Author :
Abstract
Doğal dillerin söz varlığı içerisinde ilk bakışta ayrı ayrı sözcüklerden oluşan unsurların çok daha fazla olduğu düşünülebilir. Ancak durum hiç zannedildiği gibi değildir. Doğal dillerde sözcükler birbirinden izole edilmiş şekilde değil aksine belirli söz dizimsel yapılarda ve sınırlı sözlüksel bir çevrede bir arada gerçekleşir. Bu, bir dilin söz varlığının büyük bir bölümünü kalıplaşmış dil birimlerinin oluşturduğu anlamına gelir. Wood’a göre (2015: 11) bir dildeki sözcüklerin yaklaşık %80’i kalıplaşmış sözcük dizimlerinde gerçekleşir. Kalıplaşmış dil birimlerinin kendi içinde gerek dil bilgisi/ söz dizimi gerekse sözlüksel açıdan oldukça faklı türleri vardır. Kalıp sözler (routines), eşdizimler (collocations), klişeler, sloganlar, söylemsel işlevleri olan sözcük kalıpları (lexical bundles), söz öbekleri (lexical phrases) dil bilgisel kalıplar (grammatical patterns), deyimler, atasözleri, birleşik sözcükler en önemli kalıplaşmış dil birimleri içinde gösterilebilir. Dilin söz varlığının büyük bir bölümünü teşkil eden ve istatistiksel açıdan kullanım sıklığı çok yüksek seyreden bu unsurların yabancı dil öğretimindeki önemi ve yeri büyüktür. Dilin söz varlığının büyük bir bölümünü oluşturmasının yanı sıra kalıplaşmış dil birimleri aynı zamanda gerek ana dili gerek ikinci dil konuşurunun ifadesinin doğal ve akıcı olmasını sağlar ve konuşurun metin üretiminden kaynaklanan dil bilimsel işlem yükünü azaltır. Kalıplaşmış dil birimlerinin söz konusu özellikleri, yabancı dil öğrencilerinin gerek söz varlığı bilgisinin geliştirilmesinde gerek yazılı ve sözlü metin üretimlerinin doğal, akıcı, etkili ve kıvrak olmasında özellikle dikkate alınmasını gerekli kılar. Yabancılara Türkçe öğretimi kitaplarında sözcükler genellikle kullanıldığı kalıplaşmış dil birimlerinden bağımsız olarak ve kalıplaşma olgusu dikkate alınmaksızın öğretilmeye çalışılır. Oysa sözcükler kullanıldığı çeşitli işlevleri de olan sözlüksel ve söz dizimsel kalıplar dikkate alınmadan tam anlamıyla verilemez. Bu bildiride bir dilin ediniminde ve öğretiminde önemli bir yere sahip kalıplaşmış dil birimlerinin İstanbul yabancılara Türkçe öğretimi ders kitapları örneğinde hangi türünün ne kadar dikkate alındığı ve nerede, ne zaman, nasıl öğretildiği ve öğretilmesi gerektiği konu edilecektir.
Keywords
Abstract
In the vocabulary of natural languages, at first glance, it can be thought that the elements consisting of separate words are much more. However, the situation is not what it is supposed to be. In natural languages, words are not isoleted, but rather co-occur in certain syntactic structures and in a limited lexical environment. This means that much of the vocabulary of a language is formed by formulaic language units. According to Wood (2015: 11), approximately 80% of the words in a language occur in formulaic sequences. The formulaic language units have different types of grammar / syntax and lexical aspects. Routines, cllocations, stereotypes, slogans, lexical bundles, lexical phrases, grammatical patterns, phrases, proverbs, compound words can be shown in most formulaic language units. These elements, which constitute a large part of the vocabulary of the language and have a very high frequency of statistical use, have a great importance and place in foreign language teaching. In addition to forming a large part of the vocabulary of the language, formulaic language units also ensure that the expression of the native speakers and the second language speakers are natural and fluent and reduces the burden of scientific processing on the language arising from the production of text. In order to increase the vocabulary of foreign language students and to make the written-verbal text production natural, flowing, effective and ambitious, it is necessary to take these features of the formulaic language units into consideration.. In the Turkish teaching books for foreigners, words are generally taught independently of the formulaic language units in which they are used and regardless of the phenomenon of formulaic language. However, the words cannot be teached literally without taking into account the lexical and syntactic patterns which have various functions. In this paper, it will be discussed which type of formulaic language units that have an important place in the acquisition and teaching of a language when, wherei how to teach and how need to be teached in Istanbul Turkish For Foreigners Course Book
Keywords
- Aksan, Doğan (1996). Türkçenin Sözvarlığı. Ankara: Engin.
