Author:
Abstract
İnsanların günlük hayatta kullandığı dil bir canlı gibi değişim göstermektedir. Bu husus, edebiyat söz konusu olduğunda daha belirgin bir hâl alır. Edebiyatın içeriği, beslendiği kaynaklar ve toplumu hangi açılardan beslediği zaman içerisinde farklılaşır. Divan edebiyatına bakıldığında dinî muhtevaya sahip birçok tür görülebildiği gibi onunla doğrudan ilgili olmayan türlerde ve birçok farklı nazım şeklinde yine bu etki görülmektedir. Çoğu zaman lirik duyguların ifadesi olan şiir ve dolayısıyla bu şiirlerin toplandığı divanlar da bu etkiden azade değildir. Divan şairi Kur'ân'la sıkı bir ilişki içinde olmuş ve bunu şiirine yansıtmıştır. Lafzî veya manevî ayet iktibaslarının yanı sıra Kur'ân'ın konularının, kavramlarının, esmâ-i hüsnânın, peygamber ve sure isimlerinin hatta Kur'ân'ın kendi isminin çokça geçtiği ve adeta divan şairinin zihinsel kodlarının ayetlerle oluştuğu görülmektedir. Bu çalışmada Kur'ân'ın klasik Türk şiir diline yansıması veya ona kaynaklık etmesi şeklinde ifade edebileceğimiz konu ele alınmış, Bâkî Divanı bu nazarla tetkik edilmiş ve ilgili beyitler gözler önüne serilmiştir. Kur'ân'ın şiirde kullanım durumu elbette şairden şaire farklılık göstermektedir. Bununla beraber Kur'ân'ın etkisi aşağı yukarı her şairde karşımıza çıkmakta ve dolayısıyla etkileşimin boyutları hakkında bir fikir vermektedir.
Keywords
Abstract
The language people use in daily life changes like a living thing. This topic becomes more prominent when it comes to literature. The content of literature, the sources it feeds on and the aspects it feeds the society vary over time. When we look at Divan literature, many genres with religious content can be seen, as well as in genres not directly related to it and in many different poems. Poetry, which is often the expression of lyrical feelings, and therefore the divans where these poems are collected, are also not free from this effect. Divan poet had a close relationship with the Qur'an and reflected this in his poetry. In addition to the literary or spiritual verse quotations, it is seen that the subjects and concepts of the Qur'an, the names of the prophet and surah, and even the Qur'an's own name are mentioned a lot and the mental codes of the divan poet are formed with verses. In this study, the issue that can be expressed as the reflection of the Qur'an in the classical Turkish poetry language or its reference to it is discussed, the Bâkî Divan was examined with this view and related couplets were revealed. The usage of the Qur'an in poetry of course differs from poet to poet. However, the influence of the Qur'an appears in almost every poet and thus gives an idea about the dimensions of the interaction.