SÖZBİLİMSEL İLİŞKİLER VE İDEOLOJİK SEÇİMLERE YANSIMASI: SÖZBİLİMSELYAPI KURAMI ÇERÇEVESİNDE LİBERAL GAZETE KÖŞE YAZILARI ÜZERİNE BİR İNCELEME
Author :
Abstract
Bu çalışma Liberal gazete köşe yazılarında; konu ve sunum temelli ilişkiler nasıl kurulmuştur ve ne sıklıkla kullanılmaktadır? Baskın görünen ilişki türü var mıdır ve tercih edilen ideolojinin bu ilişkilerin kullanımında etkisi nasıldır? sorularına yanıt arayarak sözbilim ve ikna ilişkisini dilsel açıdan irdelemeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda Liberal ideolojiyi temsil eden gazete köşe yazıları Sözbilimsel Yapı Kuramı çerçevesinde incelenmiştir. Çalışmanın veri tabanı Liberal ideolojiyi temsil eden HaberTürk, Hürriyet ve Milliyet gazetelerinde CHP’nin 15 vekilinin İYİ Parti’ye geçişiyle ilgili 23-30 Nisan 2018 tarihleri arasında yazılmış gazete köşe yazıları olarak belirlenmiştir. Öncelikle bu 3 gazetedeki 8 günlük köşe yazıları listelenmiş, 312 adet gazete köşe yazısı elde edilmiştir. Çözümlemelerden elde edilen veriler sayısal olarak ifade edilmiş, bu veriler istatistiksel açıdan değerlendirilmiş ve elde edilen bulgular karşılaştırmalı olarak tartışılmıştır. Buna göre gazete köşe yazılarında ikna etmeye yönelik olan Sunum temelli ilişkilerden ziyade, çoğunlukla yazarın önermeler arasındaki bağlantıları sunduğu konu temelli ilişkilerin kullanıldığı saptanmıştır. Konu temelli kullanımın yoğun olması yazarın okuyucuyu ikna etmek amacı taşımadığına işaret etmektedir. Çalışmadan elde edilen bir diğer bulgu ise yeğlenen ideolojinin bu ilişkilerin kullanımında etkisi olduğunu sezdirmektedir. Yazarlar önermeler arasında ilişkiler kurmayı okurlara bırakırlar dolayısıyla da okura ikna olup olmamaya dair seçim yapma hakkı verilmiş olur. Liberal ideoloji her iki kesime de yakın olmayı gerektirdiğinden okuyucu ideolojinin oluşturulması ve sürdürülmesi konusunda kendini bir bakıma garantiye almaktadır.
Keywords
Abstract
This study aims at exploring rhetorical and persuasion relations linguistically by searching for the answers to the questions like how subject matter and presentational based relations are constructed and how often are they used? Is there a prominent relation type and how does the preferred ideology affect the use of those relations? in liberal newspaper columns. In this context, the newspaper columns representing liberal ideology are examined within the framework of Rhetorical Structure Theory. The database of the study is determined as newspaper columns relating 15 CHP deputies transmitting to İYİ party written between 23-30 April 2018 in the newspapers HaberTürk, Hürriyet and Milliyet, which represent the liberal ideology. Firstly, 8 daily columns in these 3 newspapers are listed and 312 newspaper columns are obtained. The data from the analysis are stated numerically and evaluated statistically and the findings are discussed comparatively. In the analysis, it is observed that mostly subject matter relations which the writer presents the links between propositions are used instead of presentational relations to persuade. The fact that the subject matter use is intense indicates that the author does not aim to persuade the reader. Another finding obtained from the study suggests that the preferred ideology has an effect on the use of these relations. Authors leave it to the readers to establish relationships between propositions, thus giving the reader a choice as to whether or not to be persuaded. Since liberal ideology requires being close to both part, the reader is in a way assured of the creation and maintenance of the ideology.
Keywords
- Azar, M. (1999). Argumentative text as rhetorical structure: an application of rhetorical structure theory. Argumentation, 13, 97-14.
- Can, Ö. (2014). Bütünce çalışması üçüncü sayfa gazete haber metinleri örneği. Uluslararası Sosyal Araştırma Dergisi. 7(29), 145-173.
- Çetintaş Yıldırım, F. (2010). Türkçede belirteç tümcecikleri: sözbilimsel yapı çözümlemesi çerçevesinde bir sınıflandırma önerisi (Yayımlanmamış Doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Mann, W. C. (2005). RST Website. (http://www.sfu.ca/rst/01intro/intro.html bağlantısından 24.03.2022 tarihinde erişilmiştir.)
- Mann, W. C. ve Thompson, S. A. (1987a). Rhetorical structure theory: a theory of text organization. California: Information Sciences Institute.
- Mann, W. C. ve Thompson, S. A. (1987b). Rhetorical structure theory: a frameworkfor the anaysis of texts. IPrA Papers in Pragmatics. 1(1), 79-105.
- Mann, W. C. ve Thompson, S. A. (1988). Rhetorical structure theory: toward a functional theory of text organization. Text, 8(3), 243-281.
- Mann, W.C., Thompson, S.A, Matthiessen, C. (1992). Rhetorical structure theory and text analysis: Discourse Description. Amsterdam: Benjamins.
- Nicholas, N. (1994). Problems in the application of rhetorical styructure theory to text generation (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Melbourne Üniversitesi, Avustralya.
- Özerkan, Ş.(2001). Medya, dil ve iletişim, İstanbul: Martı.
- Taboada, M. ve Mann, W. C. (2006). Rhetorical sturcture theory: looking back and moving ahead. Discourse Studies, 8(3), 423-459.
- Yağcıoğlu, S. (2002). Eleştirel söylem çözümlemesi: disiplinlerarası bir yaklaşım, S. Yağcıoğlu (Ed.), 1990 sonrası laik – antilaik çatışmasında farklı söylemler: disiplinlerarası bir yaklaşım (ss.3-34). İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
- Yurdigül, Y. (2011). Kurgusal gerçeklik bağlamında haber ve gerçeklik ilişkisi. Atatürk İletişim Dergisi, 1, 13- 24.
