches to teaching listening in the language classroom. Proceedings of the 1997 Korea TESOL Conference, (s. 1-10).
- Rost, M. (2013). Listening in language learning. New York: Routledge.
- Sallan Gül, S., Kahya Nizam, Ö. (2021). Sosyal Bilimlerde İçerik ve Söylem Analizi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 42, 181-198.
- Şahin, Ç. (2010). Verilerin Analizi. R.Y. Kıncal (Ed.), Bilimsel araştırma yöntemleri (ss. 181-217). Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Şevik, M. (2012). Şarkılarla çocukların dinleme becerilerinin geliştirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(1), 327-340.
- Tuzcu Eken, D. (2011). Yabancı dil olarak Türkçe ve İngilizce öğretiminde temel düzey dinleme-anlama etkinliklerinin karşılaştırılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Underwood, M. (1989). Teaching Listening. New York: Longman.
- Vandergrift, L. ve Goh, C. (2012). Teaching and learning second language listening: Metacognition in action. New York: Routledge.
- Wilson, J. (2008). How to teach listening. Essex: Pearson Longman.
- Wolff, F., Marsnik, N., Tacey, W. ve Nichols, R. (1983). Perceptive listening. New York: Holt, Rinehart, and Winston.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yunus Emre Enstitüsü. (tarih yok). Yedi İklim Türkçe A1 ders kitabı. Erişim Tarihi: 05.10.2021. https://www.yee.org.tr/tr/yayin/yedi-iklim-turkce-a1-ders-kitabi.
