Author:
Abstract
XX. yüzyılın ilk yarısında başta Fransız Tiyatrosu olmak üzere dünyada tiyatro sanatını etkileyen iki insan dünyaya gelir: Fransa'nın eski sömürgelerinden, bugün denizaşırı bölgelerinden biri olarak bilinen Martinik Adası'nda 1913 yılında, I. Dünya Savaşı'ndan 1 yıl önce doğan ünlü şair ve tiyatro yazarı Aimé Césaire; 1942 yılında, II. Dünya Savaşı sırasında dünyaya gelen ve ilerleyen yaşlarında Türkiye'de bir dönem ikinci yabancı dil olarak kabul edilen Fransızca'yı öğrenen, kariyerine bu doğrultuda yön veren, oyuncu ve yönetmen Mehmet Ulusoy. Aimé Césaire ve Mehmet Ulusoy'u birleştiren nokta, her ikisinin de küçük yaşta eğitimini aldığı Fransız dili, kültürü ve XX. yüzyıla damgasını vuran politik olaylar olmuştur: Mehmet Ulusoy, Fransa'da Théâtre de la Liberté'yi (Özgürlük Tiyatrosu) kurduğu zaman sadece Türkiye'de tanıdığı, hayran kaldığı Nazım Hikmet ve Aziz Nesin gibi Türk yazarlarını sahnelememiş, aynı zamanda Rabelais'nin Pantagruel'ini sahneye uyarlamış ve Aimé Césaire'in Une saison au Congo (Kongo'da Bir Mevsim), Et les chiens se taisaient (Ve köpekler susuyorlardı) eserlerini de sahnelemiştir. Mehmet Ulusoy, Aimé Césaire'in sömürgeciliğe karşı yazdığı Cahier d'un retour au pays natal(Anavatana bir Dönüş Defteri) şiirini ve diğer tiyatro oyunlarını tek bir çatı altında topladığı Equateur Funambule (Cambaz Ekvator) oyununu Aimé Césaire ile birlikte uyarlamıştır. Aimé Césaire ve Mehmet Ulusoy'un tanışması ve birlikte tiyatro üzerine yaptıkları çalışmalar Fransa-Martinik-Türkiye arasında sanatsal bir birlik kurmaya yardımcı olmuştur. Bu çalışmada da amacımız, Césaire ve Ulusoy aracılığıyla oluşturulan bu sanatsal birliğin önemini vurgulamaktır.
Keywords
Abstract
In the first half of the XXth century, two people, who characterised the theatre not only in France but also around the world were born: Aimé Césaire, a famous poet and a playwright who was born in 1913, one year before World War I, in Martinique known as one of the overseas territories of France today; Mehmet Ulusoy, a director and an actor, who was born during World War II in 1942 and learned French, which was regarded as a second foreign language in Turkey for a while and directed his career towards French theatre. The point that unified Aimé Césaire and Mehmet Ulusoy was the French language and French culture that they learned at a young age, and the political events that marked the XX century. When Mehmet Ulusoy founded Théâtre de la Liberté (Freedom Theater) in France, he put on the stage not only Turkish writers such as Nazım Hikmet and Aziz Nesin, whom he admired in Turkey, but also he adapted Rabelais's Pantagruel for the stage and enacted Aimé Césaire 's Une saison au Congo (A Season in Congo), Et les chiens se taisaient (When dogs were silent). Mehmet Ulusoy adapted to the stage the poems of Aimé Césaire entitled Journal of a Homecoming against the colonisation and anthology of his plays called Equateur Funambule with Aimé Césaire. The meeting of Aimé Césaire and Mehmet Ulusoy and their work on theater served to establish an artistic union between France, Martinique and Turkey. In this study, our aim is to emphasize the importance of this artistic association formed through Césaire and Ulusoy.