Author :
Abstract
ChatGPT yazılımı 2022 yılında yapılan tanıtımları ve reklamları sayesinde meraklılarının ve potansiyel kullanıcılarının oldukça ilgisini çekmiş ve pek çok disiplinde kendinden söz ettirmeye başlamıştır. ChatGPT’nin kullanıcılarının hayatına girdikten sonra, çok sayıda rakibiyle aynı kulvarda yarışmaya başlamıştır. Mevcut araştırma özelinde ise ChatGPT ve Google Gemini yazılımları ele alınmış ve edebî çeviri yaparken sansür çevirisini ne derece yapabildikleri ya da yapmayı tercih edip etmedikleri sorgulamıştır. Araştırmaya konu olan sansür çevirisi, Antony Burgess tarafından 1961yılında İngilizce dilinde A Clockwork Orange adıyla yayınlanan ve Çevirmen Dost Körpe tarafından Türkçe’ye çevirisi yapılan Otomatik Portakal eseri üzerinde incelenmiştir. Araştırmanın kuramsal dayanağı Lawrence Venuti’nin Çevrilebilirlik ve Çevrilemezlik kavramları oluşturmaktadır. Venuti’nin ileri sürdüğü bahse konu kavramlar kapsamında yapılan değerlendirme için edebî metin türü olan roman tercih edilmiştir. Sansür kavramının en etkili şekilde kullanılabileceği alanlar arasında medyada yer alan özellikle haber metinleri ve edebî metinler yer almaktadır. Araştırmanın amacı ise, Türkiye’de yaygın şekilde kullanılan yapay zekâ araçları ChatGPT ve Google Gemini ile yapılan edebî çeviride sansürün ne derece uygulandığını incelemektir. Bu kapsamda, araştırma yöntemi olarak betimleyici analiz yöntemi tercih edilmiştir. Çevirmen Dost Körpe tarafından yapılan çeviri, yapay zekâ araçları tarafından yapılan çevirilerle kıyaslanmış ve genel çıkarımlarda bulunulmuştur. Sonuç olarak, aynı edebî metnin yapay zekâ yazılımları aracılığıyla yapılan çevirisi insan çevirmen tarafından yapılan çeviriyle karşılaştırılmış ve ne derece sansür uygulandığı değerlendirilmiştir. Ayrıca, ileride yapay zekâ ve edebî çeviri bağlamında yapılabilecek muhtemel araştırmalar için önerilerde bulunulmuştur.
Keywords
Abstract
ChatGPT attracted the attention of its enthusiasts and potential users thanks to its promotions and advertisements published in 2022, which have started to be discussed in many disciplines. After ChatGPT entered the lives of its users, it began to compete in the same league as its competitors. In the current research, ChatGPT and Google Gemini software were examined, and the extent to which they could translate censorship was questioned and whether they preferred to do so during the literary translation process. The censorship translation subject of the research was examined in the Otomatik Portakal, published in English in 1961 by Antony Burgess under the name A Clockwork Orange and translated into Turkish by Dost Körpe in 2007. The theoretical basis of the research is Lawrence Venuti's concepts of Translatability and Untranslatability. The novel, a literary text type, was preferred for the evaluation made within the scope of the concepts put forward by Venuti. Among the areas where the concept of censorship can be used most effectively are news texts in media and literary texts. This research examines the extent to which censorship is applied in literary translations made with ChatGPT and Google Gemini, artificial intelligence tools widely used in Türkiye. In this context, the descriptive analysis method was preferred as the research method. Dost Körpe's translation was compared with translations made by artificial intelligence tools, and general inferences were made. As a result, the translation of the exact literary text made by artificial intelligence software was compared with the translation made by a human translator, and the extent to which censorship was applied was evaluated. In addition, suggestions were made for possible future research in the context of artificial intelligence and literary translation.
