Author :
Abstract
Türkçe derslerinde öğrencilerin anlama ve anlatma becerilerini geliştirmek, onlara temel becerileri kazandırmak ve ana dilinin inceliklerini ve zenginliklerini göstermek büyük ölçüde metinler aracılığıyla gerçekleştirilmektedir. Ders kitaplarına metin önerisinde bulunmaya yönelik çalışmalar, köklü bir edebî geçmişe sahip Türk edebiyatının seçkin örneklerinden Türkçe dersinde faydalanmaya imkân sağlayacaktır. Bu düşünceden hareketle bu çalışmada Orhan Veli’nin kaleme aldığı manzum Nasrettin Hoca fıkraları arasından seçilen beş metin, ortaokul Türkçe ders kitaplarında kullanılabilirlik açısından doküman analizi ile incelenmiştir. Seçilen beş manzum fıkra; tema-konu, okuma, konuşma ve yazma öğrenme alanları ve bu alanların kazanımları, dil bilgisi konuları, söz varlığını zenginleştirme ve sınıf seviyesi bakımından değerlendirilmiş; böylelikle bu metinlerin Türkçe ders kitapları için kaynak metin olarak nasıl kullanılabileceği ortaya konmaya çalışılmıştır. İncelenen fıkraların Millî Kültür temasındaki “Türk Büyükleri” ve Duygular temasındaki “Mizah” alt temalarında kullanılabileceği, okuma, konuşma ve yazma becerilerini ve onlara ait kazanımları gerçekleştirilmeye katkı sağlayacağı, söz varlığını geliştirebilecek nitelikte olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca bu metinlerin “kelime yapıları, yapım ve çekim ekleri, kelime türleri, fiil çekimleri, fiillerde anlam ve zaman kayması, ek fiil, birleşik zamanlı fiil çekimleri, fiil çatıları, fiilimsiler, isim ve sıfat tamlamaları, cümlenin ögeleri, yüklemin türüne ve yerine göre cümleler, yapıları ve anlamları bakımından cümleler” konularını kavratmak için kullanılabilecekleri belirlenmiştir.Sonuç olarak Orhan Veli’nin manzum olarak kaleme aldığı ve bu çalışma kapsamında incelenen beş Nasrettin Hoca fıkrası, ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer verilebilecek metinlerdir. Bu metinler hem kısa ve özlü yapıları, mizahi yönleri, söz varlığı unsurları ile Türkçe dersinin hedeflerini gerçekleştirmede hem de kültürün yeni nesillere aktarımını sağlamada etkili ve verimli olarak kullanılabilirler.
Keywords
Abstract
In teaching Turkish, the jokes of Nasreddin Hodja which have been compiled and put down on paper can be used, besides it is possible to benefit from their form which is poetic and written by a poet apart from their usual form.In this research, the five texts texts entitled which were selected among Nasreddin Hodja’s jokes written in verse form by Orhan Veli, were evaluated in terms of their usability in Turkish course books of secondary school. Considering this opinion, the purpose of this research is to reveal how to use Nasreddin Hodja jokes written in verse form by Orhan Veli as source texts for Turkish lessons in terms theme-subject matter, language skills, grammar, and basic skills. Jokes written in verse were evaluated in terms of theme-subject matter, learning domains of reading, speaking and writing and attainments of these domains, grammar topics, vocabulary enrichment and class level, and how these texts might be used as source texts for Turkish course books was tried to be revealed. It has been determined that the examined jokes contribute to accomplishing reading, speaking and writing skills and the achievements related to these skills, might develop vocabulary and comprehension of various grammar topics. Consequently, it is possible to use these texts in an effective and productive way in both accomplishing the objectives of Turkish lesson by the help of their short, pure structures, humorous aspects, vocabulary and transferring our culture to next generations.
Keywords
- Aça, M.(2004). “Kaynaklar”, Türk halk edebiyatı el kitabı. (Editör: M. Öcal Oğuz). Ankara: Grafiker Yayınları.
- Akkaya, A. (2013). Yabancılara Türkçe öğretimi kapsamında fıkralar: Nasrettin Hoca fıkraları. Millî Folklor, 25(100), 171-181.
- Akkaya, A. (2014). “Çocuk yazını ürünlerinde iletiler: Nasrettin Hoca örneği”. Çocuk yazını araştırmaları I (Editör: Bülent Özkan). Adana: Karahan Kitabevi.
- Artun, E. (2007). Anonim halk edebiyatı nesri. İstanbul: Bayrak Matbaası.
- Aslan, E. (2008). Türk halk edebiyatı. Ankara: Maya Akademi Yayıncılık.
