Author :
Abstract
Türk dilinin ilk yazılı ürünleriyle karşılaştığımız dönemi Eski Türkçe dönemidir. Eski Türkçe dönemini Göktürk Türkçesi ile Eski Uygur Türkçesi oluşturmaktadır. Bazı araştırmacılar, genellikle Orta Türkçe dönemi içerisinde değerlendirilen Karahanlı Türkçesini de Eski Türkçe dönemi içerisinde ele almışlardır. Eski Türkçe döneminin ikinci dönemini oluşturan Eski Uygur Türkçesi metinleri başlıca dört ana başlık altında ele alınmaktadır. Bunlar; 1. Manici çevrede yazılanlar, 2. Burkancı çevrede yazılanlar, 3. Hristiyan çevrede yazılanlar, 4. Müslüman çevrede yazılanlar şeklinde ifade edilebilir. Burkancı çevrede yazılan Uygurca metinler kendi arasında, vinayalar, sudurlar, çatikler ve abidarmalar alt başlıklarında değerlendirilmektedir. Bunlardan Buda’nın hayatını işleyen çatikler, uzun masallar olarak bilinir. Çatikler, sudurlar içinde yer alsalar da genellikle müstakil kitaplar hâlinde de kaleme alınmışlardır. Söz konusu çatiklerden en çok tanınanlardan birisi Prens Kalyanamkara ve Papamkara Hikâyesi olarak da bilinen Edgü Ögli Tigin İle Ayıg Ögli Tigin (İyi Düşünceli Şehzade İle Kötü Düşünceli Şehzade)’dir. Bu çalışmada söz konusu eser değerler eğitimi açısından ele alınmıştır. İnceleme kısmında, İnsan Onurunda Kabul Gören Değerler ve İnsan Onurunda Kabul Görmeyen Değerler olmak üzere iki ana başlık kullanılmıştır. Bu başlıklar altında ise detaylı alt başlıklar, bahsi geçen eserden örnekler verilerek izah edilmiştir. Örneklerin öncelikle orijinal harfli şekliyle başta gösterip altında günümüz Türkiye Türkçesine aktarımı yapılmıştır. Hikâye, bu yöntemler kapsamında değerler eğitimi açısından incelenmiştir.
Keywords
Abstract
The Old Turkish period is the one in which we encounter the first written products of the Turkish language. Göktürk Turkish and Old Uyghur Turkish constitute the Old Turkish period. Some researchers have also considered Karakhanid Turkish, which is generally considered within the Middle and Old Turkish periods. Old Uyghur Turkish texts, which constitute the second period of the Old Turkish period, are mainly handled under four main headings. These are; 1. those written in the Manichean environment, 2. those written in the Burkanist environment, 3. those written in the Christian environment. 4. It can be expressed as those written in the Muslim environment. Uighur texts written in the Burkanist environment are evaluated under the subheadings of vinayas, sudurs, chatiks and abidarmas. Among these, chatiks, which deal with the life of Buddha, are known as long tales. Although chatiks are included in sudurs, they are usually written as independent books. One of the most well-known of these chatiks is Edgü Ögli Tigin ile Ayıg Ögli Tigin (Good-minded Prince and Bad-minded Prince), also known as Prince Kalyanamkara and Papamkara Story. In this study, the work in question is analyzed regarding values education. The review used two main headings: Values Accepted in Human Dignity and Not Accepted in Human Dignity. Under these headings, detailed subheadings are explained by giving examples from the aforementioned work. The examples are first shown in their original lettered form at the beginning and then transferred to today's Turkey Turkish. The story was analyzed regarding values education within the scope of these methods.
