Author :
Abstract
Osmanlı döneminde fetvaların da manzum biçimde verilmesiyle orijinal bir uygulama başlamış ve böylece Türk edebiyatı yeni bir nazım türünün daha sahibi olmuştur. Ancak bu orijinal metinler kendi dönemlerinde gerekli tertip ve itinayı pek göremediklerinden günümüze sağlıklı biçimde ulaşmaları mümkün olmamıştır. Bir kısmının yazarı belli olmayan bu fetvaların bir kısmınınki de hatalı biçimde kaydedilmiştir. Çok az mevcudu olan bu fetvalar diğer fetvalarla birlikte kitaplara pek alınmadıklarından rastgele şiir ve fevaid mecmualarına kaydedilmişler bu da yanlış, eksik bilgilerle değerlendirilmelerini beraberinde getirmiştir. Bu çalışmada yazarı belli olmayan bir manzum fetva ele alınmış ve içeriğindeki mizahi, tariz karakterli garip tartışma incelenmiştir. Osmanlı manzum fetvalarında sık görülen bu durum, bir fetva letâifi olarak da tanımlanabilir. Mesela Şeyhülislam Kemalpaşazâde’nin de esrar ve şarap hakkında buna benzer mizahi bir manzum fetvası olup esrara cevaz verdiği için kendisiyle adeta alay edilmiş ve şarap için de cevaz vermesi şaka yollu istenmiştir. Kendisi de buna şarabın ölüm sarhoşluğunda içilebileceğine dair mizahi ve mecazi bir cevap vermiştir. Bu çalışmada incelenen imzasız manzum fetva, layık olmadığı hâlde kadılığa atandığı ileri sürülen Gelibolu kadısı hakkındadır. Bu fetvada Gelibolu kadısının haketmediği hâlde göreve atandığı dile getirilerek kazasker de suçlanmakta; kazasker verdiği cevapta bunu kabul etmeyip müddeiyi suçlamaktadır.
Keywords
Abstract
An original practice started with the giving of the fatwas in verse in the Ottoman period, and thus Turkish literature became the owner of a new poetry genre. However, since these original texts did not receive the necessary organization and care in their own time, it was impossible to reach the present day in a healthy way. Some of these fatwas, whose author is unknown, are miswritten. These fatwas, which are very few, are not included in fatwa books together with other fatwas, which cause d them to be recorded randomly in poetry and favaid journals. In this study, such a verse fatwa of the uncertain author is handled, and a strange discussion with humor and sarcasm character in its content is examined. This situation, frequently seen in Ottoman verse fatwas, can be defined as a fatwa letaifi. For example, Şeyhülislam Kemalpaşazâde had a similarly humorous verse fatwa about cannabis and wine, and he was almost mocked for allowing cannabis, and he was politely asked to give permission for wine as well. He himself gave a humorous and metaphorical answer that wine can be drunk in the drunkenness of death. The unsigned verse fatwa examined in this study is about the qadi of Gallipoli, who is alleged to have been appointed as qadi although he was not worthy. In this fatwa, it is stated that the qadi of Gallipoli was assigned to this duty even though he did not deserve it, and the kazasker is also accused; Kazasker, on the other hand, does not accept this in his reply and accuses the complainant.
Keywords
- Atar, F. (1995). Fetva. TDV İslâm ansiklopedisi, C.12. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınevi, s.486-496.
- Eliaçık, M. (2016). Ebussuud Efendi’nin manzum fetvaları. Turkish Studies, 11/15, 105- 118.
- Eliaçık, M. (2011). Osmanlıda manzum fetva geleneği. Türkiyat Mecmuası, 21/Güz,105- 145.
- Eliaçık, M. (2012). Osmanlıda manzum fetvalar ve edebî değerleri. Turkish Studies, 7/1, 41-56.
