TÜRKÇE DERSİ METİN İŞLEME SÜRECİNDE ÖĞRENCİLERİN SORU SORMA BECERİLERİNİ İNCELEMEYE YÖNELİK BİR DURUM ÇALIŞMASI
Author :
Abstract
Soru sormak, hayatın her bölümünde sıklıkla başvurulan bir eylemdir. Soru sormak, soru üzerine düşünmek bilişsel ve duyuşsal farkındalıkla mümkündür. Ders süresince gerek öğrenci gerekse öğretmen tarafından sorulan soruların sayısı kadar niteliği de önemlidir. Bu bağlamda araştırmanın amacı, metin işleme sürecinde 6. sınıf öğrencilerinin soru sorma becerisini incelemek ve bu beceriye ilişkin tespitte bulunmaktır. Araştırma, durum çalışmasına uygun olarak modellenmiştir. Araştırma, Kayseri ilinin Akkışla ilçesinde Türkçe dersi kapsamında gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu on üç 6. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma okuma ve dinleme metinlerinden hareketle gerçekleştirilen metin temelli uygulamalarla sınırlandırılmıştır. Veriler, gözlem, görüşme ve dokümanlar aracılığıyla toplanmıştır. Görüşme ve gözlem sonucu elde edilen verilerin analizinde içerik analizi; dokümanlardan elde edilen verilerin analizinde betimsel analiz tercih edilmiştir. Görüşme sonucu elde edilen bulgulara göre katılımcılar öğrenmek, anımsamak, öğrenmeyi kontrol etmek istediği için soru sormaktadırlar. Çalışmanın katılımcıları, soru sorarken korku, çekinme, endişe, panik, kararsızlık ve heyecan gibi duygular hissetmektedir. Katılımcılar soru sormanın anlamaya katkılarını bilgilenmek, kalıcı öğrenmek, doğru anlamayı sağlamak, cevabı kontrol etmek olduğunu belirtmiştir. Soru sormanın anlatmaya katkıları ise bilmediklerinin farkında olmak ve yanlışlıkları fark etmektir. Gözlem sonucu elde edilen bulgulara göre öğrenciler nasıl soru sorulacağını bilmemektedirler, sorunun biçimiyle ilgilenmektedirler. Verilerin analizi sonucu elde edilen bulgulara göre öğrencilerin soru sorma becerileri geliştirilmeye ihtiyaç duymaktadır.
Keywords
Abstract
Asking questions and thinking about them, a daily routine for all humans is possible with cognitive and affective awareness. The quality of the questions is as important as the number of questions the student and teacher asked during the course. In this context, the research aims to examine the questioning skill of 6th grade students in the text processing process and to determine this skill. The research was modeled following the case study. The research was carried out within the scope of Turkish lessons in Akkışla district of Kayseri province. The study group of the research consists of thirteen 6th grade students. The research was limited to text-based applications based on reading texts and listening scripts. Data were obtained from observation, interviews, and documents. Content analysis was used to analyze the data obtained from interviews and observations. Descriptive analysis was preferred in the analysis of data obtained from documents. According to the findings obtained from the interview, the participants ask questions because they want to learn, remember and control learning. While asking questions, participants feel emotions such as fear, hesitation, anxiety, panic, indecision, and excitement. According to the participants, the contribution of asking questions to understand is to be informed, to learn permanently, to provide the correct understanding, and to control the answer. The contribution of asking questions to the narrative is to be aware of the unknown and to notice the mistakes. According to the findings obtained from the observation, the students do not know how to ask questions. Instead, they are interested in the form of the problem. According to the findings obtained of the analysis of the data, the questioning skills of the students need to be developed.
Keywords
- Akyol, H. (2001). İlköğretim okulları 5. Sınıf Türkçe kitaplarındaki okuma metinleriyle ilgili soruların analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 26(26), 169-178.
- Alkın Şahin, S. & Tunca, N. (2020). Düşünme becerileri ve düşünmeyi destekleyen sınıf ortamı/öğretmen davranışları. G. Ekici ve M. Güven (Ed.), Yeni öğrenme-öğretme yaklaşımları ve uygulama örnekleri içinde (ss. 346-372). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Arp, B. (2015). Ortaokul Türkçe öğretmenlerinin metin işleme sürecinde kullandıkları soruların incelenmesi: Bir durum çalışması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
- Aybek, B. (2021). Eğitim, öğrenme ve öğretimde temel kavramlar. S. Aslan ve M. Müldür (Ed.), Uygulama örnekleriyle Türkçe öğretiminde çağdaş yaklaşımlar içinde (ss. 133). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Aydemir, Y. & Çiftçi, Ö. (2008). Edebiyat öğretmeni adaylarının soru sorma becerileri üzerine bir araştırma (Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 103-115.
- Bahtiyar, A. (2019). Bilim ve sanat merkezi (BİLSEM) öğrencilerinin Sokratik soru sorma düzeylerinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
- Binbaşıoğlu, C. (1972). Öğretim metodu ve uygulama. Ankara: Binbaşıoğlu Yayınevi.
- Bülbül Hüner, S. (2022). Soruların sınıftaki gücü. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Creswell, J. W. & Miller, D. L. (2000). Determining validity in qualitative inquiry. Theory into Practice, 39, 124-130.
- Creswell, J. W. (2020). Nitel araştırma yöntemleri (2. baskı), (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev. Ed.). Siyasal Kitabevi.
- Çakıcı, Y., Ürek, H. & Dinçer, E. O. (2012). İlköğretim öğrencilerinin soru oluşturma becerilerinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 43-68.
- Çelik, H., Başer-Baykal, N. & Kılıç-Memur, H. N. (2020). Nitel veri analizi ve temel ilkeleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 8(1), 379-406.
- Erdoğan, T. & Erdoğan, Ö. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının farklı metin türlerine yönelik hazırladıkları soruların incelenmesi. Turkish Studies, 13(4), 569-582.
- Göçer, A. (2017). Öğrenci merkezli-etkileşimli- metin işleme ve çözümleme süreçli Türkçe özel öğretim yöntemleri (Geliştirilmiş 2. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Göçer, A. (2019). Metin işleme süreçli-mikro öğretim uygulama örnekli Türkçe öğrenme ve öğretim yaklaşımları (4. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Güneş, F. (2013). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller (4. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Kabaş, S. (2009). Soru sorma sanatı. İstanbul: Doğan Kitap.
- Keray, B. (2012). Söyleşi metinleri yoluyla sekizinci sınıf öğrencilerinin soru sorma becerilerinin yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne göre incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
- Kızıltepe, Z. (2017). İçerik analizi. F. N. Seggie ve Y. Bayyurt (Ed.), Nitel araştırma yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları içinde (ss. 253-266). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (3. baskı). (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Silverman, D. (2005). Doing qualitative research: a practical handbook (2nd ed.). London: Sage.
- Sobel, A. & Panas, J. (2021). Güçlü sorular. İstanbul: Beyaz Yayınları.
- Soysal, Y. & Soysal, S. (2022). Sınıfta soru sorma stratejileri. Ankara: Nobel Akademik
- Tüzel, S., Yılmaz, E. & Bal, M. (2013). Türkçe öğretmen adaylarının metin işleme sürecine yönelik hazırladıkları soruların revize edilmiş Bloom Taksonomisi doğrultusunda incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(8), 1085-1100.
- Ün Açıkgöz, K. (2006). Aktif öğrenme (8. baskı). İzmir: Biliş Yayınevi.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). İstanbul: Seçkin Akademik ve Mesleki Yayınlar.
