Author:
Abstract
İnsanoğlu var olduğu ilk dönemlerden itibaren, varlık alanına sonsuz bir boyut kazandırabilmek, -bilinçli yahut bilinçsiz olarak- ölümünden sonra da devamlılığını sürdürebilmek, kalıcılığı yakalayabilmek gayesi ile ardında birtakım yazılı metinler bırakmaya eğilim göstermiştir. Pek çok farklı türün özelliklerini taşıyabilecek bu yazılı metinler içerisinde, makalenin konusunu hatırat metinleri oluşturacaktır. Hatırat metinleri, yaşandığı döneme dair önemli detayları aydınlatması noktasında, tarih bilimi içerisinde dikkate değer öneme sahiptir. Yaşananların fail karakterler vasıtasıyla yansıtılması; hem dönem olaylarının hem de olayların arka planının aktarımına olanak tanır. Bu bağlamda, tarihin belirli dönemleri içerisinde yaşananların öğrenilmesi için hatırat metinleri, önemli başvuru kaynaklarıdır. Bu makalede, Millî Mücadele dönemi Adana’sı, üç farklı hatırat metni üzerinden incelenecektir. Ahmet Cevdet Çamurdan tarafından kaleme alınan Kurtuluş Savaşı’nda Doğu Kilikya Olayları, Damar Arıkoğlu tarafından kaleme alınan Hatıralarım ve Kasım Ener tarafından kaleme alınan Çukurova Kurtuluş Savaşı’nda Adana Cephesi başlıklı bu üç hatırat metni aracılığıyla, Millî Mücadele Dönemi’nde Adana’da yaşananlar aydınlatılmaya ve dönemin atmosferi üç farklı perspektif üzerinden sunulmaya çalışılacaktır. Tarihi olayların, bireysel nitelikler taşıyan hatırat metinleri üzerinden aydınlatılması, dönemin yalnızca siyasi nitelik taşıyan olaylarının değil aynı zamanda halkın içinde kendisini gösteren olayların, duyguların, kahramanlıkların öne çıkarılması noktasında dikkate değerdir. Bu bağlamda çalışma içerisinde ele alınan üç hatırat metninde, dönem içerisinde aktif olarak yer alan üç yazarın sunduğu perspektifin, döneme dair pek çok detaya ışık tuttuğu ve önemli ayrıntıları açığa çıkardığı görülmüştür. Bu çalışma ile hedef olarak seçilen belli bir döneme ve bölgeye ait yaşananlar farklı kaynaklardan aktarılarak, aktarımlar birbirleriyle teyit edilmeye, varsa bir konudaki eksik veriler diğer hatırat ile tamamlanmaya çalışılmış, bölge ve zaman özelinde bilime katkı sunulması hedeflenmiştir.
Keywords
Abstract
Since the very beginning of their existence, humans have tended to bequeath texts as a heritage, whether consciously or unconsciously, to gain an infinite dimension to the field of existence, to ensure its progression after death, and achieve permanence. Within this context of various texts that carry the characteristics of many different genres, this article investigated memoirs. Memoirs have tremendous importance in the science of history as a tool shading light on critical details about the period in which they lived. Reflecting experiences through perpetrator, memoirs allow the transfer of both the events of the period and the background of the events. Therefore, memoirs are essential references for learning about events in specific periods of history. This article examined Adana as it was during the National Struggle through three different memoirs. Through these three memoirs titled "Eastern Cilicia Events in the War of Independence" written by Ahmet Cevdet Çamurdan, My Memoirs written by Damar Arıkoğlu and Adana Front in the Çukurova War of Independence written by Kasım Ener, the events in Adana during the National Struggle analyzed and the period was surveyed in detail. Additionally, the atmosphere of the city in that period was presented from three different perspectives. Explanation of historical events through memoirs with individual characteristics is noteworthy in highlighting not only the political events of the period but also the significant events, emotions, and heroism that manifested themselves in public. The findings showed that the perspective presented by the three writers who were active in the period sheds light on many details about the period and reveals essential details. Likewise, the experiences of a certain period in the target region were surveyed in different sources, the additional data were cross confirmed while the missing data on a subject, if any, were completed with other memoirs with an aim to contribute to the literature on the region and period.