ORTAOKUL TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDAKİ YAŞAMA UYGUNLUK İLKESİNE UYAN ETKİNLİKLERİN PRAGMATİZM AÇISINDAN İNCELENMESİ
Author :
Abstract
Ders kitapları, uzun yıllardan beri hem öğrencilerin hem de öğretmenlerin eğitim-öğretim hayatında önemli bir yere sahip olan ve en çok kullanılan ders öğretim materyalleridir. Bu yüzden ders kitaplarının öğretim ilke ve yöntemlerine uygun bir şekilde hazırlanması gerekmektedir. Öğretim ilkeleri, önceden belirlenen hedeflere ulaşmak ve eğitim-öğretim sürecini daha verimli hale getirmek için her seviyeye uyan ve yapılması gereken uygulamalardır. Bahsi geçen öğretim ilkelerinden biri de yaşama uygunluktur. Bu ilke, öğrencinin okulda öğrendiklerini günlük yaşama uyarlamasını ve günlük hayatta kullanmasını sağlamaktadır. Özellikle diğer derslerde de ilişkilendirilebilen Türkçe dersinde bu ilkenin yer alması öğrencilerin motivasyonunu sağlamakta ve dersi anlamlandırmasına yardımcı olmaktadır. Bu nedenle ders kitaplarında mümkün olduğunca bu ilkeye yer verilmelidir. Bu çalışmada, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında devlet ortaokullarında kullanılan Türkçe ders kitapları yaşama uygunluk ilkesi açısından ve söylemeyi yapmakla eş değer kabul eden, Austin tarafından ileri sürülen ve öğrencisi Searle tarafından geliştirilen söz eylem kuramı açısından incelenmiştir. Çalışma, betimsel modelde tasarlanmıştır. Çalışmada elde edilen veriler doküman analizi ile toplanmış ve içerik analizi ile değerlendirilmiştir. Sonuç olarak ortaokul ders kitaplarında yaşama uygunluk ilkesine yeterince yer verilmediği ve etkinliklerin yeterince günlük yaşamla ilişkilendirilemediği görülmüştür. Yaşama uygunluk ilkesinin en fazla yer aldığı kategori “yönelticiler” kategorisidir. Yaşama uygunluk ilkesinin en az yer aldığı kategori ise “beyanlar” kategorisidir.
Keywords
Abstract
Textbooks are the most widely used course teaching materials, and they have had an essential place in the educational life of students and teachers for many years. Therefore, textbooks should be prepared following teaching principles and methods. Teaching principles are practices suitable for all levels and should be implemented to achieve predetermined goals and make the education and training process more efficient. One of these teaching principles is relevance to life. This principle enables students to adapt what they learn at school to daily life and use it in daily life. Especially the inclusion of this principle in the Turkish lesson, which can also be associated with other lessons, motivates students and helps them make sense of the lesson. Therefore, this principle should be included in textbooks as much as possible. In this study, the Turkish textbooks used in public secondary schools in the 2023-2024 academic year were analyzed in terms of the principle of fitness for life and in terms of the speech-action theory, which was proposed by Austin and developed by his student Searle, which accepts saying as equivalent to doing. The study was designed using a descriptive model. The data obtained in the study were collected through document analysis and evaluated through content analysis. As a result, it was seen that the principle of fitness for life was not sufficiently included in the middle school textbooks, and the activities could not be adequately associated with daily life. The category in which the principle of relevance to life is the most common is the category of “directives.” The category in which the principle of fitness for life is least included in the category of “statements.”
