YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRETİM SETLERİNDEKİ VİDEO ETKİNLİKLERİN REDDETME STRATEJİLERİ AÇISINDAN GÖRÜNÜMÜ
Author:
Abstract
Yabancı/ikinci dil öğretiminde dilin iç yapısal özelliklerinden ve dilin kullanımından kaynaklı sorunlarla karşılaşılabilmektedir. Öğretim sürecinde, genellikle dilbilimsel yeterliklere ve buna bağlı olarak dilin iç yapısal özelliklerine odaklanılır. Dilin kullanım boyutu ise toplumdilbilimsel yeterlikler çerçevesinde pragmatik anlamda dilin uygulamaya dönüştürülmesi ve farklı iletişimsel bağlamlarda kullanılmasıyla ilgilidir. Çalışmanın da merkezinde yer alan dilin kullanım boyutunda; hedef dilde söylem üretme ve söylem süreçlerini yönetmeyle ilgili bilgi, becerilerin kazandırılması iletişimin sağlıklı şekilde yürütülüp sonlandırılabilmesi için önem arz etmektedir. Odlin (1989, s. 48) yabancı dil öğrenicileri için hedef dildeki dilbilgisel (sözdizim veya telaffuz gibi) hatalara kıyasla, konuşma normlarını ihlal eden durumların daha endişe verici olabileceğine dikkat çeker. Bu bağlamda söylem pratiklerinin toplumsal ve kültürel uzlaşımlara dayalı biçimlendiği söylenebilir. Söylem pratikleri, hedef dildeki iç yapısal özellikleri, dilin iletişim ve kullanım boyutundaki işlevleriyle bütünleştiren edimbilimsel ve toplumdilbilimsel becerileri kapsar.
Hedef dilin konuşulduğu ortamlarda dil bariyeri nedeniyle sınırlı sosyalleşme yaşayan öğreniciler, edimbilimsel yeterlikler doğrultusunda dili kullanmada ve sosyalleşmede bazı zorluklar yaşamaktadırlar. Bu bağlamda zorlanılan konulardan biri de yüksek iletişim becerisi gerektiren hedef dilde ret ifadelerini kullanma ve alımlamadır. Sosyal bir aktör olarak hedef dilin konuşulduğu topluma dâhil olması beklenen öğreniciden, diğer pek çok söz eylemde olduğu gibi reddetme ifadelerini kullanma ve alımlamada da belirli yeterliklere sahip olması beklenmektedir.
Çalışmada Beebe’in Semantik Açıdan Reddetme Stratejileri Tasnifi merkeze alınarak Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan Zenginleştirilmiş Etkileşimli Kişiselleştirilmiş Yeni İstanbul Uluslararası Öğrenciler İçin Türkçe Ders Kitabı (A1-A2-B1-B2-C1) materyalindeki video etkinliklerde yer alan reddetme söz eylemleri betimlenmeye çalışılmıştır. Çalışma nitel araştırma olarak tasarlanmıştır. Verilerin toplanmasında doküman incelemesi, verilerin analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır.
İncelenen öğretim setlerinde reddetme stratejisi kullanımlarının video etkinliklere homojen dağılım göstermediği tespit edilmiştir. Bu açıdan dil seviyelerine göre reddetme stratejisi kullanımında anlamlı bir farklılaşmadan söz edilememektedir. Video etkinliklerin görsel-işitsel girdi barındırması ve dil öğretimi açısından ilgi çekici materyaller olması nedeniyle pragmatik yeterliliklerin örneklendirilmesinde daha verimli kullanılabileceği sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
In foreign/second language teaching, problems arising from the internal structural features of the language and the use of the language may be encountered. In the teaching process, the focus is usually on linguistic competences and, accordingly, on the internal structural features of the language. The use of language is related to the pragmatic transformation of language into practice within the framework of sociolinguistic competences and its use in different communicative contexts. In the use of language, which is also at the center of the study; Gaining the knowledge and skills related to producing discourse in the target language and managing the discourse processes is important for the communication to be carried out and terminated in a healthy way. Odlin (1989, p. 48) points out that situations that violate speech norms can be more worrying for foreign language learners than grammatical (such as syntax or pronunciation) errors in the target language. In this context, it can be said that discourse practices are shaped based on social and cultural conventions. Discourse practices include pragmatic and sociolinguistic skills that integrate the internal structural features of the target language with the functions of the language in the dimension of communication and usage.
Learners, who experience limited socialization due to language barrier in environments where the target language is spoken, have some difficulties in using language and socializing in line with pragmatic competencies. In this context, one of the difficult issues is using and receiving refusal expressions in the target language, which requires high communication skills. As a social actor, the learner, who is expected to be included in the society where the target language is spoken, is expected to have certain competencies in using and receiving refusal expressions, as in many other speech acts,.
In the study, by taking Beebe's Classification of Refusal Strategies in terms of Semantics into the center, it has been tried to describe the speech acts, of refusal in the video activities in the material of the Enriched Interactive Personalized New Istanbul Turkish Textbook for International Students (A1-A2-B1-B2-C1) used in teaching Turkish as a foreign language. The study was designed as a qualitative research. Document analysis was used to collect data and content analysis was used for data analysis.
It was determined that the use of the refusal strategy in the examined instruction sets did not show a homogeneous distribution to the video activities. In this respect, there is no significant difference in the use of refusal strategy according to language levels. It has been concluded that video activities can be used more efficiently in exemplifying pragmatic competences because they contain audio-visual input and are interesting materials in terms of language teaching.