İKİNCİ/ YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRENENLERİN YAZILI ÜRETİMLERİNDEKİ DİLLER ÖTESİLİK DAVRANIŞLARINA İLİŞKİN GÖRÜNÜMLER
Author :
Abstract
Dünya genelinde yabancı dil öğretimi sürekli yenilenmekte ve dönüşüm geçirmektedir. Bu değişimde çok kültürlü, çok dilli toplum yapıları ile uluslararası oluşumların etkisi büyüktür. Geleneksel yöntemlerin yetersizliği ve yeni yaklaşımların dili öğrenmeyi kolaylaştırması da bu dönüşümü hızlandırmaktadır. Türkçenin yabancı/ikinci dil olarak öğretimi de bu dönüşümden etkilenmektedir. Ancak öğretimde kimi zaman öğrenicilerin ana dilleri veya bildikleri diğer dillere dair ön bilgiler göz ardı edilebilmektedir. Bu noktada, birden fazla dil bilen bireylerin anlam kurma sürecine esneklik kazandıran “diller ötesilik” yaklaşımı önem kazanmaktadır. Bu yaklaşım, anlamlı dilsel üretimlerin ortaya çıkmasına katkı sunar ve sözlü-yazılı metinlerde farklı işlevler aracılığıyla kendini göstermektedir. Bu araştırmada, A2-B1 düzeyindeki öğrenicilerin yazılı üretimlerinde diller ötesilik kullanımı incelenmiştir. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması yaklaşımı benimsenmiş ve Gazi Üniversitesi TÖMER’den 30 öğrenciyle çalışılmıştır. Katılımcılara iki ayrı aşamada açık uçlu yazılı form uygulanmış, veriler doküman analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Sonuçta A2 düzeyinde 54, B1 düzeyinde 14 olmak üzere toplam 68 diller ötesilik işlevi tespit edilmiştir. Ayrıca belirlenen 14 işlevden 11’i metinlerde yer almıştır. A2 düzeyinin sonundan başlanarak ve B1 sonunda bitirilen süreçte öğrenicilere uygulanan yazılı formlar ışığında; zamanla diller ötesilik kullanımında öğrenme düzeyi arttıkça azalma gözlenmiş, öğrencilerin hedef dilde kalmaya daha çok önem verdikleri anlaşılmıştır. Ayrıca dil öğretiminde diller ötesilik kullanımlarının öğrencilerin farklı alanlarda yaratıcılıklarını artırdığı ve yazılı üretimlerinin kalitesini temel düzeylerde artırdığı da görülen bir sonuçtur. Araştırma, öğretim programı hazırlayıcıları ve araştırmacılara öneriler de sunmaktadır. Diller ötesilik bağlamında kod değiştirme ve karıştırma kavramlarının net ayrıştırılması, öğreticilere rehberlik edecek çerçeveler sunulması ve dil becerilerinde diller ötesiliğin sınırlarının belirlenmesi, değerlendirme araçlarının geliştirilmesi ve disiplinlerarası araştırmalarla bu olgunun sinirsel ve yaratıcı süreçlerdeki etkilerinin incelenmesi önerilmektedir.
Keywords
Abstract
Foreign language education worldwide is constantly evolving and undergoing continuous transformation. This change is significantly influenced by multicultural and multilingual societies, as well as international dynamics. The inadequacy of traditional methods and the facilitating characteristics of modern approaches have further accelerated this transformation. The teaching of Turkish as a foreign or second language is also affected by this shift. However, in some instructional contexts, learners' prior knowledge of their first or other known languages may be overlooked. In this context, the "translanguaging" approach, which allows greater flexibility in meaning-making for multilingual individuals, becomes increasingly important. This approach contributes to the production of meaningful linguistic output and is manifested through various functions in written and oral texts. This study examines the use of translanguaging in the written productions of learners at A2 and B1 levels. A qualitative case study design was employed, and 30 learners from Gazi University TÖMER participated. Two open-ended written tasks were administered in separate phases, and the data were analyzed using document analysis. In total, 68 translanguaging functions were identified**—**54 at A2 level and 14 at B1 level. Of the 14 functions defined in the study, 11 appeared in the learners' texts. Based on the writing samples administered from the end of A2 through the end of B1, a decline in translanguaging use was observed as learners progressed, indicating an increased focus on remaining within the target language. Moreover, translanguaging use was found to enhance learners' creativity and improve the quality of their writing, particularly at the basic levels. The study offers recommendations for curriculum designers and researchers, emphasizing the clear distinction between code-switching and code-mixing, the development of translanguaging-based teaching frameworks, and the interdisciplinary exploration of its cognitive and creative impacts.
