İKLİM EYLEMİ BAĞLAMINDA 7. VE 8. SINIF TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDAKİ METİN VE ETKİNLİKLERİN İNCELENMESİ
Author :
Abstract
Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarından (SKA) biri olan İklim Eylemi, insan kaynaklı çevresel sorunlara yanıt verme hedefiyle, iklim değişikliği ve etkileriyle mücadele kapsamında ivedilikle harekete geçilmesi gerekliliği olarak tanımlanmıştır. Türkçe dersi ve bu derste kullanılan kitaplar, iklim değişikliği konusunda farkındalık kazandırma ve öğrencileri eyleme geçmeye teşvik etme açısından etkili bir eğitim aracı olarak değerlendirilebilir. Bu çalışmanın amacı; İklim Eylemi bağlamında, ortaokul 7. ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metin ve etkinliklerin, iklim değişikliği ve buna ilişkin çevre bilinci konularına yer verme durumlarını incelemektir. Çalışmada, nitel araştırma deseni ile doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın veri kaynağını, 2023-2024 eğitim-öğretim yılına ait Millî Eğitim Bakanlığı tarafından onaylanmış 7. ve 8.sınıf Türkçe ders kitapları oluşturmaktadır. Seçilen ders kitaplarında yer alan metin ve etkinlikler, iklim değişikliği ve çevre bilinci bağlamında sistematik bir şekilde incelenmiştir. Bulgular, Türkçe ders kitaplarında İklim Eylemi çerçevesinde konuların doğa sevgisi ve çevre sorunları ile sınırlı bir biçimde ele alındığını ortaya koymuştur. Ayrıca, iklim değişikliğine ilişkin doğrudan bilgilendirici içeriklerin yetersiz, etkinliklerin de yüzeysel kalabildiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak, ders kitaplarında iklim değişikliği ve çevre bilinci konularına doğrudan ve daha fazla yer verilmesi gerektiği belirtilmiştir. Bu doğrultuda, öğrencilerin farkındalık düzeylerini artıracak ve iklim değişikliği ile mücadelede etkin rol almalarını sağlayacak içeriklerin oluşturulması önerilmiştir. Bu bağlamda güncellenecek Türkçe ders kitaplarının öğrencilerin iklim değişikliği konusunda bilinçli bireyler olarak yetişmelerine daha fazla katkı sağlayabileceği vurgulanmıştır.
Keywords
Abstract
Climate Action, one of the United Nations Sustainable Development Goals (SDGs), calls for urgent measures to combat climate change and its impacts, aiming to address human-induced environmental problems. Turkish language classes and the textbooks used in these courses can serve as effective educational tools for building climate awareness and encouraging students to take action. This study examines the extent to which the texts and activities in Turkish language textbooks for 7th and 8th graders address climate change and related environmental awareness within the framework of Climate Action. A qualitative research design was adopted, using document analysis. The data source comprised the 7th and 8th grade Turkish textbooks approved by the Ministry of National Education for the 2023–2024 academic year. The texts and activities in these books were systematically reviewed with respect to climate change and environmental awareness.The findings indicate that climate action is treated only to a limited extent, with emphasis largely on general environmental issues and appreciation of nature. Direct, accurate, and age-appropriate information about climate change is insufficient, and many activities remain superficial rather than inquiry- or action-oriented. Consequently, topics related to climate change and environmental awareness should receive more explicit and extensive coverage in textbooks. In particular, content should be developed to strengthen students’ understanding, foster critical engagement, and enable them to assume an active role in addressing climate change. Updating the Turkish textbooks accordingly would better support students’ development as individuals who are informed about climate change and equipped to respond to it.
