TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ YAPAY ZEKÂYA YÖNELİK TUTUMLARI İLE YAPAY ZEKÂ OKURYAZARLIK DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ
Author :
Abstract
Bu araştırmada Türkçe öğretmeni adaylarının yapay zekâya yönelik tutumları ile yapay zekâ okuryazarlık düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Fırat Üniversitesi Türkçe Eğitimi Bölümü’nde öğrenim gören 186 Türkçe öğretmeni adayı araştırmanın çalışma grubunu oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak Schuman ve Rodway (2020) tarafından geliştirilen ve Kaya vd. (2022) tarafından Türkçeye uyarlanan “Yapay Zekâya Yönelik Genel Tutum Ölçeği” ile Wang vd. (2023) tarafından geliştirilen Polatgil ve Güler (2023) tarafından Türkçeye uyarlanan “Yapay Zekâ Okuryazarlık Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizi aşamasında katılımcıların yapay zekâya yönelik tutumları ve yapay zekâ okuryazarlık düzeyi algılarını belirlemek için aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri hesaplanmıştır. İki ölçek arasındaki ilişkileri belirlemek için de korelasyon ve regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Ayrıca cinsiyet ve sınıf düzeyi değişkenlerinin ölçeklerde farklılık yaratıp yaratmadığını belirlemek için de bağımsız gruplar t testi ve tek yönlü varyans analizi yapılmıştır. İncelemeler sonucunda Türkçe öğretmeni adaylarının yapay zekâya yönelik tutumları ve yapay zekâ okuryazarlıklarının “katılıyorum” düzeyinde olduğu belirlenmiştir. Ancak yapay zekâya yönelik tutum ve yapay zekâ okuryazarlık düzeyine ilişkin algıların cinsiyet ve sınıf düzeyi değişkenlerine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte Türkçe öğretmeni adaylarının yapay zekâya yönelik pozitif tutumları ile yapay zekâ okuryazarlık düzeyleri arasında pozitif yönde düşük düzeyli, negatif tutum ile yapay zekâ okuryazarlık düzeyleri arasında ise negatif yönlü düşük düzeyli anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Pozitif ve negatif tutumların da yapay zekâ okuryazarlık düzeyini anlamlı bir şekilde yordadığı saptanmıştır.
Keywords
Abstract
This study investigates the relationship between Turkish teacher candidates’ attitudes towards artificial intelligence and their levels of artificial intelligence literacy. The study was designed using a correlational survey model. The study group consisted of 186 Turkish teacher candidates studying in the Department of Turkish Education at Fırat University. The “General Attitude Scale Towards Artificial Intelligence,” developed by Schuman and Rodway (2020) and adapted into Turkish by Kaya et al. (2022), and the “Artificial Intelligence Literacy Scale,” developed by Wang et al. (2023) and adapted into Turkish by Polatgil and Güler (2023), were employed as data collection tools. During the data analysis phase, arithmetic means and standard deviations were calculated to determine participants’ attitudes towards artificial intelligence and their perceived levels of artificial intelligence literacy. Correlation and regression analyses were conducted to examine the relationships between the two scales. In addition, an independent samples t-test and one-way analysis of variance were used to determine whether gender and year of study led to significant differences in scale scores. The findings revealed that Turkish teacher candidates reported attitudes towards artificial intelligence and artificial intelligence literacy at the “agree” level, with mean scores close to the upper end of the scales. However, attitudes towards artificial intelligence and levels of artificial intelligence literacy did not differ significantly according to gender or year of study. The results further indicated a low-level positive relationship between positive attitudes towards artificial intelligence and levels of artificial intelligence literacy, and a low-level negative relationship between negative attitudes and levels of artificial intelligence literacy. Finally, both positive and negative attitude dimensions were found to significantly predict levels of artificial intelligence literacy.
