Author :
Abstract
Yirminci yüzyıl İran’ında Fars edebiyatının kısa hikâyecilik türüne en önemli katkıyı sağlayan Seyyid Muhammed Ali Cemalzâde, 1921’de yazmış olduğu kült eseri “Yekî Bûd Yekî Nebûd” ile yeni bir tarzın ve ekolün ortaya çıkmasına neden olmuştur. Oluşturduğu üslup birçok eleştirmen ve araştırmacı tarafından takdir görmüş olmasına rağmen yazarın bu üslubunu zevksizlik olarak değerlendiren olumsuz görüşler de ortaya çıkmıştır. Ne yazık ki, onu dünya çapında üne kavuşturan bu eserinden sonra bir daha böylesine bir başarı elde edememiştir. Bir ülkenin çeşitli alanlarda gelişmesi için yapılan her türlü bilimsel ve sanatsal çalışmanın sade ve anlaşılır yazım türleri ile halka aktarılması gerektiğine inanmıştır. Halkın ve öğrencilerin bir ülkede yapılan çalışmaları en ince ayrıntısına kadar anlamalarını gelişimin anahtarı olarak değerlendirmiş, bu doğrultuda konuşma dilinin ve atasözlerinin eserlerde kullanılması görüşünü sıklıkla savunmuştur. Bu bağlamda öncüsü olduğu tarzda yani İran kısa hikâyecilik ve öykü türlerinde sade yazımın önemini vurguladığı eserler kaleme almıştır. Çalışmamızda Cemalzâde’nin yaşları 8-17 arasında değişen ve Paris’te yaşayan İranlı gençlerle yaptığı bir mektup yazışması konu edilecek ve bu yazışma neticesinde onlara verdiği nasihatler çerçevesinde edebiyata dair bakış açısı incelenecektir. Paris’e göç eden İranlı ailelerin 1983-84 eğitim öğretim yılında, Pierre Brossolette Akademisine Farsça öğrenmek için giden çocuklarının yaptıkları bir grup çalışması neticesinde, bir gazete çıkarmak istemeleriyle Cemalzâde’ye mektup yazmış, yazara edebî konularda sorular sormuşlardır. Yazar edebî görüşlerini genç öğrenciler tarafından kendisine sorulan sorulara verdiği cevaplar üzerinden aktarmaktadır.
Keywords
Abstract
Seyyed Mohammad Ali Jamalzadeh who has provided the major contribution in short storytelling genre of Persian literature on twentieth century in Iran, has led to the emergence of a new literary genre with his cult book Yekî Bûd Yekî Nebûd which written in 1921. Although his style has been appreciated by many critics and researchers, there were negative opinions which had evaluated his style as the tastelessness. Unfortunately, after this work, which brought him worldwide fame, he has been unable to obtain such a success. He had believed that all kinds of scientific and artistic works should be passed to the public with simple and straightforward writing types for the development of a country in various fields. He evaluated as the key to development of which the public and the students must understand down to the finest detail of the works done in a country. In this context, he had often argued that spoken language and proverbs should be used in the written works as well. Because of this, as a pioneer, he had penned many works which stressed the importance plain text on storytelling and the short story genre. In our study, a letter correspondence will be subject which made between Jamalzadeh and young Iranians living in Paris ranging between ages 8-17. Thus, Jamalzadeh’s literary opinions as given answers to them will be discussed as a result of this correspondence. The Iranian children living in Paris who had attended to the Pierre Brossolette Academy to learn Persian, decided to create a magazine. They had written a letter to Jamalzadeh and asked him some questions on literary issues. The author had transferred his literary views through these answers.
Keywords
- Ayvaz, Bihter, “Sâdık Çûbek’in İran Kısa Öykücülüğündeki Yeri”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara, 2008.
- Becka, Jiri, Dictionary of Oriental Literatures, V.III, London. 1974.
- Bolotnikov, A., “Cemalzâde ve Yekî Bûd Yekî Nebûd” Çev.:Nagihan Gür, Doğu Edebiyatı (Kültür, Sanat ve Edebiyat Dergisi) Yıl:3, Sayı:5, İlkbahar-Yaz, s.45-47, İstanbul, 2010.
- Cemalzâde, Seyyid Muhammed Ali, Pasoh-i Nâme-i Gâm, İsviçre, 1983.
- Encyclopaedia Iranica, (E.I.) “Jemalzādeh” Haz.Nahid Mozaffari, Vol. XIV, Fasc. 4, pp. 439-444 New York, 2008.
- Fennibay, Aslı, “Modern İran Öyküsünün Kurucusu Muhammed Ali Cemalzâde Hayatı, Eserleri ve Edebî Üslubu” Doğu Edebiyatı (Kültür, Sanat ve Edebiyat Dergisi) Yıl:I, Sayı:I, İlkbahar-Yaz, s.7-12, İstanbul 2007.
- İslam Ansiklopedisi, (DİA) “İran Maddesi-(Hikaye)”, Haz.Kanar, Mehmet, C. XXII., s.425- 426, İstanbul, 2000.
- Kanar, Mehmet, Çağdaş İran Edebiyatının Doğuşu ve Gelişmesi. İstanbul, 1999.
- Mîr Âbidînî, Hasan, İran Öykü ve Romanının Yüzyılı I. Çev: Derya Örs, Ankara, 2002.
