YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRETİMİ BAĞLAMINDA SÖZ EDİMLERİ BAŞARI KOŞULLARI VE GERÇEKLEŞTİRME BİÇİMLERİNE YÖNELİK BİR KARŞILAŞTIRMA
Author :
Abstract
Bu çalışmada Searle’e göre, söz edimleri başarı koşullarının, söz edimlerinin anlamlarını sınırlandırdığı kuramından hareketle, birinci dil olarak Türkçe konuşurlarıyla bir çalışma yapılmış; söz edimini gerçekleştirdikleri dil kullanımlarına (gerçekleştirme biçimleri) ve söz edimlerinin bağlamlarına ulaşılmıştır. Ulaşılan söz edimleri bağlamlarından hareketle, birinci dil konuşurlarının söz edimlerinin başarı koşullarının farkında olup olmadıkları araştırılmıştır. Öte yandan, yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin bu başarı koşullarını kullanıp kullanmadıklarına bakılarak yöneltici söz edimlerini nasıl anlamlandırdıkları incelenmiş ve birinci dil olarak Türkçe konuşurlarının kullanımlarına kıyasla gerçekleştirme biçimi açısından ne kadar hata yaptıkları bulgulanmıştır. Sonuç olarak, birinci dil konuşurları ile yapılan konuşma tamamlama testinde söz edimleri gerçekleştirdikleri biçimler ülküsel kabul edildiğinde, yabancı dil konuşurlarının söz edimlerinde hatalar olduğu ve söz edimleri başarı koşullarını birinci dil konuşurları kadar yansıtmadıkları bulgulanmıştır. Bunun nedeninin aldıkları eğitimlerde söz edimlerinin bağlama dayalı açık öğretiminin gerçekleşmemesi olduğu düşünülmektedir. Bununla beraber, katılımcılardan söz ediminin bağlama dayalı gerçekleştirilmesi istendiğinde, daha çeşitli gerçekleşme biçimleri (doğrudan, sözlüksel, kipsel, dilek, şart ve adlaştırma vb.) kullandıkları, söz edimlerinin nedenlerini ve istedikleri şeye olan ısrarlarını bildirdikleri ve daha yüksek oranda incelik ve doğrulama ifadelerine başvurmuş oldukları görülmüştür. Bu araştırmada, ikinci dil öğrenimi, edimbilimsel aradil, iletişim yetisi kuram ve kavramları çerçevesinde tarama tabanlı nitel bir yöntem izlenmiştir.
Keywords
Abstract
Abstract In this study, according to Searle, a study was carried out with the native Turkish speakers, considering the theory that speech acts limit the meanings of them and it has been reached the contexts of speech acts and their realization patterns that they have performed. Through the context of their speech acts, it has been examined whether they are aware of the felicity conditions of their speech acts. Beside of this, it has been found how the learners of Turkish language as a foreign language use these felicity conditions and how they perceive them. In addition, it has been observed how much mistakes they make compared to Turkish native speaker’s usages. As a result, when the forms in which the speech acts performed with the native speakers are accepted as ideal, it is found that the foreign language speakers have grammatical mistakes about the speech acts and they do not reflect the felicity conditions to the speech acts as much as the native language speakers. The reason for this can be shown as the lack of contextual teaching of speech acts in the context of education. In addition, when it is asked to perform the speech act based on context, it is found that the participants express their reasons for their needs and/or insistence on what they are requesting and they express the more various realization patterns (direct, lexical, modal etc.) and more politeness and justification about their requests. In the research, a qualitative screening based method was followed in the framework of second language learning, pragmatic interlanguage and communicative competence theories.
