SÖZCÜK DİZİLİŞİ VE DURUM BELİRLEMENİN TAHMİNE DAYALI İŞLEMLEME SÜREÇLERİNE ETKİLERİ: SİSTEMATİK BİR DERLEME
Author :
Abstract
Bu sistematik derleme, dil işlemleme süreçlerinin temel bir bileşeni olan tahmine dayalı işlemlemenin, sözcük dizilişi ve durum belirleme tarafından nasıl etkilendiğini kapsamlı bir şekilde araştırmaktadır. Derleme kapsamında, anadili konuşucusu olan ve bilişsel ya da nörolojik herhangi bir sorunu bulunmayan tekdilli yetişkin katılımcıların yer aldığı özgün deneysel araştırmalar incelemeye alınmıştır. Bu amaçla, Scopus, Web of Science, ScienceDirect, PubMed ve Google Scholar gibi geniş kapsamlı veri tabanlarında detaylı bir literatür taraması gerçekleştirilmiştir. Toplanan veriler, nitel veri sentezi yöntemi ile analiz edilerek değerlendirilmiştir. Toplamda yedi çalışma derlemeye dahil edilmiş olup, bu çalışmalar farklı dil yapılarına sahip dillerde sözcük dizilişi ve durum belirlemenin tahmine dayalı işlemleme süreçlerine olan etkilerini incelemektedir. Bulgular, açık durum belirleyicilerinin ve temel sözcük dizilişlerinin tahmine dayalı işlemlemeyi kolaylaştırdığı, bu sayede dilsel girdinin daha hızlı ve doğru bir şekilde anlamlandırılmasına yardımcı olduğu sonucunu ortaya koymaktadır. Ancak, derlemeye dâhil edilen çalışmalar arasındaki yöntemsel farklılıklar ve bazı dillerdeki sınırlı veri genelleme yapmayı zorlaştırmaktadır. Sözcük dizilişi ve durum belirleme, tahmine dayalı işlemlemenin hızını ve doğruluğunu artırarak dil işleme süreçlerini önemli ölçüde etkileyebilir. Bu bulgular, farklı dillerde tümce işlemlemeye yönelik önemli çıkarımlar sunmakta ve farklı dillerde dilbilgisel yapıların nasıl farklılık gösterebileceğine ışık tutmaktadır. Gelecekteki araştırmalar, bu etkilerin dilin farklı düzeylerinde nasıl ortaya çıktığını ve dil kullanıcılarının bu ipuçlarını nasıl işlediğini daha ayrıntılı bir şekilde incelemelidir. Ayrıca, diller arası farklılıkların ve bireysel değişkenlerin dil işleme üzerindeki etkilerini anlamak için daha geniş kapsamlı çalışmalar yapılması gerekmektedir.
Keywords
Abstract
This systematic review comprehensively investigates how predictive processing, a fundamental component of language processing, is influenced by word order and case marking. The review focuses on original experimental studies involving adult monolingual native speakers without any cognitive or neurological disorders. A detailed literature search was conducted in comprehensive databases such as Scopus, Web of Science, ScienceDirect, PubMed, and Google Scholar to achieve this. The collected data were analyzed and evaluated using qualitative data synthesis methods. In total, seven studies were included in the review, examining the effects of word order and case marking on predictive processing in languages with different linguistic structures. The findings suggest that explicit case markers and canonical word orders facilitate predictive processing, thereby helping linguistic input to be understood more quickly and accurately. However, methodological differences among the included studies and limited data from some languages make generalization challenging. Word order and case marking can significantly influence language processing by increasing the speed and accuracy of predictive processing. These findings offer important insights into sentence processing across different languages and shed light on how grammatical structures can vary across languages. Future research should examine in more detail how these effects manifest at different levels of language and how language users process these cues. Additionally, more extensive studies are needed to understand the impact of cross-linguistic differences and individual variables on language processing.
