Author :
Abstract
Halk hikâyelerinde kahraman bir bunalım döneminin ardından rüya görüp, bade içerek yeni bir şahsiyet kazanır ve bu rüyada kahraman karşılaşma ya da resmini görme yoluyla bir kıza âşık olarak onu aramaya koyulur. Sevgiliyi bulduktan sonra çeşitli nedenlerle ayrı düşülür ve kahraman sevgilisi uğrunda pek çok mücadeleye girişir. Nihayetinde ya kendisi kemale ermiş bir âşık olur ya da anlatının sonu ölüm ile biter. Modern romanlarda ise kahramanın resmini gördüğü/elde ettiği/yaptığı/çektiği sevgiliye âşık olması, onun uğrunda mücadele etmesi, bu kahramanın resmini gördüğü sevgiliye ulaşmaya çalışması ve nihayetinde aşkın ya ölümle ya da kavuşma ile neticelenmesi motiflerinin aynı düzende tekrarlandığı eserlere rastlanır. Geleneksel kalıplardan beslenen bu romanların kahramanı, ya öncesinde şımarık, hayatın ciddiyetinden uzak, diğer insanların acılarını tanımayan zengin bir ev oğludur ve aslında güzelliğini zamanla fark edip kendisini bütünüyle değiştirecek fakir kız ile aşkı keşfettikten sonra değişim geçirir; ya da hayatın içerisinde tutunamayan, çoğu zaman fiziksel bakımdan kusurlu, sefil ve idealsiz bir kişi iken resmine âşık olduğu sevgili uğrunda gerçek hayata uygun mücadele eden ve kent hayatının tesadüflerini iyi yorumlayabilen, nihayetinde sevgiliye açılma yoluyla insanlaşmada ilerlemeyi hedefleyen idsel aylak; ya da zengin babanın mirasyedi oğlu olarak gurbete çıkan ve ruhundaki tekinsiz, karanlık, yabani tarafları kültür, sanat ve kitaplar ile doldurmaya çalışan bir modern yalnızken, sevgilinin resmini görüp onunla bir karakter değişimi yaşamaya çalışan ancak cesaretsiz ve güvensiz yapısıyla aşkından vazgeçerek hayatını kösnüllüğe bağlayıp nihayetinde ölüme ulaşan bir dram çizer. Bu anlamda modern romanda geleneksel unsurların değişim ve dönüşümünü bulma noktasında, resme aşık olma motifi, önemli bir örnek teşkil eder.
Keywords
Abstract
Folk tales of heroes dreamed after a crisis period, he gained a new personality and drinking bade or encounter hero sets out to look for him in this dream by seeing a picture of a girl in love. After many arduous struggle itself is a love that his or perfected or narrative, resulting in the death of the lovers. In the modern novel had seen a picture of the hero / image obtained / portrait of his / photograph taken by being in love with lover, to fight in his sake, this hero to reach the lover sees the image, and the last in love or death or to result in restoring motifs found in his works repeated in the same order. The novel of this different from the traditional mold, the progress of the case, constructions and type of official hero or vary the point of reaching love and narrative adapted with a realistic framework for urban life. In this sense, the point of finding the change and transformation of traditional elements in the modern novel, is in love with painting motif constitutes an important example.
Keywords
- Ahmet Mithat Efendi. (2000). Hasan Mellâh ya da Sır İçinde Esrar, Ankara: TDK.
- Ahmet Mithat Efendi. (2000). Hasan Mellâh ya da Sır İçinde Esrar, Ankara: TDK. Alangu, T. (1959). Cumhuriyet’ten sonra hikâye ve roman, C.1, İstanbul.
- Alpaslan, G. G. (2002). XIX. Yüzyıl anlatılarında sözlü kültür etkileri, Ankara: KB.Artun, E. (2001). Âşıklık geleneği ve âşık edebiyatı, Ankara: Akçağ Yayınları.
- 4 Bunun için bk. Stith Thompson, Motif-İndex of Folk Literature, İndiana University Press, İndiana, 1955.
- Başgöz, İ. (1986). “Türk halk hikâyelerinde düş motifi”, Folklor Yazıları, İstanbul: Adam Yayıncılık.
- Behramoğlu, A. (2004). “Kürk Mantolu Madonna’ ve ‘Halkalı Köle”, Sabahattin Ali, Bütün Romanları, İstanbul: YKY.
- Bezirci, A. (1992). Sabahattin Ali, İstanbul: Çınar Yayıncılık.
- Boratav, P. N. (2002). Halk hikâyeleri ve halk hikâyeciliği, İstanbul: TETTV. Boratav, P. N. (1984). Köroğlu Destanı, İstanbul: Adam Yayıncılık.
- Boratav, P. N. (1982). Folklor ve edebiyat 1, İstanbul: Adam Yayıncılık.
- Dino, G. (1954). Tanzimattan sonra edebiyatta gerçekçiliğe doğru, Ankara: AÜ Yayınları. Duymaz, R. (1999). Muhayyelât üzerinde bir inceleme, İstanbul: Arma Yayınları.
- Elçin, Ş. (2000). Halk edebiyatına giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Enginün, İ. (2006). Yeni Türk Edebiyatı (Tanzimat’tan Cumhuriyet’e), İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Evin, A. Ö. (2004). Türk romanının kökenleri ve gelişimi, İstanbul: Agora Kitaplığı.
- Frye, N. (1976). The secular scripture, Cambridge Massachusetts: Harvard University Press.
- Gökçek, F. (2012). Küllerinden doğan Anka, İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Günay, U. (1999). Türkiye’de âşık tarzı rüya motifi, Ankara: Akçağ Yayınları.
- İlhan, N. (2012). “Yabancılaşma olgusu ve Kürk Mantolu Madonna romanı”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 5, S. 20.
- Kekeç, N. (2011). “Sözlü edebiyattan Tanzimat romanına giderken ‘Anlatı’, ‘Anlatıcı’ ve‘Aşk Olgusu’nun Dönüşümü”, Millî Folklor, 2011, Yıl 23, Sayı 92, s. 27-33. Ankara
- Korkmaz, R. (1991). Sabahattin Ali insan ve eser, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ
- Moran, B. (2002). Türk romanına eleştirel bir bakış 1, İstanbul: İletişim Yayınları. Ong, W. J. (2003). Sözlü ve yazılı kültür, İstanbul: Metis Yayınları.
- Özkırımlı, A. (2004). “Kürk mantolu madonna üzerine”, Sabahattin Ali, Bütün Romanları, İstanbul: YKY.
- Özön, M. N. (1985). Türkçede roman, İstanbul: İletişim Yayınları.Parla, J. (2004). Babalar ve oğullar, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Perin, C. (1946). Tanzimat Edebiyatında Fransız tesiri, İstanbul: Devlet Kitapları. Sabahattin Ali, (2004). Bütün romanları, İstanbul: YKY.
- Samipaşazade Sezai, (2004), İstanbul: Klas Yayıncılık.
- Sönmez, S. (2009). A’dan Z’ye Sabahattin Ali, İstanbul: YKY.
- Spish, O. (1941). Türk Halk Kitapları, (Çev.: Behçet Gönül), İstanbul: Tevfik Fikret, (2000). Dil ve edebiyat yazıları, Ankara: TDK.
- Thompson, S. (1955). Motif-İndex of folk literature, Indiana: İndiana University Press. Yaman, H. (2008). Fotoğraftaki kadın, İstanbul: Doğan Kitap.
