Author :
Abstract
Milletleri millet yapan en önemli unsurlardan biri kuşkusuz değerlerdir. Devletlerin kuruluş ve yükseliş sürecinde olduğu gibi değerlerin yaşatılmasında da toplumun kanaat önderleri ne ve bazı kurumlara büyük görevler düşer. Bu bağlamda -Türk tarihi söz konusu olduğunda- akla ilk esnaf ve zanaatkârların kurduğu Ahilik teşkilatı gelir. Cömertlik, doğruluk, alçakgönüllülük ve vefa gibi değerlerin kök salıp yerleşmesinde etkili olan bu teşkilat, erdemli bireyler yetiştirdiği gibi toplum hayatına da yön vermiştir. 2021 yılı, Ahilik teşkilatının bireysel gelişime, milli birliğe ve güçlü bir devlet sisteminin tesisine katkıları nedeniyle, “Ahi Evran Yılı” olarak ilan edilmiştir. Bu nedenle 2021 yılında Ahilik teşkilatı ve kurucularıyla ilgili bilimsel, kültürel ve sanatsal birçok çalışmaya imza atılmıştır. Öyle ki çalışmalar arasında çocuk edebiyatına da yer verildiği görülmektedir . Çocuk okurlar için hazırlanan Ahi Baba ile Sencer adlı kitap serisi bunlardan birini oluşturmaktadır. Farklı açılardan değerlendirilebilecek olan seride hangi değerlere yer verildiği ve bu değerlerin nasıl aktarıldığı merak konusu olmuştur. Nitel araştırma yöntemi kullanılan çalışmada doküman analizi tekniğine başvurulmuştur. Ahi Baba ile Sencer ana başlığı altında yer alan -“Yolculuk, Pabuç Dama, Misafir Kervanı, Tebdil-i Kıyafet Eden Kadı, Çelüm – Çemçecük, Talimgah, Ramazan, Ney, Yangın ve Şed Kuşanma”- on eser incelenmiş. İnceleme sonucunda toplumsal birçok değere yer verildiği görülmüştür. Bunlardan daha çok yardımseverlik/dayanışma, hayvan ve doğa sevgisi, adalet/adil olma, dürüstlük, takdir etme ve misafirperverlik değerlerinin ön planda olduğu görülür. Söz konusu değerlerin aktarımında ise öğüt verme ve özdeşim kurma yöntemlerine yer verildiği gözlenmiştir.
Keywords
Abstract
One of the most critical factors that create nations is undoubtedly values. Opinion leaders of the society and some institutions have significant duties in keeping the values alive as in the establishment and rise process of states. In this context, the first thing that comes to mind is the Ahilik organization founded by tradesmen and craftsmen when it comes to Turkish history. This organization, which takes an efficient part in rooting and establishing values such as generosity, honesty, humility, and fidelity, shaped the life of society as raised virtuous individuals. 2021 has been declared as the “Year of Ahi Evran” thanks to the individual development of the organization, provision of national unity, and its contributions to the establishment ofa robust state system. Therefore,there have been many scientific, cultural, and artistic studies related to the Ahi Organization and its founders in 2021. İt’s seen that children’s literature is also included among the studies. One of them is the book se ries "Ahi Baba ile Sencer" prepared for child readers. It was the object of curiosity which values are included in series, which can be the subject of different studies, how these values are transferred. In this study, a qualitative research method was used, and a document analysis technique was applied. In the book series under the main title of Ahi Baba ile Sencer, ten books named -Yolculuk, Pabuç Dama, Misafir Kervanı, Tebdil-i Kıyafet Eden Kadı, Çelüm – Çemçecük, Talimgâh, Ramazan, Ney, Yangın and Şed Kuşanma were examined. As a result of the examination, it was seen that many social values were included. It is seen that the values of benevolence/solidarity, love of animals and nature, justice/fairness, honesty, appreciation, and hospitality are at the forefront. It has been observed that the methods of giving advice and identification are included in the transfer of these values.
Keywords
- Aktürk, F. G. (2012). Çocukta değerler eğitimi açısından Üzeyir Gündüz'ün eserleri. Yayınlanmamış yüksek lisan tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Arpacı, Ö. (2006). Çocuk kitaplarında iletiler ve iletilerin aktarım biçimi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Ayverdi, İ. (2011). Misalli büyük Türkçe sözlük 3. İstanbul: Kubbealtı Lugatı.
- Balat, G. U. ve Doğal, A. B. (2006). Okul öncesi dönemde değerler eğitimi etkinlikleri. Ankara: Kök Yayıncılık.
- Bakır, S. (2014). Bir Eğitim Kurumu Olarak Ahilik ve Hülya Taş’ın “Günümüz Bursa Esnafında Ahilik Kültüründen İzler” Adlı Eseri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 3/1, 406-415.
- Ciravoğlu, Ö. (2000). Çocuk edebiyatı. İstanbul: Esin Yayınevi.
- Çelebi, V. (2018). Aytül Akal’ın Çocuk Romanlarının Değerler Aktarımı Açısından İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Demiray, K. (1953). Türkçe çocuk edebiyatı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- Güleryüz, H. (2002). Yaratıcı çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem A Yayınları.
- Güngör, E. (2000). Ahlak psikolojisi ve sosyal ahlak. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Hökelekli, H. (2013). Değerler psikolojisi ve eğitimi. İstanbul: Timaş Yayınları.
- Karasar, N. (1994). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara.
- Karataş, E. (2014). Çocuk edebiyatında “karakter” kavramı. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 60-79.
- Karatay, H. (2011). Çocuk edebiyatı metinlerinde bulunması gereken özellikler. T. Şimşek (Ed.), Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı el kitabı (s. 77-125). Ankara: Grafiker Yayınları.
- Kaya, U. (2013). Değerler Eğitiminde Bir Meslek Teşkilâtı: Ahîlik. Değerler Eğitimi Dergisi, 41-69.
- Kaya, A.İ ve Çelebi, V. (2015). AÇEV Çocuk Kitaplarında Değerler ve Değer Aktarımı. II. Uluslarası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildiriler, 165-169.
- Koyuncu, B. (2021). Ahi baba ile sencer. Kırşehir: Ahi Yayınları.
- Köylü, M. (2016). Aile Değerler Eğitimi. M. Köylü (Ed.), Teoriden pratiğe değerler eğitimi (s. 105-130). Ankara: Nobel Akademi Yayınları.
- Meydan, H. (2012). İlköğretim okullarında değerler ve karakter eğitimi. Yayınlanmamış doktora tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Oğuzkan, A. F. (2001). Çocuk edebiyatı. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Özdemir, E. (1983). Yazı ve yazınsal türler. İstanbul: Varlık Yayınları.
- Öztürk, N. (2002). Ahilik Teşkilatı ve Günümüz Ekonomisi, Çalışma Hayatı ve İş Ahlakı Açısından Değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1-12.
- Sever, S. (2008). Çocuk ve Edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
- Şirin, M. R. (2000). 99 Soruda Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
- T.C. Resmi Gazete, 20 Şubat 2021, Sayı: 31401.
- Yalçın, A. ve Aytaş, G. (2008). Çocuk edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Yaman, E. (2012). Değerler eğitimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Zeylan, U. S. (2007). Eğitimin "değer"i ve gençlik: eğitimli İstanbul gençliğinin değerler dünyası. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
