Author :
Abstract
Ütopya, mükemmel bir toplumu ya da kusursuz bir devleti ifade eden hayali bir kurgudur. Ütopik eğitim de elbette mükemmel toplumu oluşturmaya hizmet edeceği düşünülen mükemmel eğitim modelidir. Ütopyalar oluşturulurken içinde bulunulan toplumdaki bütün unsurlar en küçük ayrıntısına kadar ayrıştırılıp incelenir. Bu yöntemle sanatçılar toplumdaki sorunları tespit etme imkânı bulur. Ütopik bir eserde sanatçı, tespit ettiği sıkıntıları gidermek ve mükemmel topluma ulaşmak için yeni bir sistem inşa eder. Çalışmada Türk edebiyatındaki yedi ütopik eser aracılığıyla Türk edebiyatındaki ütopyalarda nasıl bir eğitim yapısı kurgulandığı araştırılmıştır. İncelenen eserler seçilirken eğitim meselesine en çok ağırlık verenler tercih edilmeye çalışılmıştır. Söz konusu eserlerin bazılarının yazarları eğitimcidir. Bunun doğal sonucu olarak kimi eserlerde eğitim meselesi ütopyanın merkezine oturtulmuştur. Bazı eserlerde ise eğitim meselesi ikincil düzeyde ele alınmış, istenen mükemmel topluma ulaşmak için kullanılan araçlardan biri olarak değerlendirilmiştir. İncelenen eserlerin kaleme alındıkları dönemin eğitim anlayışıyla ilgili pek çok bilgi verdiği tespit edilmiştir. Ayrıca, kendi dönemlerinin ideolojik, siyasi ve sosyal meseleleri de eserlerde kendisine yer bulur. Bu eserlerde sanatçılar, kendi eğitim yaklaşımlarını ve mükemmel eğitim sistemi hayallerini yansıtmışlardır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmıştır. Ahmet Ağaoğlu’nun “Serbest İnsanlar Ülkesi’nde (1930)", İsmail Hakkı Baltacıoğlu'nun "Rüyamdaki Okullar (1936)", Memduh Şevket Esendal'ın " Yurda Dönüş (1940)” Peyami Safa'nın "Yalnızız (1951)", Şevket Süreyya Aydemir’in "Toprak Uyanırsa: Ekmeksizköy Öğretmeninin Hatıraları (1963)", Gülten Dayıoğlu'nun "Işın Çağı Çocukları (1984)", Buket Uzuner'in "Balık İzlerinin Sesi (1992)" adlı eserler çalışmanın evrenini oluşturmuştur. Bu eserler yedi ana başlıkta incelenmiştir.
Keywords
Abstract
Utopia is an imaginary fiction that represents a perfect society or a perfect state. Utopian education is also a perfect education model that is thought to serve to create a perfect society. When creating utopias, all elements in society are separated and examined. In a utopian work, the artist builds a new system to eliminate the problems he/she has identified and to reach a perfect society. In this study, it was investigated how an educational structure was constructed in utopias in Turkish literature through seven utopian works in Turkish literature. The authors of some works in question were educators. As a natural result of this, the issue of education was placed at the center of the utopia in some works. In some works, the issue of education was addressed at a secondary level. The works examined reflected the ideological, political, and social issues of their time and the authors' approaches to education and their dreams of a perfect education system. The works titled “Serbey İnsan Ülkesi’nde (1930)” by Ahmet Ağaoğlu, “Rüyamdaki Okullar (1936)” by İsmail Hakkı Baltacıoğlu, “Yurda Dönüş (1940)” by Memduh Şevket Esendal, “Yalnızız (1951)” by Peyami Safa, “Toprak Uyanırsa: Memories of Ekmeksizköy Teacher (1963)” by Şevket Süreyya Aydemir, “Işın Çağı Çocukları (1984)” by Gülten Dayıoğlu, “Sound of Fish Traces (1992)” by Buket Uzuner constitute the universe of the study. These works are examined under seven main headings.