- Aydın, İ.S. (2006). Türkçe derslerinde mizah kullanımının öğrenci tutum ve başarısına etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Baki, Y. ve Karakuş, N. (2014). Fıkra türünün eğitimdeki yeri ve Türkçe ders kitaplarındaki kullanılabilirliği. Tarih Okulu Dergisi, 7(17), 785-812.
- Bars, M. E. (2015). William Bascom’un “folklorun dört işlevi” ışığında Nasrettin Hoca fıkraları üzerine bir değerlendirme.Turkish Studies, 10(4), 149-166.
- Baş, B. (2003). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarında metin türleri üzerine bir inceleme. Türklük Bilimi Araştırmaları, 13(13), 257-265.
- Başgöz, İ. (1999). Geçmişten günümüze Nasreddin Hoca, İstanbul: Pan Yayınları.
- Boratav, P. N.( 1996). Nasreddin Hoca. İstanbul: Edebiyatçılar Derneği Yay.: 8.
- Coşkun, E. (2007). Geçmişten günümüze Türkçe öğretimi. Kırkkılıç, A. ve Akyol, H. (Ed.). İlköğretimde Türkçe Öğretimi (ss.1-13). Ankara: PegemA Yayıncılık.
- Çeçen, M.A. ve Çiftçi, Ö. (2007). İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Milli Eğitim, 173, 39-49.
- Çeçen, M.A. ve Özbay, M. (2012). Türkçe ders kitaplarında (6-8. sınıflar) yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), 67-76.
- Doğan, Y. (2009). Konuşma becerisinin geliştirilmesine yönelik etkinlik örnekleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 185-204.
- Eker, G. Ö.(2009).İnsan, kültür, mizah, Ankara: Grafiker Yayınları.
- Elçin, Ş.(1993). Halk edebiyatına giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Göçer, A. (2010). Türkçe Öğretiminde çok uyaranlı bir öğrenme ortamı oluşturmak için seçkin edebî ürünlerden yararlanma. TÜBAR, XXVII, 341-369.
- Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Kırmızı Susar, F. Ve Akkaya, N. (2009). Türkçe öğretimi programında yaşanan sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(25), 42-54.
- Kızıltan, N. (2016). Fıkra metinlerinin kız ve erkek çocuklar tarafından algılanışı. dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/27/759/9643.pdf, 25.03.1016.
- Kolaç, E. (2009). İlköğretim Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür açısından değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 594-626.
- Kolaç, E., Demir, T. ve Karadağ, R. (2012). Öğretmen adaylarının dil eğitiminde çocuk edebiyatı metinlerinin kullanımına yönelik görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 161(161), 195-213.
- MEB (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6, 7, 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Basımevi.
- MEB (2015). Türkçe Dersi (1-8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Basımevi.
- Özdemir, N. (2008). Kültürel ekonomik imge olarak Nasreddin Hoca. Milli Folklor, 77,11- 20.
- Özdemir, N. (2010). Mizah, eleştirel düşünce ve bilgelik: Nasreddin Hoca. Milli Folklor, 22(87), 27-40.
- Pilancı, H. (1998). Çağdaş eğitimde halk edebiyatının kullanılması. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
- Sakaoğlu, S. (2005). Nasrettin Hoca Fıkralarından seçmeler. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Sakaoğlu, S. ve Alptekin, A. B. (2009). Nasreddin Hoca. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
- Savaş, S. (2013). İlköğretim 7. sınıf Türkçe derslerinde mizah kullanımının öğrenci başarısına etkisi. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 1, 176-186.
- Sever, S. (2003). Çocuk ve edebiyat. Ankara: Kök Yayıncılık.
- Sinan, A.T. (2001). Türkçenin deyim varlığı. Malatya: Kubbealtı Yayınları.
- Solak, M. ve Yaylı, D. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarının türler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(9), 444-453.
- Şanlı, İ. (2009). Nasreddin Hoca fıkralarında kültürel unsurlar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 261-271.
- TDK. (2009).Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Tekşan, K. (2012). Türkçe dersi öğrenme alanları açısından Nasrettin Hoca fıkralarının kullanılabilirliği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17),
- Temizkan, M. (2011). Türkçe Öğretiminde yaratıcı düşünmeyi geliştirme bakımından Nasreddin Hoca fıkraları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 195-223.
- Tokmakçıoğlu, E. (1981). Bütün yönleriyle Nasrettin Hoca. Ankara: Kütür Bakanlığı
- Türkmen, F. (1989). Letaif-i Nasreddin Hoca (Burhaniye tercümesi)- inceleme, şerh, Ankara: Kültür Bakanlığı MİFAD Yayınları.
- Türkmen, S. (2008). Türkçenin söz varlığında Nasreddin Hoca'nın yeri. Karadeniz Araştırmaları, 17(17), 153-159.
- Yıldırım, D.(1999). Türk edebiyatında Bektaşi fıkraları, Ankara: Akçağ Yayınları.