- Aksoy, Ö. Asım (1995). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü I-II, İstanbul: İnkılâp.
- Arslan, N. ve Durukan E. (2014). Yabancılara Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarında Söz Varlığı Unsurlarının İncelenmesi. International Journal of Language Academy, Volume 2/4 Winter, p. 247/265.
- Başar, S. (2018). Yabancılara Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarında Kalıp Sözlerin Kullanım Düzeylerinin Tespiti ve Değerlendirilmesi. Turkophone, 5/3, s. 56-72
- Biçer, N. ve Polatcan F. (2015). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kelime Öğrenme Stratejilerinin Değerlendirilmesi. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED] 54, s. 811-828.
- Büyükikiz, K. K. ve Hasırcı S. (2013). Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretiminde Sözcük Öğretimi Üzerine Bir Değerlendirme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı/Issue: 21, s. 145-155.
- Cook, V. (1988). Chomsk’s Universal Grammar: An Introduction. Oxford: Basil Blackwell.
- Canbulat, M. ve Dilekçi, A. (2013). Türkçe Ders Kitaplarındaki Kalıp Sözler ve Öğrencilerin Kalıp Sözleri Kullanma Düzeyleri. Turkish Studies, Summer/2013, 8/7, 217-232.
- Demir, M. ve Yıldız, F. U. (2016). Yabancı Dil Olarak Türkçede Bildirişim Konularına Göre Kalıp Sözler. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, Ağustos/2016, 2(2), 1-28.
- Doğan, N. (2016). Türkiye Türkçesinde Fiillerin Eşdizimleri, Ankara: Kitabevi.
- Doğan, Nuh (2014). Bir Kültür Unsuru Olarak Eşdizimsel Yapılar. Gençlik ve Kültürel Mirasımız/ Uluslararası Kongre Kitabı (16-18 Mayıs 2014/Samsun), Samsun: Ceylan Ofset, s. 507-518.
- Doğan, Nuh (2015). Türkçe Sözlük’te Fiilsel Eşdizimlilik. Gazi Türkiyat, S. 17, s. 67-84. Doğan, Nuh (2016). “Türkçe Öğrenci Sözlüklerinde Eşdizimlilik Bilgisi”, International Journal of Language Academy, 4/1, s. 267-282.
- Kara, M. ve Memiş, M. R. (2015). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenenlerin Kalıp İfadeleri Kullanmadaki Yeterlilik Düzeyleri. International Journal of Languages Education and Teaching. UDES 2015 Özel sayısı, 1670-1681.
- Karasar, N. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yay.
- Kayatürk, N. ve O. Karakuş (2015).Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarının Kelime Öğretimi Açısından İncelenmesi. Dil Dergisi, Sayı 166/2, s. 5-28.
- Maden S. Vd. (2016). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Sözcük Öğretimi Uygulamaları: Kavram Haritası Örneği. Millî Eğitim, Sayı 210, 477-488.
- Moon, Rosamund (1998). Fixed Expressions and Idioms in English: A Corpus- Based Approach, Oxford: Claredon Press
- Pawley, Andrew; Frances Hodgetts Syder (1983). Two Puzzles for Linguistic Theory: Nativelike Selection and Nativelike Fluency. Language and Communication, London and New York: Longman, s. 191-226.
- Saydam, M. (2018). Kelime Öğretimi Stratejileri Açısından Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Kitapları Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
- Şimşek, N. D. (2015). Yabancılara Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarındaki Metinlerin İlişkisel Söz Varlığı Açısından Değerlendirilmesi. International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS) July 2015, Special Issue 3, 809-827.
- Uğur, F. Ve Azizoğlu N. İ. (2016). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan ders kitaplarının sözcük öğretimi açısından değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(1): 151-166.
- Ülper H. ve Karagül S. (2012). Sözcük Öğretimi Yaklaşımları Açısından Türkçe Ders Kitaplarının Değerlendirilmesi. E. Yılmaz, M. Gedizli, E. Özcan, Y. Koçmar (Ed.) Türkçenin Eğitimi Öğretimi Üzerine Çalışmalar. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Tüfekçioğlu, B. (2016). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Sözcük Öğretimi. Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Kuramlar-Yöntemler- BecerilerUygulamalar, Ankara: Pegem Akademi
- Wood, David (2015). Fundamentals of formulaic language: An introduction. USA: Bloomsbury.
- Wray, Alison & M. R. Perkins (2000). The functions of formulaic language: An integrated model. Language and Communication, 20, s. 1-28.
- Wray, Alison. (2002). Formulaic language and the lexicon, Cambridge: CUP.
