ZİYA GÖKALP’İN LİSÂN ŞİİRİ İLE ASAF HÂLET ÇELEBİ’NİN İSTANBUL’UMUN DİLİ ŞİİRLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
Author :
Abstract
Bu çalışmada Ziya Gökalp’in Lisân başlığını taşıyan şiiri ile Asaf Hâlet Çelebi’nin İstanbulumun Dili başlığını taşıyan şiiri, şairlerin Türk dili ve özellikle de İstanbul Türkçesi hakkındaki görüşleri ışığında, “açar sözler”i tespit edilerek karşılaştırmalı bir biçimde analiz edilmiştir.Ziya Gökalp (1876- 1924) ve Asaf Hâlet Çelebi (1907- 1958), Türk edebiyatının farklı dönemlerinde eser vermiş ve farklı sanat anlayışlarını benimsemiş iki şair olmakla birlikte Türk dili konusunda gösterdikleri hassasiyet noktasında birleşirler. Analiz edilen iki şiir sonunda elde edilen veriler göstermiştir ki kendi dönemlerinin dil konusundaki tartışmalı ve çetrefilli atmosferi bu iki şairi dil konusunda düşünmeye sevk etmiştir.Çalışma sonucu elde edilen verilere göre iki şairin Türk dili konusunda ayrıldıkları temel nokta, Ziya Gökalp’in Anadolu Türklerine Türk dili konusunda bir takım yol gösterici ilkeler sunması, ağır basan “fikir adamı” kimliğiyle savunduğu ilkeler bütününü Anadolu Türkleri arasında yaymak için şiiri bir vasıta olarak kullanmasına karşılık; “sanatçı” kimliği ağır basan Asaf Hâlet Çelebi’nin “Öz Türkçecilik” ve savunucularını masal atmosferine sığınarak bir takım sembol ve imgelerle oluşturduğu orijinal imajlarla eleştirmeyi tercih etmesidir.
Keywords
Abstract
In this study, Ziya Gökalp’s poem entitled Lisân and Asaf Hâlet Çelebi’s poem entitled İstanbulumun Dili have been analysed comparatively by identifying “passwords” in consideration of the poets’ views about Turkish language and in particular İstanbul Turkish Language.Though Ziya Gökalp, who lived between the years 1876-1924 and Asaf Hâlet Çelebi, who lived between 1907-1958 were two poets who produced works of art at different periods of Turkish literature and adopted different senses of art; they were both sensitive about Turkish language. After the two poems have been analysed it’s been deduced that the polemical and complicated atmosphere of language at their time prompted these poets to think about language. According to the data gained at the end of the study, the main point that the two poets disagree on about Turkish language is that while Ziya Gökalp presented several leading principles about Turkish language to Anatolian Turks, as an “ideologue”; Asaf Halet Çelebi preferred to criticise “Pure Turkish Ideology” and its supporters by taking refuge in a fabulous atmosphere and by original images that he produced with several symbols and images, as an “artist”.
