İLKÖĞRETİM 7. SINIF TÜRKÇE DERS KİTABINDA YER ALAN METİNLERİN OKUNABİLİRLİK SEVİYELERİNİN BELİRLENMESİ
Author:
Abstract
Okunabilirlik kavramı metinlerin okuyucu tarafından anlamlandırılmasının güçlüğü veya kolaylığı olarak ifade edilmektedir. Metinlerde kullanılan kelime seçimi, kelime başına düşen ortalama hece sayısı, cümle yapısı ve cümle uzunluğu gibi farklı unsurlar metinlerin okunabilirlik düzeyinin belirlemesinde etkili olmaktadır. Bu çalışmada Özgün Yayıncılık tarafından hazırlanan ve İlköğretim yedinci sınıf seviyesinde okutulan Türkçe ders kitabında bulunan metinlerin okunabilirlik seviyelerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda Özgün Yayıncılık yedinci sınıf Türkçe kitabında yer alan 8’i bilgilendirici, 9’u hikâye edici metin olmak üzere toplam 17 metin çalışmanın örneklemini oluşturmuştur. Kitap içerisinde yer alan dinleme metinleri ile serbest okuma metinleri ve şiir türündeki metinler çalışmaya dâhil edilmemiştir. Nitel bir özellik taşıyan bu çalışmada doküman incelemesi ile veri toplama işlemi gerçekleştirildikten sonra metinler türlerine göre sınıflandırılarak incelenmiş ve toplanan veriler betimsel analiz yöntemi ile analiz edilerek metinlerin okunabilirlik indeksleri hesaplanmıştır. Okunabilirlik indeksi hesaplamasında Ateşman tarafından 1997 yılında Flesch’ten Türkçeye uyarlanmış olan sözcük ve cümle uzunluğunu esas alan okunabilirlik formülü ile Çetinkaya-Uzun tarafından hazırlanan okunabilirlik hesaplama formülü kullanılmıştır. Yapılan hesaplamalar ile yedinci sınıf düzeyinde okutulan ders kitabındaki metinlerin okunabilirlik puanları tespit edilmiş ve metin türleri arasındaki fark her formül özelinde tablolar halinde ayrı olarak verilmiştir. Okunabilirlik indeksi hesaplamaları Özgün Yayıncılık yedinci sınıf Türkçe kitabında yer alan öyküleyici metinlerin bilgilendirici metinlere göre daha kolay okunabilir olduğunu göstermiştir.
Keywords
Abstract
The concept of readability is expressed as the difficulty or ease of understanding the texts by the reader. Different factors such as the choice of words used in the texts, the average number of syllables per word, sentence structure and sentence length are effective in determining the readability level of the texts. In this study, it is aimed to determine the readability levels of the texts in the Turkish textbook prepared by Özgün Yayıncılık and taught at the seventh grade level of primary education. In this context, a total of 17 texts, 8 informative and 9 narrative texts, in the seventh grade Turkish book of Özgün Publishing formed the sample of the study. Listening texts, free reading texts and poetry texts in the book were not included in the study. In this qualitative study, after the data collection process with document analysis was carried out, the texts were classified according to their types and analyzed, and the readability indexes of the texts were calculated by analyzing the collected data with descriptive analysis method. In the calculation of the readability index, the readability formula based on word and sentence length, which was adapted from Flesch to Turkish by Ateşman in 1997, and the readability calculation formula prepared by Çetinkaya-Uzun were used. With the calculations made, the readability scores of the texts in the seventh grade textbook were determined and the difference between text types was given separately in tables for each formula. The readability index calculations showed that the narrative texts in the seventh grade Turkish book of Özgün Yayıncılık are easier to read than the informative texts.