TÜRKİYE'DE KÜLTÜR VE İDEOLOJİ DİKOTOMİSİNİN DİL ÜZERİNDEKİ YANSIMALARI GAZETE BULMACALARINDAKİ İDEOLOJİ ÜRETİMİNİN ANALİZİ
Author:
Abstract
Türkiye iki kutuplu bir toplum profili çizmektedir: Muhafazakarlar ve modernler. İki kutup arasındaki kültürel farklılık yaklaşık bin yıldan fazla bir tarihsel süreçte kurulmuştur. Türk toplumundaki kültürel-ideolojik ikilemin tarihsel iki kırılma noktası bulunmaktadır. Bunlardan ilki, 8. yüzyılda başlayan ve 14. yüzyılda tamamlanan İslamiyete geçiş sürecidir. İkincisi ise 17. yüzyılda Osmanlı’da başlayan ve günümüzde hala etkisini sürdüren Batı hayranlığıdır. Söz konusu iki süreç, Türk kültürünün gündelik yaşamını değiştirmekle kalmamış, dilini de etkilemiştir. Türkçe gösterge/kelime kapasitesi olarakbelirgin bir biçimde hem Doğu-İslami birideolojiyi hem de Batı-Modern bir ideolojiyi içerir hal almıştır. Bu durum, konuşma dilinden yazı diline, bilim dilinden medya diline kadar birçok ortamda hissedilir olmuştur. Durum, medyanın eğlence içeriklerinde dahi kendisini göstermektedir.Çalışmamız, günümüz Tükiye’sindeki kültürel-ideolojik bölünmeyi, Türkiye’de günlük olarak yayınlanan 5 gazetenin (Cumhuriyet, Hürriyet, Milliyet, Yeni Akit ve Zaman) bulmacaları üzerinden analiz etmiştir. Medyanın birçok içeriğinin ideolojik olduğu bilinmektedir. Fakat bu bölünmenin bulmacalar aracılığıyla dilsel düzeyde gerçekleştirildiği bilinmemekte ve konuya ilişkin bir çalışma bulunmamaktadır. Çalışmamızda bir bütünlük oluşturabilmek, anlaşılırlık sağlayabilmek amacıyla öncelikle ideoloji kavramı açıklanmıştır. İdeolojinin dil aracılığıyla nasıl işlendiği kuramsal olarak betimlenmiştir. Ardından Türkiye’deki kültürel/ideolojik bölünmenin tarihsel süreci irdelenmiş ve bu bölünmenin Türkçeye yansıması üzerinde durulmuştur. Çalışma, medyanın bir parçası olan bulmacaların dilini analiz ettiği için, eğlence-ideoloji-medya ilişkisi genel hatlarıyla betimlenmiş, gazetelerin bulmacayla neyi hedeflediği üzerinde kısaca durulmuştur. Çalışmanın analiz kısmında yukarıda sıralanan 5 gazetenin 10’ar günlük bulmacaları etimolojik olarak analize tabi tutulmuştur. Bulmacalarda aranan kelimelerin etimolojik kökeni ile gazetelerin yayın politikaları arasında bir paralellik olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
Turkey is a polarized society consisting of modern people and conservatives. And cultural differences in this polarized society are actually a consequence of a long historical process. The dichotomy of culture and ideology in Turkish society has two significant breaking points. The first is the transition process of Turkish society to Islam between the 8th century and the 14th century whereas the second is related to the concept of Westernization, the influences of which are still observable although it started in the 17th century. These two occasions not only changed the lifestyle of Turkish society but also influenced the use of Turkish. In terms of word capacity, Turkish language therefore contains both Oriental/Islamic ideology and Western/Modern ideology within itself. And this impact is considerably recognizable from spoken language to written language and from scientific language to media language. Media entertainment contents also reveal this interaction. The objective of this study is to analyze the cultural and ideological polarization in Turkey through investigating the contents of crosswords in five daily newspapers which are, respectively, Cumhuriyet, Hürriyet, Milliyet, Yeni Akit and Zaman. Media usually has an ideological content; however the fact that ideological and cultural polarization can also be explored at linguistic levels by means of crosswords has not been studied before. In this respect, firstly clarifying the concept of ideology in order to theoretically reveal how ideology is reinforced through language, this study basically focuses on the historical process of the cultural and ideological polarization and its reflections on Turkish language. This study linguistically analyzing the crosswords has also discussed the relationship among entertainment, ideology and media. Ten crosswords from each newspaper have etymologically been analyzed, and it has been found out that there are similarities between the words in the crosswords and the publication policies of the newspapers.